Hugsum út fyrir rammann til að leysa húsnæðisvandann Gísli Rafn Ólafsson skrifar 1. október 2024 09:31 Það er óumdeilt að húsnæðisskortur á Íslandi er eitt stærsta samfélagsvandamál okkar tíma. Ungt fólk, fjölskyldur og einstaklingar standa frammi fyrir erfiðum aðstæðum þegar kemur að því að finna sér viðeigandi húsnæði á sanngjörnu verði. Þrátt fyrir mikla uppbyggingu undanfarin ár virðist vandinn ekki minnka, heldur þvert á móti. Það er ljóst að hefðbundnar lausnir hafa ekki dugað til og því þurfum við að hugsa út fyrir rammann. Við megum ekki takmarka okkur við hefðbundnar markaðslausnir heldur leita nýrra leiða til að tryggja fólki þak yfir höfuðið. Það er ekki nóg að treysta á einkaframkvæmdir og vonast til að markaðurinn leysi vandann sjálfkrafa. Við þurfum að horfa til óhagnaðardrifinna lausna sem geta stuðlað að auknu framboði á húsnæði án þess að gróðasjónarmið ráði för. Nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman Ein slík lausn er húsnæðissamvinnufélög. Í slíkum félögum eiga íbúarnir sjálfir eignarhlut í húsnæðinu og taka þátt í rekstri þess. Þetta eykur ekki aðeins aðgengi að húsnæði heldur stuðlar einnig að félagslegri samheldni og þátttöku íbúa í eigin umhverfi. Húsnæðissamvinnufélög hafa reynst vel í öðrum löndum og geta verið hluti af lausninni hér á landi. Annað dæmi er aukin uppbygging leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Slík félög geta boðið upp á langtímaleigu á sanngjörnu verði og tryggt þannig stöðugleika fyrir leigjendur. Með því að fjarlægja hagnaðardrifin sjónarmið af leigumarkaðnum getum við skapað öruggari umgjörð fyrir þá sem kjósa að leigja frekar en að kaupa. Til þess að þessar lausnir geti orðið að veruleika er nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman. Ríkið getur sett lagaramma sem auðveldar stofnun og rekstur slíkra félaga, auk þess að veita fjárhagslegan stuðning. Sveitarfélögin geta lagt til lóðir á hagstæðum kjörum, veitt afslátt af gatnagerðargjöldum og stuðlað að sveigjanlegri skipulagsvinnu. Fleiri þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar Samvinna milli ríkis og sveitarfélaga er lykilatriði í þessu samhengi. Húsnæðisvandinn er ekki bundinn við einstök svæði heldur er hann þjóðarvandamál sem krefst samstilltra aðgerða. Með sameiginlegu átaki getum við tryggt að lausnirnar séu heildstæðar og taki mið af þörfum allra landsmanna. Það er einnig mikilvægt að huga að nýsköpun í byggingariðnaði. Með því að horfa til nýrra byggingaraðferða og efna getum við lækkað byggingarkostnað og aukið hagkvæmni. Hér gætu ríki og sveitarfélög komið að málum með því að styðja við rannsóknir og þróun á þessu sviði, auk þess að einfalda regluverk og leyfisferli. Við megum ekki heldur gleyma mikilvægi þess að hlusta á raddir þeirra sem vandinn snertir mest. Ungt fólk, námsmenn, lágtekjufólk og aðrir hópar sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaðnum þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar. Með því að taka mið af reynslu og þörfum þeirra getum við tryggt að aðgerðirnar skili raunverulegum árangri. Sýnum hugrekki til að brjóta upp vítahringinn Ég hef trú á því að með því að hugsa út fyrir rammann og horfa til óhagnaðardrifinna lausna getum við brotið upp þann vítahring sem húsnæðisvandinn er orðinn að. Við þurfum að sýna hugrekki til að fara nýjar leiðir og treysta á að samvinna og samstaða geti skilað betri árangri en einkahagsmunir og gróðasjónarmið. Við höfum áður sýnt að við getum tekið á okkur stór verkefni þegar við stöndum saman. Nú er tækifæri til að gera það aftur, að búa til framtíð þar sem allir eiga kost á öruggu og viðeigandi húsnæði. Það er ekki bara spurning um fjármál eða byggingartækni, heldur um mannréttindi og lífsgæði. Það er kominn tími til að ríki og sveitarfélög taki höndum saman og leggi grunn að nýrri húsnæðisstefnu sem byggir á samvinnu, nýsköpun og félagslegu réttlæti. Með því að gera það getum við tryggt að komandi kynslóðir þurfi ekki að búa við sama húsnæðisskort og við sjáum í dag. Verðum að vera óhrædd við að fara nýjar leiðir Við verðum að muna að húsnæði er ekki bara vara á markaði heldur heimili fólks. Það er staðurinn þar sem við lifum lífi okkar, elskum, vinnum og byggjum upp framtíðina. Með því að setja fólkið í forgang getum við skapað betra og réttlátara samfélag fyrir alla. Húsnæðismálin eru ekki einföld en með opnum huga og vilja til að hugsa út fyrir hefðbundnar leiðir getum við fundið lausnir. Við þurfum að vera óhrædd við að prófa