Litadýrðin rakin til eldgossins öfluga hinum megin á hnettinum Tryggvi Páll Tryggvason skrifar 19. janúar 2023 11:27 Sólarupprásin í morgun. Sævar Helgi Bragason. Ef til vill hafa Íslendingar tekið eftir því að sólarupprás og sólarlag síðustu daga hafa verið í litskrúðugri kantinum. Að öllum líkundum má rekja ástæður þess og uppruna eitt ár aftur í tímann og í 15 þúsund kílómetra fjarlægð frá Íslandi, til eyríkisins Tonga í Kyrrahafi. Þann 15. janúar fyrir rétt rúmu ári síðan varð gríðarlega kraftmikið eldgos í Hunga Tonga Hunga Ha'apai eldfjallinu. Eldgosið var svo kröftugt að höggbylgju frá gosinu varð vart um allan heiminn, meðal annars hér á landi eins og Vísir sagði frá á sínum tíma. The violent eruption a few hours ago of the Hunga Tonga-Hunga Haʻapai volcano captured by satellites GOES-West and Himawari-8. pic.twitter.com/PzV5v9apF6— Wonder of Science (@wonderofscience) January 15, 2022 Þetta eru hins vegar ekki einu áhrifin sem sprengigosið öfluga hafði eða hefur á Ísland. Veðurfræðingurinn Trausti Jónsson, sem heldur úti vefsíðunni Hungurdiskar, bendir til að mynda á að síðustu daga hafi borið á „óvenjulegum litbrigðum himinsins í heiðríkjunni,“ sem sé greinilegast við sólarupprás og sólarlag. „Langlíklegasta ástæðan er sú að vatn úr eldgosinu mikla á Tonga-eyjum fyrir ári (15. janúar 2022) hefur loksins náð til heiðhvolfsins hér á norðurslóðum. Hugsanlega eru einhver gosefni önnur einnig á ferð,“ skrifar Trausti. Falleg silfurlituð ský Sævar Helgi Bragason, ritstjóri Stjörnufræðivefsins, tekur undir skrifa Trausta á Twitter og bendir Íslendingum á að horfa eftir sólarupprás og sólarlagi. Aska og vatnsgufa í heiðhvolfinu frá Hunga Tonga sprengigosinu í fyrra býr til fallega sólarupprás og sólsetur þessi dægrin. Háskýin frá gosinu eru hálfpartinn silfurlituð að sjá. Líttu eftir þeim nú í morgunsárið. Ht @hungurdiskar pic.twitter.com/Udwsejly3Y— Sævar Helgi Bragason (@saevarhb) January 19, 2023 „Gosið sem varð í janúar í fyrra var svo öflugt að það þeytti gífurlegu magni af bæði vatnsgufu og ösku í heiðhvolfið okkar. Svo sjá háloftavindar um að það að dreyfa því um alla jörð. Það er það sem litar sólsetrið okkar og býr til þessu fallegu silfurlituðu ský sem fólk hefur kannski tekið eftir undanfarið,“ útskýrir Sævar Helgi í samtali við Vísi. Trausti bendir einnig á í færslu á Hungurdiskum að vart hafi orðið við svipað fyrirbrigði eftir eldgosið kröftuga í Pinatubo-fjalli á Filippseyjum í júní 2018. „Gosið mikla sem varð í Pinatubofjalli á Filippseyjum í júní 1991 olli miklum breytingum á útliti himinsins hér á landi - strax í október það ár og var útlitsbreytingin greinanleg hátt á annað ár - en þá var mikið magn ösku líka á ferð, auk vatnsgufu. Samskipti suður- og norðurhvela jarðar ganga hægt fyrir sig - tæpa fjóra mánuði tók að koma efninu úr Pinatubo hingað norður, en það hefur tekið um ár fyrir efnið úr Tonga-gosinu,“ skrifar Trausti. Lofthjúpurinn hreinsar sig á endanum en óvíst hvenær Sævar Helgi segir óvitað hversu lengi þessara áhrifa verði vart á Íslandi. „Svo er spurning hversu lengi þetta varið. Lofthjúpurinn að lokum hreinsar sig en það gæti tekið einhver ár eins og þekkt er eftir stór eldgos,“ segir Sævar Helgi. Íslendingar eru ekki þeir einu sem