Efni í nýjan stjórnarsáttmála Stefán Jón Hafstein skrifar 17. desember 2024 12:01 Ríkisstjórn í landi sem vill láta taka mark á sér þarf að taka ábyrgð á umhverfismálum. Þetta er svo augljóst að ekki þarf að kynna fyrir þeim flokkum sem nú undirbúa sáttmála um stjórn landsins. Það er líka fullkomlega ljóst að við núverandi aðstæður þarf að líta til margra átta og taka á óþörfum búksorgum vellystingasamfélagsins, svo sem að koma upp bráðamótttöku fyrir eitt ríkasta land í heimi og breyta því að þúsundir barna teljist undir fátæktarmörkum. Hafa má á því fullan skilning að ný ríkisstjórn verði ekki búin að bjarga heiminum eins og hann er á þorranum. En með hækkandi sól verðum við að hafa plan. PLAN með hástöfum. Það eru einungis fimm ár í að tímabili Heimsmarkmiðanna ljúki og fimm ár í að Ísland þurfi að standa skil á samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda svo um munar. Næsta kjörtímabil skilgreinir okkur sem þjóð á meðal þjóða sem virðir Móður náttúru. Fyrirheit um stóra PLANIÐ þurfa að birtast í nýjum stjórnarsáttmála. Sem betur fer hefur ný ríkisstjórn sem hugsanlega af verður góðan stuðning náttúruvina og umhverfisverndarsinna sem eru tilbúnir að veita alla þá aðstoð sem að gagni má koma. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Meginþættir í stóra PLANINU fyrir Móður náttúru Á dögunum birtu mörg samtök náttúruvina tilllögur um efnisatriði í nýjan stjórnarsáttamála. Þau eru í megindráttum svona: - Ný ríkisstjórnþarf að taka alvarlega brýningu frá Loftslagsráði og setja bráðnauðsynleg verkefni til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda í forgang. Ábatinn verður umtalsverður fyrir samfélagið. Markmiðin verða vera magnbundin og tímasett sem fyrst svo standaa megi við samninga um samdrátt í losun fyrir 2030. -Skuldbindingar um verndun líffræðilegrar fjölbreytni sem Ísland hefur undirgengist kalla á stefnu í málaflokknum. Banna má með lögum strax á næsta þingi að ræsa fram mýrlendi með skurðum, en stutt við endurheimt votlendis svo dæmi sé tekið um borðleggjandi verkefni. Skógrækt verði sett eðlileg mörk vegna náttúrlegra vistkerfa og engin ástæða til að líða ,,grænþvott” í þágu umdeilanlegrar kolefnisbindingar sem kemur bara óorði á náttúruvernd. -Stefna Íslands um verndun hafsins fagnar nú 20 ára afmæli og þarf að uppfæra.Þingsályktunartillaga um það mál var flutt nýlega og studd af þingmönnum Flokks fólksins, Samfylkingar og Viðreisnar. Því verður rakið fyrir þessa flokka að ljúka stefnumótun um málefni hafsins, bæði innan eigin efnahagslögsögu og á alþjóðavettvangi. Móta ætti stefnu um verndun hafsvæða og fylgja eftir tillögum stýrihóps um verndun hafsins. Er ekki bara best að vernda hvali með með nýjum lögum um dýravelferð? -Íslandi ætti aðbanna svartolíu innan 12 mílna landhelgi og tryggja að skemmtiferðaskip sem hingað koma notist við hreinsibúnað sem kemur í veg fyrir stórfellda mengun. -Ekki verði ráðist í frekari útþenslu sjókvíaeldis fyrr en tekið hefur verið á öllum umhverfisverndarsjónarmiðum með vistkerfisnálgun og varúðarreglu náttúruverndar að leiðarljósi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar og er brýnt. Þetta á heima í stjórnarsáttmála og er lífsnauðsyn til verndar villta laxastofninum á Íslandi. Norður-Atlandshafslaxinn er á válista og ábyrgðin er okkar. -Þjóðgarðar á miðhálendinu og á Vestfjörðum ættu að komast aftur á dagskrá enda skynsamleg nýting náttúru landsins. -Forgangsraða ætti orku í þágu orkuskipta. Það hefur ekki verið gert þótt orkuvinnsla hafi aukist töluvert á undanförnum