nýjar hugmyndir, læra af reynslu annarra þjóða og aðlaga þær að okkar aðstæðum. Að lokum er það ábyrgð okkar allra að taka þátt í þessari vegferð. Með sameiginlegu átaki ríkis, sveitarfélaga og samfélagsins alls getum við breytt stöðunni til hins betra. Við skulum ekki láta tækifærið til að breyta og bæta fram hjá okkur fara. Framtíðin bíður okkar og hún er í okkar höndum. Höfundur er þingmaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gísli Rafn Ólafsson Píratar Húsnæðismál Mest lesið Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson Skoðun Heilinn okkar og klukka lífsins Birna V. Baldursdóttir ,Heiðdís B. Valdimarsdóttir Skoðun Silja Bára skilur stjórnsýslu HÍ! Elva Ellertsdóttir,Kolbrún Eggertsdóttir Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir Skoðun Hafðu áhrif til hádegis Bjarni Þór Sigurðsson Skoðun Stöndum vörð um hlutverk háskóla – Kjósum Kolbrúnu Ástríður Stefánsdóttir Skoðun Tímaskekkjan skólaíþróttir Davíð Már Sigurðsson Skoðun Sólarhringur til stefnu Flosi Eiríksson Skoðun Ég kýs mælskan og mannlegan leiðtoga sem rektor Engilbert Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvalveiðar eru slæmar fyrir ímynd Íslands Clive Stacey skrifar Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Í heimi sem samþykkir þjóðarmorð er ekkert jafnrétti Najlaa Attaallah skrifar Skoðun Heilinn okkar og klukka lífsins Birna V. Baldursdóttir ,Heiðdís B. Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar Skoðun Silja Bára skilur stjórnsýslu HÍ! Elva Ellertsdóttir,Kolbrún Eggertsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif til hádegis Bjarni Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um hlutverk háskóla – Kjósum Kolbrúnu Ástríður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Nei, við skulum ekki kaupa handa þeim fleiri vopn Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Tímaskekkjan skólaíþróttir Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar fíllinn byltir sér.... Gunnar Pálsson skrifar Skoðun Leyfi til að syrgja Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Kominn tími til að þingmenn axli ábyrgð Björn Ólafsson skrifar Skoðun VR-members, exercise your right to vote! Christopher Eva skrifar Skoðun Stöðvum það sem gott er Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Kjósum Kolbrúnu – Styrk stjórnun á tímum breytinga Margrét Sigrún Sigurðardóttir skrifar Skoðun Vanfjármögnun Háskóla Íslands verður að breyta Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Er þetta satt eða heyrði ég þetta bara nógu oft? Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Stöndum með börnum Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun „Án orku verður ekki hagvöxtur“ Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Ég kýs mælskan og mannlegan leiðtoga sem rektor Engilbert Sigurðsson skrifar Skoðun Almannaréttur er sá réttur sem almenningi er áskilinn í lögum til frjálsra afnota af landi og landsgæðum Skírnir Garðarson skrifar Skoðun Flosa í formanninn Jónas Már Torfason skrifar Skoðun VR á krossgötum - félagsmenn verða að hafna sundrungu Harpa Sævarsdóttir skrifar Skoðun Bakpokinn sem þyngist þegar á brattann sækir Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Sólarhringur til stefnu Flosi Eiríksson skrifar Skoðun Takk fyrir stuðninginn félagsfólk VR Þorsteinn Skúli Sveinsson skrifar Skoðun Heili ungmenna á samfélagsmiðlum – hefur endurvírun átt sér stað í heila heillar kynslóðar? Þórhildur Halldórsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbærni og mikilvægi háskóla Silja Bára Ómarsdóttir skrifar Sjá meira
Það er óumdeilt að húsnæðisskortur á Íslandi er eitt stærsta samfélagsvandamál okkar tíma. Ungt fólk, fjölskyldur og einstaklingar standa frammi fyrir erfiðum aðstæðum þegar kemur að því að finna sér viðeigandi húsnæði á sanngjörnu verði. Þrátt fyrir mikla uppbyggingu undanfarin ár virðist vandinn ekki minnka, heldur þvert á móti. Það er ljóst að hefðbundnar lausnir hafa ekki dugað til og því þurfum við að hugsa út fyrir rammann. Við megum ekki takmarka okkur við hefðbundnar markaðslausnir heldur leita nýrra leiða til að tryggja fólki þak yfir höfuðið. Það er ekki nóg að treysta á einkaframkvæmdir og vonast til að markaðurinn leysi vandann sjálfkrafa. Við þurfum að horfa til óhagnaðardrifinna lausna sem geta stuðlað að auknu framboði á húsnæði án þess að gróðasjónarmið ráði för. Nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman Ein slík lausn er húsnæðissamvinnufélög. Í slíkum félögum