„Þetta er eiginlega bankahrun karlmennskunnar“ Tómas Arnar Þorláksson skrifar 29. september 2024 15:42 Rúnar Helgi Vignisson, rithöfundur og prófessor við Háskóla Íslands. Vísir/Einar „Mér fannst ég þurfa gera eitthvað til að vinna úr þessu. Ég hef nú ekki enn þá, síðan að bókin kom út, hitt einhvern karlmann sem ekki þykist vera ringlaður. Það voru alls konar skilaboð sem við karlmenn fengum, misvísandi eins og gengur. Við áttum eftir að vinna úr þessu, karlmenn sem hópur.“ Þetta segir Rúnar Helgi Vignisson, rithöfundur og prófessor við Háskóla Íslands, í Sprengisandi á Bylgjunni í dag. Rúnar gaf nýlega út bókina „Þú ringlaði karlmaður, tilraun til kerfisuppfærslu“ sem hefur vakið þó nokkra athygli. Hægt er að hlusta á viðtalið í heild sinni hér fyrir neðan. „Er þetta eitthvað femínista kjaftæði?“ Hann segir skrifin hafa komið til í kjölfar MeToo byltingarinnar sem hann upplifði á sínum tíma sem ákveðið högg fyrir karlamenningu. Hann skrifaði bókina til að vinna úr byltingunni svo að karlmenn geti betur tekið hana til sín og „uppfært sig“. „Eftir á að hyggja var þetta í raun ekkert ósvipað bankahruninu. Þetta er eiginlega bankahrun karlmennskunnar. Ég upplifði það þannig og kannski var ég bara svona blautur á bak við eyrun að mig grunaði ekki að þetta væri svo slæmt.“ Þegar Rúnar vísar til ringlaðra karlmanna á hann við að karlmenn hafa ekki náð að staðsetja sig í nýrri heimsmynd og nýju kerfi eftir byltinguna og breytt viðhorf sem hefur fylgt síðustu árum. „Konur og femínistar hafa ýtt kerfinu á annan stað og það má segja að þau hafi núna undirtökin í orðræðunni. Mér finnst við ekki hafa svarað því almennilega og kannski fyrst og fremst því við erum ringlaðir og vitum ekki hvernig á að svara því. Við höfum kannski fyrst og fremst svarað því með því að fara í vörn og vissa afneitun. Ég hitti mann sem sagði við mig: „Varstu að gefa út bók? Er þetta eitthvað femínista kjaftæði? Þá þarf ég ekkert að lesa þetta!“ Þetta er oft viðbrögðin.“ „Mér fannst ég ekki hafa notið neinna forréttinda“ Hann hvetur karlmenn til að kynna sér hlutina almennilega og taka þátt í orðræðunni. Hann áréttar að hann sé ekki að andmæla MeToo byltingunni eða breyttu landslagi. Rúnar byggir mikið á sinni eigin ævi og reynslu sinni á þessu sviði. Hann segist hafa verið óöruggur fyrst um sinn eftir MeToo byltinguna og bendir á að tveir þriðju af nemendum hans eru kvenkyns. „Ég veit á þeim tímapunkti ekki hvaðan á mig stendur veðrið. Viðmiðið var að hreyfast til og mér fannst ég ekki vera búinn að læra á þessi nýju viðmið. Mér fannst ég ekki hafa notið neinna forréttinda. Mér fannst ég bara vera einn af þessum pínulitlu köllum sem að Stuðmenn syngja um. Alltaf verið að basla í þessum listageira en eintómt basl eins og fólk veit svo mér fannst ég ekki hafa notið neinna forréttinda. En það er einmitt málið, við vitum ekki að því. Ég fer í gegnum svoleiðis atriði í bókinni þegar maður veit ekki af sínum forréttindum.“ Fjallar um mál er varða svefnherbergið Rúnar segir að þó að hann sé búinn að skrifa bók um málið sé hann enn að stoppa sig af þegar hann talar. Hann segir hið karlæga kerfi eiga það til að tala í gegnum okkur. „Það kom kona í útgáfuhófið og hún tilkynnti sér að maðurinn sinn hefði ekki getað komið og ég sagði: „En hann sendi betri helminginn.“ Hann sendi. Eins og hann hafði valdið því, auðvitað kom hún af sjálfsdáðum og ég áttaði mig á því um leið og ég sagði það. Þarna er þetta kerfi að tala í gegnum okkur.