hafa tekið eftir litskrúðugri sólarupprás eða sólarlagi. Síðastliðið sumar var fjallað um ægifögur sólsetur á Nýja-Sjálandi og í Ástralíu, sem rakin voru til gosefna úr eldgosinu umrædda. Vísindamenn hafa rannsakað eldgosið mikla í Hunga Tonga Hunga Ha'apai-eldfjallinu síðastlið ár. Meðal annars hefur komið í ljós að annar eins fjöldi eldinga hafi aldrei mælst á sama svæði á jafn skömmum tíma og í eldgosinu kröftuga. Veður Vísindi Eldgos og jarðhræringar Tonga Tengdar fréttir Nýjar myndir sýna eyðilegginguna á Tonga Stjórnvöld á eyjunni Tonga birtu myndir af eyðileggingu á eyjunni Tonga fyrr í dag eftir neðansjávareldgos sem hófst í Kyrrahafi síðustu helgi. 19. janúar 2022 19:05 Eins og fimm hundruð kjarnorkusprengjur hafi sprungið í einu Vísindamenn Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna (NASA) áætla að kraftur sprengigossins á Tonga hafi við til samræmis við að sprengja tíu megatonn af dínamíti. Það þýðir að sprengingin var álík því að sprengja fimm hundruð kjarnorkusprengjur eins og þeirri sem varpað var á Hiroshima við endalok seinni heimsstyrjaldarinnar. 19. janúar 2022 12:16 Höggbylgja frá Tonga mældist í Bolungarvík Eldgosið í neðansjávareldfjallinu Hunga Ha‘apai hefur kæft eyjaklasann í ösku. Fréttir frá eyjunum eru takmarkaðar en ekki hafa borist fregnir af dauðsföllum. 16. janúar 2022 16:54 Mest lesið Íslensk kona í haldi: Hótelherbergi á Tenerife þakið blóði Innlent Boeing þota hrapaði í garð íbúðarhúss Erlent Á bak við auglýsingarnar um Dag en skráður í Samfylkinguna Innlent Dagur hvetur alla Sjálfstæðismenn til að strika sig út Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Frægasti köttur landsins týndur Innlent Þrír menn handteknir eftir að þeir ruddust inn á heimili Innlent Ræktar banana í Hafnarfirði með góðum árangri Innlent Sjálfstæðismaður vill ekki að sitt fólk striki Dag út Innlent „Árleg æfing í vonbrigðum“ Innlent Fleiri fréttir Sérfræðingar rýna í stöðuna á lokasprettinum Ráðgjafar- og greiningarstöð fjársvelt en ásókn í þjónustu eykst Töluverðar líkur á leiðindaveðri á kjördag Sjálfstæðismaður vill ekki að sitt fólk striki Dag út Íslensk kona í haldi: Hótelherbergi á Tenerife þakið blóði Rannsókn lokið á stunguárásinni við Skúlagötu Fundað í Karphúsi og hraunið kælt á Reykjanesi Sjúkratryggingar auglýsa eftir rekstraraðilum hjúkrunarheimila Góður árangur af hraunkælingu við varnargarðana Dagur hvetur alla Sjálfstæðismenn til að strika sig út Vara við gosmengun á nærliggjandi svæðum í dag Þrír menn handteknir eftir að þeir ruddust inn á heimili „Árleg æfing í vonbrigðum“ Fyrstu lotu læknaverkfalls aflýst Á bak við auglýsingarnar um Dag en skráður í Samfylkinguna Ræktar banana í Hafnarfirði með góðum árangri Frægasti köttur landsins týndur Enginn drukkinn jólasveinn í jólaþorpi Hafnarfjarðar Engar ruslatunnur í Grindavík Kapphlaup við tímann í Karphúsinu og eggjaskortur í aðdraganda jóla Í símanum undir stýri og bíllinn mikið skemmdur Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Biskup fagnar hækkun sóknargjalda Sundhnúksgígaröðin að verða búin Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Breyting á eldgosinu og stór dagur í Karphúsinu Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Minni virkni í miðgígnum Sjá meira
