Skoðun

Skrýtin upp­á­koma í Hæsta­rétti, rétt­læti hins sterka

Jörgen Ingimar Hansson skrifar

Ég lenti í dómsmáli sem ég rak sjálfur að miklu leyti. Þegar það var komið fyrir Hæstarétt fékk ég ábendingu um að ég gæti sótt um að málflutningur yrði skrifleg­ur sem ég gerði. Mér fannst Hæsti­rétt­ur taka á því máli á mjög sérkennilegan hátt.

Mér var munnlega svarað stuttu eftir að ég sótti um, í gegn­um skrifstofu­stjóra Hæstaréttar, á þá leið að búið væri að samþykkja umsókn mína, það er skriflegan málflutning. Ég fór ekki fram á að fá samþykktina skriflega. Taldi að henni væri treystandi eins og nýju neti. Þetta var jú sjálfur Hæstiréttur Íslands.

Skriflegur mál­flutn­ingur byggist á því að réttinum og gagnaðila er sendur mál­flutn­ingur í skrif­legu formi sem gagnaðilinn síðan svarar skriflega eftir að hafa feng­ið ákveð­inn frest til þess.

Síðar var sagt að samþykktinni hefði ver­ið hafn­að með bréfi sem hefði ver­ið sent í pósti tveimur mánuð­um eftir hina munnlegu samþykkt og tveimur mánuðum áð­ur en mér var sagt frá efni hennar. Ég veit einungis að mér hefur aldrei borist bréfið.

Mér fannst athyglis­vert hvernig Hæstiréttur Íslands kom skila­boð­­unum á fram­færi á tölvuöld. Ég hef reyndar mínar efasemdir um að það hafi yfirleitt verið sent.

Ég var í sambandi við réttinn fáeinum dögum áður en bréfið var sagt sent. Þá var mér sagt að ekki væri búið að ákveða skiladag fyrir skriflega málflutn­ing­inn.

Lög­mað­ur sagði mér að hann hefði verið í sambandi við Hæsta­rétt um svipað leyti, lík­lega einhverjum dögum seinna, þar sem honum var sagt að ég væri með skriflegan málflutning.

Þegar ég fékk vitneskjuna um afturköllunina hafði ég þegar lokið við að undir­búa skriflegan málflutning þannig að ég þurfti að breyta honum í munn­leg­an. Það var veruleg breyting vegna þess að ég vissi ekki fyrr en eftir það að Hæstiréttur krefðist þess að hann færi ekki yfir 30 mínútur en ég hafði haft þann skriflega sem svaraði þre­földum þeim tíma. Um 20 blaðsíður í stað 7-8. Að vísu voru til dæmis tilvitnan­ir í skjöl mjög umfangs­mikl­ar en ég lagði mikla áherslu á þær enda byggð­ist mál­flutn­ing­ur minn mjög mikið á skrif­leg­um sönnunum. Þeim varð ég að sleppa sem mér fannst veikja hann verulega.

Þegar ég bað um skýringar á afturkölluninni var því fyrst borið við að hinn aðili málsins vildi það ekki. Síðar var sagt að skriflegur málflutn­ing­ur væri bara sam­þykktur við alveg sérstakar aðstæð­ur sem ekki væru fyrir hendi. Ekki var unnt að fá útskýrt hvaða sérstakar aðstæður þyrfti til. Við mál­flutning­inn kom svo fram að dómararnir vildu bara hafa þetta svona. Þeim þætti það bara best enda vanastir því. Mín rök skiptu sem sagt engu máli.

Það sem var nokkuð sérstakt við þessar umræður milli aðila var að ég hélt fram fjórum ástæð­um til rökstuðnings mínum málstað. Þeir svör­uðu aðeins hvað varð­aði eina af þeim enda vissi ég ekki til þess að þeir gerðu neitt til þess að skoða mál­ið. Hún varðaði það að ég heyrði illa í stórum sölum sem ekki væru lausir við berg­mál.

Þeim ástæðum var í engu svarað að ég væri ólöglærður, mér finndist málið vera þannig vaxið að tölu­­vert flóknar út­skýring­ar af minni hálfu þyrfti til að koma mál­inu til skila. Til­vísunum í gögn máls­ins yrði að sleppa við munnlegan málflutning en þær þyrftu að verða mjög um­fangs­­miklar. Auðvelt myndi verða fyrir dóm­­ar­ana að tileinka sér þær við lestur á texta og fletta þeim upp eftir því sem þeim þætti þörf á.

Mér finnst þessi níska á röksemd­ir af hálfu Hæstaréttar mjög í anda dóms­kerf­is­ins í heild. Er ég þá með hugann við að dóm­arar geti rökstutt dóma einungis frá sjón­armiði þess sem hann dæmir í hag sem auð­­veld­ar það mjög að þeir geti dæmt hverjum sem er í vil.

Ég tel að munnleg aðalmeðferð sé oft mótdræg hinum ólöglærða. Hér á hann að eiga valið hvort hann velur munnlegan eða skriflegan málflutning sé yfirleitt vilji fyrir jafnræði í dómstólum landsins. Með skriflegum málflutningi er unnt að draga úr margs konar yfirburðum lögmanna. Sem dæmi má nefna yfir­burða lögfræði­kunn­­áttu og yfirburðakunnáttu í að setja fram dómsmál. Þá er það einnig mikilvægt að hinn ólöglærði geti ráðfært sig við löglærða milli um­ferða til þess að geta betur varist hugsanlegum lagaklækjum hins aðilans. Ég geri ráð fyrir að umferðirnar yrðu tvær.

Þá er eftir að spyrja hvort þær aðfarir sem lýst er í þessu máli séu boðlegar. Þar sem um er að ræða Hæstarétt Íslands finnst mér það fjarri lagi. Mér finnst að þar þurfi menn að bera meiri virðingu fyrir sjálfum sér. Annars er hætt við að þeir glati virð­ingu annarra sem ég held reyndar að þeir séu smám saman að gera.

Höfundur er rekstrarverkfræðingur.




Skoðun

Skoðun

21 blár

Jón Pétur Zimsen skrifar

Sjá meira


×