“ Hann segir mikilvægt að læra inn á kerfið svo að öll kyn geti lært að njóta þess betur að vera saman. Í bókinni fjallar Rúnar um mál er varða vinnumarkaðinn, dómskerfið og svefnherbergið. Rúnar ítrekar að hann sé alls ekki með öll svörin en vonast til þess að opna umræðuna. MeToo Mest lesið Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi Innlent Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Innlent Telja manninn hafa örmagnast við sjósundsæfingar Innlent Reknir fyrir að vinna ekki nógu mikið Innlent Kærir Costner fyrir „ofbeldisfulla óundirbúna“ nauðgunarsenu Erlent „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Innlent Gert að finna aðra staðsetningu fyrir hjólhýsabyggðina Innlent „Okkur langar að börnin okkar fái öruggan stað til að vera á“ Innlent Gömul strætóskýli verði nýtt sem „byttebox“ Innlent Vestræn ríki niðurgreiða stríðsrekstur Rússa í Úkraínu Erlent Fleiri fréttir „Ég vara mjög við því að menn beiti þessu úrræði“ „Verið að búa til óseðjandi kerfi þar sem bátum mun fjölga“ Eldur kviknaði í vörubíl á Reykjanesbraut Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Leit hefst á ný eftir hádegi Klúðursleg rannsókn lögreglu leiddi til sýknu skipstjóra Reknir fyrir að vinna ekki nógu mikið Færa boðuð gagnmótmæli gegn rasisma vegna ofbeldisógnar Telja manninn hafa örmagnast við sjósundsæfingar Gömul strætóskýli verði nýtt sem „byttebox“ Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Gert að finna aðra staðsetningu fyrir hjólhýsabyggðina Sofandi á byggingarsvæðinu og „í vandræðum með vin sinn“ „Okkur langar að börnin okkar fái öruggan stað til að vera á“ Utanríkisráðherra Breta á Íslandi: „Gleður mig að Ísland vill vera með í bandalagi viljugra þjóða“ Biblíur og Kjarval sameinast í Vestmannaeyjum Tapaði 20 milljónum á svipstundu við að samþykkja beiðni Sjaldséð heimsókn utanríkisráðherra og háar upphæðir sem hverfa Ætla ekki að minnka leyfilegan dagsafla Leitinni að sundmanninum lokið að sinni „Arfavitlaus lausn“ að minnka aflann í hverri veiðiferð Barn fórst í Hvítá í gær Drengurinn er kominn í leitirnar Gróf slagsmál foreldra á fótboltamóti barna reyndust plat Ómetanlegt að koma skilaboðum sinnar kynslóðar á framfæri á svo stórum viðburði Segir ráðgjöf Hafró kippt úr sambandi og „gúmmítékki“ sendur á næstu ríkisstjórn Svæðið sem Veitur vilja girða „óþarflega stórt“ Enn unnið að því að ná dráttarvélinni upp eftir alvarlegt slys í Hvítá Strandveiðifrumvarp „með ólíkindum“ og drama í borðtennisheiminum Sjá meira
Þetta segir Rúnar Helgi Vignisson, rithöfundur og prófessor við Háskóla Íslands, í Sprengisandi á Bylgjunni í dag. Rúnar gaf nýlega út bókina „Þú ringlaði karlmaður, tilraun til kerfisuppfærslu“ sem hefur vakið þó nokkra athygli. Hægt er að hlusta á viðtalið í heild sinni hér fyrir neðan. „Er þetta eitthvað femínista kjaftæði?“ Hann segir skrifin hafa komið til í kjölfar MeToo byltingarinnar sem hann upplifði á sínum tíma sem ákveðið högg fyrir karlamenningu. Hann skrifaði bókina til að vinna úr byltingunni svo að karlmenn geti betur tekið hana til sín og „uppfært sig“. „Eftir á að hyggja var þetta í raun ekkert ósvipað bankahruninu. Þetta er eiginlega bankahrun karlmennskunnar. Ég upplifði það þannig og kannski var ég bara svona blautur á bak við eyrun að mig grunaði ekki að þetta væri svo slæmt.“ Þegar Rúnar vísar til ringlaðra karlmanna á hann við að karlmenn hafa ekki náð að staðsetja sig í nýrri heimsmynd og nýju kerfi eftir byltinguna og breytt viðhorf sem hefur fylgt síðustu árum. „Konur og femínistar hafa ýtt kerfinu á annan stað og það má segja að þau hafi núna undirtökin í orðræðunni. Mér finnst við ekki hafa svarað því almennilega og kannski fyrst og fremst því við erum ringlaðir og vitum ekki hvernig á að svara því. Við höfum kannski fyrst og fremst svarað því með því að fara í vörn og vissa afneitun. Ég hitti mann sem sagði við mig: „Varstu að gefa út bók? Er þetta eitthvað femínista kjaftæði? Þá þarf ég ekkert að lesa þetta!“ Þetta er oft viðbrögðin.“ „Mér fannst ég ekki hafa notið neinna forréttinda“ Hann hvetur karlmenn til að kynna sér hlutina almennilega og taka þátt í orðræðunni. Hann áréttar að hann sé ekki að andmæla MeToo byltingunni eða breyttu landslagi. Rúnar byggir mikið á sinni eigin ævi og reynslu sinni á þessu sviði. Hann segist hafa verið óöruggur fyrst um sinn eftir MeToo byltinguna og bendir á að tveir þriðju af nemendum hans eru kvenkyns. „Ég veit á þeim tímapunkti ekki hvaðan á mig stendur veðrið. Viðmiðið var að hreyfast til og mér fannst ég ekki vera búinn að læra á þessi nýju viðmið. Mér fannst ég ekki hafa notið neinna forréttinda. Mér fannst ég bara vera einn af þessum pínulitlu köllum sem að Stuðmenn syngja um. Alltaf verið að basla í þessum listageira en eintómt basl eins og fólk veit svo mér fannst ég ekki hafa notið neinna forréttinda. En það er einmitt málið, við vitum ekki að því. Ég fer í gegnum svoleiðis atriði í bókinni þegar maður veit ekki af sínum forréttindum.“ Fjallar um mál er varða svefnherbergið Rúnar segir að þó að hann sé búinn að skrifa bók um málið sé hann enn að stoppa sig af þegar hann talar. Hann segir hið karlæga kerfi eiga það til að tala í gegnum okkur. „Það kom kona í útgáfuhófið og hún tilkynnti sér að maðurinn sinn hefði ekki getað komið og ég sagði: „En hann sendi betri helminginn.“ Hann sendi. Eins og hann hafði valdið því, auðvitað kom hún af sjálfsdáðum og ég áttaði mig á því um leið og ég sagði það. Þarna er þetta kerfi að tala í gegnum okkur.“ Hann segir mikilvægt að læra inn á kerfið svo að öll kyn geti lært að njóta þess betur að vera saman. Í bókinni fjallar Rúnar um mál er varða vinnumarkaðinn, dómskerfið og svefnherbergið. Rúnar ítrekar að hann sé alls ekki með öll svörin en vonast til þess að opna umræðuna.
MeToo Mest lesið Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi Innlent Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Innlent Telja manninn hafa örmagnast við sjósundsæfingar Innlent Reknir fyrir að vinna ekki nógu mikið Innlent Kærir Costner fyrir „ofbeldisfulla óundirbúna“ nauðgunarsenu Erlent „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Innlent Gert að finna aðra staðsetningu fyrir hjólhýsabyggðina Innlent „Okkur langar að börnin okkar fái öruggan stað til að vera á“ Innlent Gömul strætóskýli verði nýtt sem „byttebox“ Innlent Vestræn ríki niðurgreiða stríðsrekstur Rússa í Úkraínu Erlent Fleiri fréttir „Ég vara mjög við því að menn beiti þessu úrræði“ „Verið að búa til óseðjandi kerfi þar sem bátum mun fjölga“ Eldur kviknaði í vörubíl á Reykjanesbraut Bað um 12 milljónir til að halda tónlistarhátíð í öðru sveitarfélagi „Yndisleg kvöldstund í þessum þunga harmi okkar“ Leit hefst á ný eftir hádegi Klúðursleg rannsókn lögreglu leiddi til sýknu skipstjóra Reknir fyrir að vinna ekki nógu mikið Færa boðuð gagnmótmæli gegn rasisma vegna ofbeldisógnar Telja manninn hafa örmagnast við sjósundsæfingar Gömul strætóskýli verði nýtt sem „byttebox“ Segja ógnarstjórn ríkja á Þjóðminjasafninu Gert að finna aðra staðsetningu fyrir hjólhýsabyggðina Sofandi á byggingarsvæðinu og „í vandræðum með vin sinn“ „Okkur langar að börnin okkar fái öruggan stað til að vera á“ Utanríkisráðherra Breta á Íslandi: „Gleður mig að Ísland vill vera með í bandalagi viljugra þjóða“ Biblíur og Kjarval sameinast í Vestmannaeyjum Tapaði 20 milljónum á svipstundu við að samþykkja beiðni Sjaldséð heimsókn utanríkisráðherra og háar upphæðir sem hverfa Ætla ekki að minnka leyfilegan dagsafla Leitinni að sundmanninum lokið að sinni „Arfavitlaus lausn“ að minnka aflann í hverri veiðiferð Barn fórst í Hvítá í gær Drengurinn er kominn í leitirnar Gróf slagsmál foreldra á fótboltamóti barna reyndust plat Ómetanlegt að koma skilaboðum sinnar kynslóðar á framfæri á svo stórum viðburði Segir ráðgjöf Hafró kippt úr sambandi og „gúmmítékki“ sendur á næstu ríkisstjórn Svæðið sem Veitur vilja girða „óþarflega stórt“ Enn unnið að því að ná dráttarvélinni upp eftir alvarlegt slys í Hvítá Strandveiðifrumvarp „með ólíkindum“ og drama í borðtennisheiminum Sjá meira
Utanríkisráðherra Breta á Íslandi: „Gleður mig að Ísland vill vera með í bandalagi viljugra þjóða“