Þann 15. janúar fyrir rétt rúmu ári síðan varð gríðarlega kraftmikið eldgos í Hunga Tonga Hunga Ha'apai eldfjallinu. Eldgosið var svo kröftugt að höggbylgju frá gosinu varð vart um allan heiminn, meðal annars hér á landi eins og Vísir sagði frá á sínum tíma. The violent eruption a few hours ago of the Hunga Tonga-Hunga Haʻapai volcano captured by satellites GOES-West and Himawari-8. pic.twitter.com/PzV5v9apF6— Wonder of Science (@wonderofscience) January 15, 2022 Þetta eru hins vegar ekki einu áhrifin sem sprengigosið öfluga hafði eða hefur á Ísland. Veðurfræðingurinn Trausti Jónsson, sem heldur úti vefsíðunni Hungurdiskar, bendir til að mynda á að síðustu daga hafi borið á „óvenjulegum litbrigðum himinsins í heiðríkjunni,“ sem sé greinilegast við sólarupprás og sólarlag. „Langlíklegasta ástæðan er sú að vatn úr eldgosinu mikla á Tonga-eyjum fyrir ári (15. janúar 2022) hefur loksins náð til heiðhvolfsins hér á norðurslóðum. Hugsanlega eru einhver gosefni önnur einnig á ferð,“ skrifar Trausti. Falleg silfurlituð ský Sævar Helgi Bragason, ritstjóri Stjörnufræðivefsins, tekur undir skrifa Trausta á Twitter og bendir Íslendingum á að horfa eftir sólarupprás og sólarlagi. Aska og vatnsgufa í heiðhvolfinu frá Hunga Tonga sprengigosinu í fyrra býr til fallega sólarupprás og sólsetur þessi dægrin. Háskýin frá gosinu eru hálfpartinn silfurlituð að sjá. Líttu eftir þeim nú í morgunsárið. Ht @hungurdiskar pic.twitter.com/Udwsejly3Y— Sævar Helgi Bragason (@saevarhb) January 19, 2023 „Gosið sem varð í janúar í fyrra var svo öflugt að það þeytti gífurlegu magni af bæði vatnsgufu og ösku í heiðhvolfið okkar. Svo sjá háloftavindar um að það að dreyfa því um alla jörð. Það er það sem litar sólsetrið okkar og býr til þessu fallegu silfurlituðu ský sem fólk hefur kannski tekið eftir undanfarið,“ útskýrir Sævar Helgi í samtali við Vísi. Trausti bendir einnig á í færslu á Hungurdiskum að vart hafi orðið við svipað fyrirbrigði eftir eldgosið kröftuga í Pinatubo-fjalli á Filippseyjum í júní 2018. „Gosið mikla sem varð í Pinatubofjalli á Filippseyjum í júní 1991 olli miklum breytingum á útliti himinsins hér á landi - strax í október það ár og var útlitsbreytingin greinanleg hátt á annað ár - en þá var mikið magn ösku líka á ferð, auk vatnsgufu. Samskipti suður- og norðurhvela jarðar ganga hægt fyrir sig - tæpa fjóra mánuði tók að koma efninu úr Pinatubo hingað norður, en það hefur tekið um ár fyrir efnið úr Tonga-gosinu,“ skrifar Trausti. Lofthjúpurinn hreinsar sig á endanum en óvíst hvenær Sævar Helgi segir óvitað hversu lengi þessara áhrifa verði vart á Íslandi. „Svo er spurning hversu lengi þetta varið. Lofthjúpurinn að lokum hreinsar sig en það gæti tekið einhver ár eins og þekkt er eftir stór eldgos,“ segir Sævar Helgi. Íslendingar eru ekki þeir einu sem hafa tekið eftir litskrúðugri sólarupprás eða sólarlagi. Síðastliðið sumar var fjallað um ægifögur sólsetur á Nýja-Sjálandi og í Ástralíu, sem rakin voru til gosefna úr eldgosinu umrædda. Vísindamenn hafa rannsakað eldgosið mikla í Hunga Tonga Hunga Ha'apai-eldfjallinu síðastlið ár. Meðal annars hefur komið í ljós að annar eins fjöldi eldinga hafi aldrei mælst á sama svæði á jafn skömmum tíma og í eldgosinu kröftuga.