árum. Móta þarf stefnu um vindorku inni í heildarorkuáætlun. Tryggja þarf hagsmuni heimila og almenns atvinnulífs til að koma í veg fyrir að uppboðsmarkaður á orku stórhækki verð til almennings. Aðgerðir í loftslagsmálum kalla á að gætt sé að félagslegu réttlæti og að ábata af aðgerðum sem og íþyngjandi kvöðum sé réttlátlega skipt. -Er góð reynsla af því að hafa umhverfis- orku og auðlindamál í einu ráðuneyti? Hér er bent á að frjáls félagasamtök hvetja til þess að sérstakt ráðuneyti umhverfisins sem hafi það hlutverk að vernda loftslag og náttúru verði stofnað. -Umhverfis- og auðlindamál eru risastórt samfélagslegt verkefni en ekki bara tæknilegt úrlausnaratriði. Lögbinda ætti samráð við frjáls félagasamtök líkt og kveðið er á um í evrópskri löggjöf um loftslagsmál til að tryggja víðtækt samráð og gagnsæi við mótun loftslagsmarkmiða, þar með talið verndun landsvæða og líffræðilegrar fjölbreytni. Ný ríkisstjórn gæti náð miklum ábata í þessum efnum með því að nýta sér samtakamátt fjöldans. Mannauður og þekking er mikil í þeim félagasamtökum sem vilja stuðla að framförum í umhverfismálum. Hér er bent á að samtök umhverfisverndarsinna og náttúruvinir hafa heitið nýrri ríkisstjórn stuðningi við brýn verkefni. Yfirlýsing þess efnis var birt fyrir hönd Ungra umhverfissinna, Náttúruverndarsamtaka Íslands, Landverndar, Fuglaverndar og Aldins, samtaka eldri aðgerðarsinna. Nú er tækifæri til að breyta svo um munar. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Höfundur er félagi í Aldin, samtökum eldri umhverfisverndarsinna og höfundur bókarinnar Heimurinn eins og hann er. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Stefán Jón Hafstein Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Mest lesið Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Skoðun Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Sjá meira
Ríkisstjórn í landi sem vill láta taka mark á sér þarf að taka ábyrgð á umhverfismálum. Þetta er svo augljóst að ekki þarf að kynna fyrir þeim flokkum sem nú undirbúa sáttmála um stjórn landsins. Það er líka fullkomlega ljóst að við núverandi aðstæður þarf að líta til margra átta og taka á óþörfum búksorgum vellystingasamfélagsins, svo sem að koma upp bráðamótttöku fyrir eitt ríkasta land í heimi og breyta því að þúsundir barna teljist undir fátæktarmörkum. Hafa má á því fullan skilning að ný ríkisstjórn verði ekki búin að bjarga heiminum eins og hann er á þorranum. En með hækkandi sól verðum við að hafa plan. PLAN með hástöfum. Það eru einungis fimm ár í að tímabili Heimsmarkmiðanna ljúki og fimm ár í að Ísland þurfi að standa skil á samdrætti í losun gróðurhúsalofttegunda svo um munar. Næsta kjörtímabil skilgreinir okkur sem þjóð á meðal þjóða sem virðir Móður náttúru. Fyrirheit um stóra PLANIÐ þurfa að birtast í nýjum stjórnarsáttmála. Sem betur fer hefur ný ríkisstjórn sem hugsanlega af verður góðan stuðning náttúruvina og umhverfisverndarsinna sem eru tilbúnir að veita alla þá aðstoð sem að gagni má koma. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Meginþættir í stóra PLANINU fyrir Móður náttúru Á dögunum birtu mörg samtök náttúruvina tilllögur um efnisatriði í nýjan stjórnarsáttamála. Þau eru í megindráttum svona: - Ný ríkisstjórnþarf að taka alvarlega brýningu frá Loftslagsráði og setja bráðnauðsynleg verkefni til að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda í forgang. Ábatinn verður umtalsverður fyrir samfélagið. Markmiðin verða vera magnbundin og tímasett sem fyrst svo standaa megi við samninga um samdrátt í losun fyrir 2030. -Skuldbindingar um verndun líffræðilegrar fjölbreytni sem Ísland hefur undirgengist kalla á stefnu í málaflokknum. Banna má með lögum strax á næsta þingi að ræsa fram mýrlendi með skurðum, en stutt við endurheimt votlendis svo dæmi sé tekið um borðleggjandi verkefni. Skógrækt verði sett eðlileg mörk vegna náttúrlegra vistkerfa og engin ástæða til að líða ,,grænþvott” í þágu umdeilanlegrar kolefnisbindingar sem kemur bara óorði á náttúruvernd. -Stefna Íslands um verndun hafsins fagnar nú 20 ára afmæli og þarf að uppfæra.