eiga íbúarnir sjálfir eignarhlut í húsnæðinu og taka þátt í rekstri þess. Þetta eykur ekki aðeins aðgengi að húsnæði heldur stuðlar einnig að félagslegri samheldni og þátttöku íbúa í eigin umhverfi. Húsnæðissamvinnufélög hafa reynst vel í öðrum löndum og geta verið hluti af lausninni hér á landi. Annað dæmi er aukin uppbygging leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Slík félög geta boðið upp á langtímaleigu á sanngjörnu verði og tryggt þannig stöðugleika fyrir leigjendur. Með því að fjarlægja hagnaðardrifin sjónarmið af leigumarkaðnum getum við skapað öruggari umgjörð fyrir þá sem kjósa að leigja frekar en að kaupa. Til þess að þessar lausnir geti orðið að veruleika er nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman. Ríkið getur sett lagaramma sem auðveldar stofnun og rekstur slíkra félaga, auk þess að veita fjárhagslegan stuðning. Sveitarfélögin geta lagt til lóðir á hagstæðum kjörum, veitt afslátt af gatnagerðargjöldum og stuðlað að sveigjanlegri skipulagsvinnu. Fleiri þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar Samvinna milli ríkis og sveitarfélaga er lykilatriði í þessu samhengi. Húsnæðisvandinn er ekki bundinn við einstök svæði heldur er hann þjóðarvandamál sem krefst samstilltra aðgerða. Með sameiginlegu átaki getum við tryggt að lausnirnar séu heildstæðar og taki mið af þörfum allra landsmanna. Það er einnig mikilvægt að huga að nýsköpun í byggingariðnaði. Með því að horfa til nýrra byggingaraðferða og efna getum við lækkað byggingarkostnað og aukið hagkvæmni. Hér gætu ríki og sveitarfélög komið að málum með því að styðja við rannsóknir og þróun á þessu sviði, auk þess að einfalda regluverk og leyfisferli. Við megum ekki heldur gleyma mikilvægi þess að hlusta á raddir þeirra sem vandinn snertir mest. Ungt fólk, námsmenn, lágtekjufólk og aðrir hópar sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaðnum þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar. Með því að taka mið af reynslu og þörfum þeirra getum við tryggt að aðgerðirnar skili raunverulegum árangri. Sýnum hugrekki til að brjóta upp vítahringinn Ég hef trú á því að með því að hugsa út fyrir rammann og horfa til óhagnaðardrifinna lausna getum við brotið upp þann vítahring sem húsnæðisvandinn er orðinn að. Við þurfum að sýna hugrekki til að fara nýjar leiðir og treysta á að samvinna og samstaða geti skilað betri árangri en einkahagsmunir og gróðasjónarmið. Við höfum áður sýnt að við getum tekið á okkur stór verkefni þegar við stöndum saman. Nú er tækifæri til að gera það aftur, að búa til framtíð þar sem allir eiga kost á öruggu og viðeigandi húsnæði. Það er ekki bara spurning um fjármál eða byggingartækni, heldur um mannréttindi og lífsgæði. Það er kominn tími til að ríki og sveitarfélög taki höndum saman og leggi grunn að nýrri húsnæðisstefnu sem byggir á samvinnu, nýsköpun og félagslegu réttlæti. Með því að gera það getum við tryggt að komandi kynslóðir þurfi ekki að búa við sama húsnæðisskort og við sjáum í dag. Verðum að vera óhrædd við að fara nýjar leiðir Við verðum að muna að húsnæði er ekki bara vara á markaði heldur heimili fólks. Það er staðurinn þar sem við lifum lífi okkar, elskum, vinnum og byggjum upp framtíðina. Með því að setja fólkið í forgang getum við skapað betra og réttlátara samfélag fyrir alla. Húsnæðismálin eru ekki einföld en með opnum huga og vilja til að hugsa út fyrir hefðbundnar leiðir getum við fundið lausnir. Við þurfum að vera óhrædd við að prófa nýjar hugmyndir, læra af reynslu annarra þjóða og aðlaga þær að okkar aðstæðum. Að lokum er það ábyrgð okkar allra að taka þátt í þessari vegferð. Með sameiginlegu átaki ríkis, sveitarfélaga og samfélagsins alls getum við breytt stöðunni til hins betra. Við skulum ekki láta tækifærið til að breyta og bæta fram hjá okkur fara. Framtíðin bíður okkar og hún er í okkar höndum. Höfundur er þingmaður Pírata.
Skoðun Netöryggi á krossgötum: Hvernig tryggjum við íslenska innviði? Heimir Fannar Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Hvað er kona? - Þörf kynjakerfisins til að skilgreina og stjórna konum Arna Magnea Danks skrifar
Skoðun Ég styð Ingibjörgu Gunnarsdóttur í stöðu rektors við Háskóla Íslands Herdís Sveinsdóttir skrifar
Skoðun Almannaréttur er sá réttur sem almenningi er áskilinn í lögum til frjálsra afnota af landi og landsgæðum Skírnir Garðarson skrifar
Skoðun Heili ungmenna á samfélagsmiðlum – hefur endurvírun átt sér stað í heila heillar kynslóðar? Þórhildur Halldórsdóttir skrifar