Veður Vísindi Eldgos og jarðhræringar Tonga Tengdar fréttir Nýjar myndir sýna eyðilegginguna á Tonga Stjórnvöld á eyjunni Tonga birtu myndir af eyðileggingu á eyjunni Tonga fyrr í dag eftir neðansjávareldgos sem hófst í Kyrrahafi síðustu helgi. 19. janúar 2022 19:05 Eins og fimm hundruð kjarnorkusprengjur hafi sprungið í einu Vísindamenn Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna (NASA) áætla að kraftur sprengigossins á Tonga hafi við til samræmis við að sprengja tíu megatonn af dínamíti. Það þýðir að sprengingin var álík því að sprengja fimm hundruð kjarnorkusprengjur eins og þeirri sem varpað var á Hiroshima við endalok seinni heimsstyrjaldarinnar. 19. janúar 2022 12:16 Höggbylgja frá Tonga mældist í Bolungarvík Eldgosið í neðansjávareldfjallinu Hunga Ha‘apai hefur kæft eyjaklasann í ösku. Fréttir frá eyjunum eru takmarkaðar en ekki hafa borist fregnir af dauðsföllum. 16. janúar 2022 16:54 Mest lesið Íslensk kona í haldi: Hótelherbergi á Tenerife þakið blóði Innlent Boeing þota hrapaði í garð íbúðarhúss Erlent Á bak við auglýsingarnar um Dag en skráður í Samfylkinguna Innlent Dagur hvetur alla Sjálfstæðismenn til að strika sig út Innlent Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Frægasti köttur landsins týndur Innlent Þrír menn handteknir eftir að þeir ruddust inn á heimili Innlent Ræktar banana í Hafnarfirði með góðum árangri Innlent Sjálfstæðismaður vill ekki að sitt fólk striki Dag út Innlent „Árleg æfing í vonbrigðum“ Innlent Fleiri fréttir Sérfræðingar rýna í stöðuna á lokasprettinum Ráðgjafar- og greiningarstöð fjársvelt en ásókn í þjónustu eykst Töluverðar líkur á leiðindaveðri á kjördag Sjálfstæðismaður vill ekki að sitt fólk striki Dag út Íslensk kona í haldi: Hótelherbergi á Tenerife þakið blóði Rannsókn lokið á stunguárásinni við Skúlagötu Fundað í Karphúsi og hraunið kælt á Reykjanesi Sjúkratryggingar auglýsa eftir rekstraraðilum hjúkrunarheimila Góður árangur af hraunkælingu við varnargarðana Dagur hvetur alla Sjálfstæðismenn til að strika sig út Vara við gosmengun á nærliggjandi svæðum í dag Þrír menn handteknir eftir að þeir ruddust inn á heimili „Árleg æfing í vonbrigðum“ Fyrstu lotu læknaverkfalls aflýst Á bak við auglýsingarnar um Dag en skráður í Samfylkinguna Ræktar banana í Hafnarfirði með góðum árangri Frægasti köttur landsins týndur Enginn drukkinn jólasveinn í jólaþorpi Hafnarfjarðar Engar ruslatunnur í Grindavík Kapphlaup við tímann í Karphúsinu og eggjaskortur í aðdraganda jóla Í símanum undir stýri og bíllinn mikið skemmdur Læknar á lokastigi og nýr taktur hjá kennurum Biskup fagnar hækkun sóknargjalda Sundhnúksgígaröðin að verða búin Vinstrið muni bera sigur úr býtum að öllu óbreyttu Breyting á eldgosinu og stór dagur í Karphúsinu Ögurstund runnin upp í Karphúsinu Fjölskyldan brást vel við nýju húðflúri þingmannsins Kæla öll „hraunaugu“ og loka þeim Minni virkni í miðgígnum Sjá meira
Nýjar myndir sýna eyðilegginguna á Tonga Stjórnvöld á eyjunni Tonga birtu myndir af eyðileggingu á eyjunni Tonga fyrr í dag eftir neðansjávareldgos sem hófst í Kyrrahafi síðustu helgi. 19. janúar 2022 19:05
Eins og fimm hundruð kjarnorkusprengjur hafi sprungið í einu Vísindamenn Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna (NASA) áætla að kraftur sprengigossins á Tonga hafi við til samræmis við að sprengja tíu megatonn af dínamíti. Það þýðir að sprengingin var álík því að sprengja fimm hundruð kjarnorkusprengjur eins og þeirri sem varpað var á Hiroshima við endalok seinni heimsstyrjaldarinnar. 19. janúar 2022 12:16
Höggbylgja frá Tonga mældist í Bolungarvík Eldgosið í neðansjávareldfjallinu Hunga Ha‘apai hefur kæft eyjaklasann í ösku. Fréttir frá eyjunum eru takmarkaðar en ekki hafa borist fregnir af dauðsföllum. 16. janúar 2022 16:54