Þingsályktunartillaga um það mál var flutt nýlega og studd af þingmönnum Flokks fólksins, Samfylkingar og Viðreisnar. Því verður rakið fyrir þessa flokka að ljúka stefnumótun um málefni hafsins, bæði innan eigin efnahagslögsögu og á alþjóðavettvangi. Móta ætti stefnu um verndun hafsvæða og fylgja eftir tillögum stýrihóps um verndun hafsins. Er ekki bara best að vernda hvali með með nýjum lögum um dýravelferð? -Íslandi ætti aðbanna svartolíu innan 12 mílna landhelgi og tryggja að skemmtiferðaskip sem hingað koma notist við hreinsibúnað sem kemur í veg fyrir stórfellda mengun. -Ekki verði ráðist í frekari útþenslu sjókvíaeldis fyrr en tekið hefur verið á öllum umhverfisverndarsjónarmiðum með vistkerfisnálgun og varúðarreglu náttúruverndar að leiðarljósi. Það verkefni bíður nýrrar ríkisstjórnar og er brýnt. Þetta á heima í stjórnarsáttmála og er lífsnauðsyn til verndar villta laxastofninum á Íslandi. Norður-Atlandshafslaxinn er á válista og ábyrgðin er okkar. -Þjóðgarðar á miðhálendinu og á Vestfjörðum ættu að komast aftur á dagskrá enda skynsamleg nýting náttúru landsins. -Forgangsraða ætti orku í þágu orkuskipta. Það hefur ekki verið gert þótt orkuvinnsla hafi aukist töluvert á undanförnum árum. Móta þarf stefnu um vindorku inni í heildarorkuáætlun. Tryggja þarf hagsmuni heimila og almenns atvinnulífs til að koma í veg fyrir að uppboðsmarkaður á orku stórhækki verð til almennings. Aðgerðir í loftslagsmálum kalla á að gætt sé að félagslegu réttlæti og að ábata af aðgerðum sem og íþyngjandi kvöðum sé réttlátlega skipt. -Er góð reynsla af því að hafa umhverfis- orku og auðlindamál í einu ráðuneyti? Hér er bent á að frjáls félagasamtök hvetja til þess að sérstakt ráðuneyti umhverfisins sem hafi það hlutverk að vernda loftslag og náttúru verði stofnað. -Umhverfis- og auðlindamál eru risastórt samfélagslegt verkefni en ekki bara tæknilegt úrlausnaratriði. Lögbinda ætti samráð við frjáls félagasamtök líkt og kveðið er á um í evrópskri löggjöf um loftslagsmál til að tryggja víðtækt samráð og gagnsæi við mótun loftslagsmarkmiða, þar með talið verndun landsvæða og líffræðilegrar fjölbreytni. Ný ríkisstjórn gæti náð miklum ábata í þessum efnum með því að nýta sér samtakamátt fjöldans. Mannauður og þekking er mikil í þeim félagasamtökum sem vilja stuðla að framförum í umhverfismálum. Hér er bent á að samtök umhverfisverndarsinna og náttúruvinir hafa heitið nýrri ríkisstjórn stuðningi við brýn verkefni. Yfirlýsing þess efnis var birt fyrir hönd Ungra umhverfissinna, Náttúruverndarsamtaka Íslands, Landverndar, Fuglaverndar og Aldins, samtaka eldri aðgerðarsinna. Nú er tækifæri til að breyta svo um munar. Móðir náttúra er þolandi í skefjalausu heimilisofbeldi á plánetunni jörð og hefur verið í gjörgæslu á innsta gangi í konukoti alþjóðasamfélagsins. Orðið lífsnauðsyn hefur sjaldan átt jafn vel við og nú. Höfundur er félagi í Aldin, samtökum eldri umhverfisverndarsinna og höfundur bókarinnar Heimurinn eins og hann er.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar