Öryggi og sjálfbærni í ferðaþjónustu: Hvað segir ný könnun? Guðmundur Björnsson skrifar 28. október 2024 10:01 Undanfarið hefur töluvert verið fjallað um mikilvægi landvarða og leiðsögumanna í íslenskri ferðaþjónustu en ný könnun sem unnin var meðal starfsmanna á þessu sviði varpar ljósi á þær áskoranir sem steðja að þessum mikilvægu stéttum. Könnunin, sem nefnist Menntun og þjálfun: Sjónarmið landvarða og leiðsögumanna, gefur til kynna að meirihluti svarenda sé vel menntaður á ýmsum sviðum og séu reynslumiklir í störfum sínum, en að verulegar áskoranir snúa að öryggi, þjálfun, samskiptum og sjálfbærni í starfi þeirra. Menntun og reynsla þátttakenda Af niðurstöðum könnunarinnar má sjá að flestir svarendur hafa áratuga reynslu og meira en helmingur þeirra hefur lokið bakkalár- eða meistaragráðu. Samt sem áður kemur fram verulegur skortur á þekkingu og formlegri þjálfun í lykilatriðum á borð við öryggismál, umhverfistúlkun* og hvernig eigi að ferðast án ummerkja** (Leave No Trace). Það vekur upp spurningar um hvort við séum að bjóða upp á nægilega menntun og símenntun á þessum sviðum, sem eru nauðsynleg til að tryggja fagleg vinnubrögð og náttúruvernd. Öryggi í ferðaþjónustu Einn helsti áhersluþáttur könnunarinnar snýr að öryggi. Þó að margir svarendur séu meðvitaðir um nauðsyn öryggisáætlana kemur í ljós að stór hluti þeirra hefur ekki fengið kynningu á öryggisáætlunum fyrir sín svæði og jafnvel enn færri hafa tekið þátt í gerð þeirra. Þetta er áhyggjuefni, sérstaklega í ljósi þess að ferðamenn eru oft á ferð á afskekktum og hættulegum svæðum þar sem öryggisþættir þurfa að vera í fyrirrúmi. Þetta kallar á aukna samvinnu milli stjórnvalda, ferðafyrirtækja og leiðsögumanna til að bæta öryggisreglur og miðlun þeirra. Sjálfbærni og umhverfisvitund í störfum landvarða og leiðsögumanna Sjálfbærni er lykilatriði í íslenskri ferðaþjónustu og landverðir og leiðsögumenn gegna þar mjög mikilvægu hlutverki í að fræða ferðamenn um náttúruvernd. Umhverfistúlkun er öflugt verkfæri til að veita ferðamönnum dýpri skilning á náttúrunni en könnun sýnir að mun fleiri gætu nýtt sér hana í störfum sínum. Eins er að þrátt fyrir að margir noti Ferðast án ummerkja aðferðir reglulega er kallað eftir meiri þjálfun og stuðningi við að miðla þessum aðferðum til ferðamanna. Aukið fræðsluefni, skipulagðari þjálfun og tækni geta stuðlað að aukinni umhverfisvitund meðal ferðamanna og hjálpað til við að vernda viðkvæm náttúrusvæði Íslands. Leiðsögumenn gegna þar lykilhlutverki í sjálfbærri ferðaþjónustu og framtíðarskipulagi hennar. Tækifæri til nýsköpunar Það er augljóst að nýjungar í tækni geta hjálpað til við að styrkja ferðaþjónustuna. Notkun stafrænnar tækni, s.s. hljóðleiðsagna, sýndarveruleika og fræðslufunda, hefur lítið verið nýtt hingað til. Þátttakendur í könnuninni nefna að beinar útskýringar og upplýsingaskilti séu algengustu leiðirnar til að miðla upplýsingum en rafrænir miðlar og hljóðleiðsagnir gætu orðið mikilvægur hluti af framtíð ferðaþjónustunnar. Með slíkum nýjungum má stuðla að betri upplifun ferðamanna og tryggja að þeir fái fræðslu á áhrifaríkan hátt. Áskoranir framtíðarinnar Þrátt fyrir jákvæðar niðurstöður hvað varðar reynslu og þekkingu svarenda kom skýrt fram að þeir standa frammi fyrir áskorunum sem snúa að samskiptum við ferðamenn, álagi og takmörkuðum stuðningi frá atvinnurekendum. Stór hluti þátttakenda í könnuninni telur einnig að ferðaþjónustan þurfi að vera betur skipulögð til að draga úr streitu og álagi, auk þess sem lagt er til að innviðir séu efldir til að mæta vaxandi ferðamannafjölda og umferð. Opin umræða á Þjóðarspegli HÍ Föstudaginn 1. nóvember n.k. verður nánar fjallað um þessa könnun í Þjóðarspeglinum í Háskóla Íslands, þar sem rýnt verður í niðurstöðurnar og þær áskoranir ræddar sem landverðir og leiðsögumenn standa frammi fyrir í störfum sínum. Þar mun einnig verða fjallað um mögulegar lausnir til að bæta öryggi, menntun og sjálfbærni í ferðaþjónustunni. Þessi umræða er mikilvæg fyrir framtíð ferðaþjónustunnar á Íslandi og hvernig við getum stutt við þá sem starfa í þessum lykilhlutverkum. Greinin byggir á könnun sem varpar ljósi á mikilvæg málefni sem þarf að ræða frekar – og er augljóslega kominn tími til að bregðast við þessum áskorunum á faglegan og metnaðarfullan hátt. Niðurlag: Ferðaþjónustan er ein af helstu atvinnugreinum á Íslandi og það skiptir miklu máli að störf innan ferðaþjónustunnar séu metin að verðleikum, hvort sem um er að ræða menntun, þjálfun eða öryggismál. Þetta er ekki aðeins mikilvægt fyrir starfsfólkið sjálft heldur einnig fyrir þá ferðamenn sem sækja landið heim í leit að upplifun, fróðleik og náttúruundrum. * Umhverfistúlkun er fræðsluaðferð sem miðar að því að skapa dýpri tengsl milli fólks og umhverfisins. Hún felst í því að miðla upplýsingum um náttúru, menningu og sögu svæða á lifandi og áhugaverðan hátt, þannig að fólk öðlist betri skilning, virðingu og ábyrgð gagnvart umhverfinu. ** Ferðast án ummerkja (Leave No Trace) er náttúruverndaraðferð sem leggur áherslu á að ferðamenn skilji ekki eftir sig ummerki í náttúrunni. Markmiðið er að lágmarka umhverfisáhrif með því að fylgja siðareglum um ábyrga hegðun, svo sem að taka allt rusl með sér, fylgja göngustígum, fara varlega um gróður og virða villt dýralíf og aðra ferðamenn. Nánar á https://anummerkja.is. Höfundur er aðjúnkt í ferðamálafræði við HÍ og faglegur umsjónarmaður leiðsögunáms hjá Endurmenntun Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðamennska á Íslandi Mest lesið Halldór 26.04.2025 Halldór Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson Skoðun Mega bara íslenskir karlmenn nauðga konum á Íslandi? Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Skoðun Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarið hefur töluvert verið fjallað um mikilvægi landvarða og leiðsögumanna í íslenskri ferðaþjónustu en ný könnun sem unnin var meðal starfsmanna á þessu sviði varpar ljósi á þær áskoranir sem steðja að þessum mikilvægu stéttum. Könnunin, sem nefnist Menntun og þjálfun: Sjónarmið landvarða og leiðsögumanna, gefur til kynna að meirihluti svarenda sé vel menntaður á ýmsum sviðum og séu reynslumiklir í störfum sínum, en að verulegar áskoranir snúa að öryggi, þjálfun, samskiptum og sjálfbærni í starfi þeirra. Menntun og reynsla þátttakenda Af niðurstöðum könnunarinnar má sjá að flestir svarendur hafa áratuga reynslu og meira en helmingur þeirra hefur lokið bakkalár- eða meistaragráðu. Samt sem áður kemur fram verulegur skortur á þekkingu og formlegri þjálfun í lykilatriðum á borð við öryggismál, umhverfistúlkun* og hvernig eigi að ferðast án ummerkja** (Leave No Trace). Það vekur upp spurningar um hvort við séum að bjóða upp á nægilega menntun og símenntun á þessum sviðum, sem eru nauðsynleg til að tryggja fagleg vinnubrögð og náttúruvernd. Öryggi í ferðaþjónustu Einn helsti áhersluþáttur könnunarinnar snýr að öryggi. Þó að margir svarendur séu meðvitaðir um nauðsyn öryggisáætlana kemur í ljós að stór hluti þeirra hefur ekki fengið kynningu á öryggisáætlunum fyrir sín svæði og jafnvel enn færri hafa tekið þátt í gerð þeirra. Þetta er áhyggjuefni, sérstaklega í ljósi þess að ferðamenn eru oft á ferð á afskekktum og hættulegum svæðum þar sem öryggisþættir þurfa að vera í fyrirrúmi. Þetta kallar á aukna samvinnu milli stjórnvalda, ferðafyrirtækja og leiðsögumanna til að bæta öryggisreglur og miðlun þeirra. Sjálfbærni og umhverfisvitund í störfum landvarða og leiðsögumanna Sjálfbærni er lykilatriði í íslenskri ferðaþjónustu og landverðir og leiðsögumenn gegna þar mjög mikilvægu hlutverki í að fræða ferðamenn um náttúruvernd. Umhverfistúlkun er öflugt verkfæri til að veita ferðamönnum dýpri skilning á náttúrunni en könnun sýnir að mun fleiri gætu nýtt sér hana í störfum sínum. Eins er að þrátt fyrir að margir noti Ferðast án ummerkja aðferðir reglulega er kallað eftir meiri þjálfun og stuðningi við að miðla þessum aðferðum til ferðamanna. Aukið fræðsluefni, skipulagðari þjálfun og tækni geta stuðlað að aukinni umhverfisvitund meðal ferðamanna og hjálpað til við að vernda viðkvæm náttúrusvæði Íslands. Leiðsögumenn gegna þar lykilhlutverki í sjálfbærri ferðaþjónustu og framtíðarskipulagi hennar. Tækifæri til nýsköpunar Það er augljóst að nýjungar í tækni geta hjálpað til við að styrkja ferðaþjónustuna. Notkun stafrænnar tækni, s.s. hljóðleiðsagna, sýndarveruleika og fræðslufunda, hefur lítið verið nýtt hingað til. Þátttakendur í könnuninni nefna að beinar útskýringar og upplýsingaskilti séu algengustu leiðirnar til að miðla upplýsingum en rafrænir miðlar og hljóðleiðsagnir gætu orðið mikilvægur hluti af framtíð ferðaþjónustunnar. Með slíkum nýjungum má stuðla að betri upplifun ferðamanna og tryggja að þeir fái fræðslu á áhrifaríkan hátt. Áskoranir framtíðarinnar Þrátt fyrir jákvæðar niðurstöður hvað varðar reynslu og þekkingu svarenda kom skýrt fram að þeir standa frammi fyrir áskorunum sem snúa að samskiptum við ferðamenn, álagi og takmörkuðum stuðningi frá atvinnurekendum. Stór hluti þátttakenda í könnuninni telur einnig að ferðaþjónustan þurfi að vera betur skipulögð til að draga úr streitu og álagi, auk þess sem lagt er til að innviðir séu efldir til að mæta vaxandi ferðamannafjölda og umferð. Opin umræða á Þjóðarspegli HÍ Föstudaginn 1. nóvember n.k. verður nánar fjallað um þessa könnun í Þjóðarspeglinum í Háskóla Íslands, þar sem rýnt verður í niðurstöðurnar og þær áskoranir ræddar sem landverðir og leiðsögumenn standa frammi fyrir í störfum sínum. Þar mun einnig verða fjallað um mögulegar lausnir til að bæta öryggi, menntun og sjálfbærni í ferðaþjónustunni. Þessi umræða er mikilvæg fyrir framtíð ferðaþjónustunnar á Íslandi og hvernig við getum stutt við þá sem starfa í þessum lykilhlutverkum. Greinin byggir á könnun sem varpar ljósi á mikilvæg málefni sem þarf að ræða frekar – og er augljóslega kominn tími til að bregðast við þessum áskorunum á faglegan og metnaðarfullan hátt. Niðurlag: Ferðaþjónustan er ein af helstu atvinnugreinum á Íslandi og það skiptir miklu máli að störf innan ferðaþjónustunnar séu metin að verðleikum, hvort sem um er að ræða menntun, þjálfun eða öryggismál. Þetta er ekki aðeins mikilvægt fyrir starfsfólkið sjálft heldur einnig fyrir þá ferðamenn sem sækja landið heim í leit að upplifun, fróðleik og náttúruundrum. * Umhverfistúlkun er fræðsluaðferð sem miðar að því að skapa dýpri tengsl milli fólks og umhverfisins. Hún felst í því að miðla upplýsingum um náttúru, menningu og sögu svæða á lifandi og áhugaverðan hátt, þannig að fólk öðlist betri skilning, virðingu og ábyrgð gagnvart umhverfinu. ** Ferðast án ummerkja (Leave No Trace) er náttúruverndaraðferð sem leggur áherslu á að ferðamenn skilji ekki eftir sig ummerki í náttúrunni. Markmiðið er að lágmarka umhverfisáhrif með því að fylgja siðareglum um ábyrga hegðun, svo sem að taka allt rusl með sér, fylgja göngustígum, fara varlega um gróður og virða villt dýralíf og aðra ferðamenn. Nánar á https://anummerkja.is. Höfundur er aðjúnkt í ferðamálafræði við HÍ og faglegur umsjónarmaður leiðsögunáms hjá Endurmenntun Háskóla Íslands.
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar