Megi nýtt ár breyta vonum í veruleika Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar 31. desember 2022 16:30 Það er svo margt sem mig langar að segja við áramót. Svo margt sem ég vildi að nýtt ár færi okkur, örþjóðinni sem hefur öll tækifæri í hendi sér til farsældar. En fyrst og fremst vildi ég að nýtt ár færi okkur betra og réttlátara samfélag. Það er mikilvægt að samtök fatlaðs fólks séu stöðugt á verði og veiti stjórnvöldum aðhald til gagns, en um leið erum við samstarfsaðili um öll mál sem varða fatlað fólk. Við höfum átt gott samstarf við stjórnvöld og sérstaklega nefni ég þar félags- og vinnumarkaðsráðherra og forsætisráðherra, sem er umhugað um mannréttindi og þátttöku fatlaðs fólks í samfélaginu, að öðrum ólöstuðum. En betur má ef duga skal og þó ýmislegt hafi áunnist þurfa stjórnvöld að vakna til vitundar um hve lítið þarf útaf að bera til að líf þeirra sjálfra og þeirra nánustu kollvarpist og valdleysi í eigin lífi verði veruleikinn. Í samfélag okkar hefur stéttskipting aukist. Vinnandi krefjast bættra lífskjara, að þau nái endum saman á launum sínum. Þau sem misst hafa færni til að vinna vegna veikinda og slysa eða fæðst fötluð krefjast aðgengis að samfélaginu, sjálfsagðra réttinda og þess að hafa framfærslu sem dugar fyrir grunnþörfum. Lágmarkið er að búa við afkomuöryggi þar sem grunnþarfir eru tryggðar til mannsæmandi lífs. Árið sem er að líða bar margt gott í skauti sér og einnig fleiri verkefni í þágu fatlaðs fólks sem ÖBÍ réttindasamtök unnu að. Við héldum málþing og málstofur sem fjölluðu um heilbrigðismál, kjaramál, húsnæðismál, aðgengismálum og málefni barna, svo eitthvað sé nefnt og tókum þátt í ýmsum samstarfsverkefnum með ríki,sveitarfélögum og öðrum. Við stóðum fyrir vitundarvakningu á ýmsum sviðum og keyrðum herferðina „Lögfestum samninginn“. Við vöktum athygli stjórnvalda á að taka yrði á móti fötluðu fólki frá Úkraínu og vöktum athygli á að í stríði er það fatlað fólk sem skilið er eftir eitt án aðstoðar, börn og fullorðnir. Fatlað fólk hefur ekki aðgengi að samfélaginu til jafns við flest, og nýtur ekki þeirra sjálfsögðu réttinda sem flest hafa án þess að leiða hugann nokkru sinni að því. Sum okkar hafa ekki aðgengi að bankareikningi, Heilsuveru né Strætó, þar sem rafræn skilríki vantar. Sum hafa ekki tækifæri til að mennta sig eða taka þátt á vinnumarkaði, þar sem iðulega er auglýst eftir fólki með hæfni sem fæst hafa auk þess sem vinnumarkaðurinn þarf að bjóða breiða flóru hlutastarfa fyrir allskonar fólk. Aðgengi hindrar önnur til að fara um, heimsækja fjölskyldu og vini, svo dæmi sé nefnt og sum eru sett á hjúkrunarstofnanir gegn vilja sínum. Hópurinn hefur það sammerkt að þurfa að reiða sig á almannatryggingakerfið sem skammtar svo naumt að mörg eiga ekki fyrir mat þegar húsnæðiskostnaður hefur verið greiddur. Könnun Vörðu sýndi fyrir rúmu ári síðan að 80% fatlaðs fólks átti erfitt með að ná endum saman um hver mánaðamót og voru þar einstæðir fatlaðir foreldrar og einstæðir karlar langverst stödd. Áttatíu prósent, og ekki hefur ástandið batnað. Það er morgunljóst að breytinga til jöfnuðar og réttlátara samfélags er þörf, látum það vera verkefni nýja ársins! Kannski þurfa þau sem reikna út lífeyrir fólks að setja sig augnablik í spor þeirra sem þau úthluta fátækt og ömurð. Myndu sömu aðilar telja þetta réttlátt ættu þau sjálf í hlut? Það að úthluta fjárhagslegu öryggi til fólks sem ekki er fullvinnandi eða með vinnugetu þarf að taka mið af því hvað kostar að lifa á Íslandi, það þarf að taka mið af hækkandi húsnæðiskostnaði, matvöruverði og öðru sem telst til grunnþarfa fólks. Það er verkefnið. Margt þarf að laga svo fatlað fólk njóti sjálfsagðra réttinda. Margt hefur verið gert til að bæta stöðuna en mun stærri skref þarf að stíga af hugrekki til að skapa réttlátara samfélag þar sem við öll höfum sjálfsögð réttindi. Þannig verður dregið úr misskiptingu og ójöfnuði. Mikilvægustu stoðir samfélagisins; menntakerfið, heilbrigðiskerfið og félagslega kerfið þarf að styrkja verulega til að mæta nútímanum og framtíðinni. Byggjum upp betra samfélag þar sem öll tilheyra og lögfestum samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks ... bara strax. Megi nýtt ár breyta vonum í veruleika og færa farsæld, jöfnuð og sjálfsögð réttindi fyrir öll! Takk fyrir það gamla. Höfundur er formaður Öryrkjabandalags Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Félagsmál Þuríður Harpa Sigurðardóttir Mest lesið Halldór 31.05.2025 Halldór Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Til hamingju með sjómannadaginn Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Sjá meira
Það er svo margt sem mig langar að segja við áramót. Svo margt sem ég vildi að nýtt ár færi okkur, örþjóðinni sem hefur öll tækifæri í hendi sér til farsældar. En fyrst og fremst vildi ég að nýtt ár færi okkur betra og réttlátara samfélag. Það er mikilvægt að samtök fatlaðs fólks séu stöðugt á verði og veiti stjórnvöldum aðhald til gagns, en um leið erum við samstarfsaðili um öll mál sem varða fatlað fólk. Við höfum átt gott samstarf við stjórnvöld og sérstaklega nefni ég þar félags- og vinnumarkaðsráðherra og forsætisráðherra, sem er umhugað um mannréttindi og þátttöku fatlaðs fólks í samfélaginu, að öðrum ólöstuðum. En betur má ef duga skal og þó ýmislegt hafi áunnist þurfa stjórnvöld að vakna til vitundar um hve lítið þarf útaf að bera til að líf þeirra sjálfra og þeirra nánustu kollvarpist og valdleysi í eigin lífi verði veruleikinn. Í samfélag okkar hefur stéttskipting aukist. Vinnandi krefjast bættra lífskjara, að þau nái endum saman á launum sínum. Þau sem misst hafa færni til að vinna vegna veikinda og slysa eða fæðst fötluð krefjast aðgengis að samfélaginu, sjálfsagðra réttinda og þess að hafa framfærslu sem dugar fyrir grunnþörfum. Lágmarkið er að búa við afkomuöryggi þar sem grunnþarfir eru tryggðar til mannsæmandi lífs. Árið sem er að líða bar margt gott í skauti sér og einnig fleiri verkefni í þágu fatlaðs fólks sem ÖBÍ réttindasamtök unnu að. Við héldum málþing og málstofur sem fjölluðu um heilbrigðismál, kjaramál, húsnæðismál, aðgengismálum og málefni barna, svo eitthvað sé nefnt og tókum þátt í ýmsum samstarfsverkefnum með ríki,sveitarfélögum og öðrum. Við stóðum fyrir vitundarvakningu á ýmsum sviðum og keyrðum herferðina „Lögfestum samninginn“. Við vöktum athygli stjórnvalda á að taka yrði á móti fötluðu fólki frá Úkraínu og vöktum athygli á að í stríði er það fatlað fólk sem skilið er eftir eitt án aðstoðar, börn og fullorðnir. Fatlað fólk hefur ekki aðgengi að samfélaginu til jafns við flest, og nýtur ekki þeirra sjálfsögðu réttinda sem flest hafa án þess að leiða hugann nokkru sinni að því. Sum okkar hafa ekki aðgengi að bankareikningi, Heilsuveru né Strætó, þar sem rafræn skilríki vantar. Sum hafa ekki tækifæri til að mennta sig eða taka þátt á vinnumarkaði, þar sem iðulega er auglýst eftir fólki með hæfni sem fæst hafa auk þess sem vinnumarkaðurinn þarf að bjóða breiða flóru hlutastarfa fyrir allskonar fólk. Aðgengi hindrar önnur til að fara um, heimsækja fjölskyldu og vini, svo dæmi sé nefnt og sum eru sett á hjúkrunarstofnanir gegn vilja sínum. Hópurinn hefur það sammerkt að þurfa að reiða sig á almannatryggingakerfið sem skammtar svo naumt að mörg eiga ekki fyrir mat þegar húsnæðiskostnaður hefur verið greiddur. Könnun Vörðu sýndi fyrir rúmu ári síðan að 80% fatlaðs fólks átti erfitt með að ná endum saman um hver mánaðamót og voru þar einstæðir fatlaðir foreldrar og einstæðir karlar langverst stödd. Áttatíu prósent, og ekki hefur ástandið batnað. Það er morgunljóst að breytinga til jöfnuðar og réttlátara samfélags er þörf, látum það vera verkefni nýja ársins! Kannski þurfa þau sem reikna út lífeyrir fólks að setja sig augnablik í spor þeirra sem þau úthluta fátækt og ömurð. Myndu sömu aðilar telja þetta réttlátt ættu þau sjálf í hlut? Það að úthluta fjárhagslegu öryggi til fólks sem ekki er fullvinnandi eða með vinnugetu þarf að taka mið af því hvað kostar að lifa á Íslandi, það þarf að taka mið af hækkandi húsnæðiskostnaði, matvöruverði og öðru sem telst til grunnþarfa fólks. Það er verkefnið. Margt þarf að laga svo fatlað fólk njóti sjálfsagðra réttinda. Margt hefur verið gert til að bæta stöðuna en mun stærri skref þarf að stíga af hugrekki til að skapa réttlátara samfélag þar sem við öll höfum sjálfsögð réttindi. Þannig verður dregið úr misskiptingu og ójöfnuði. Mikilvægustu stoðir samfélagisins; menntakerfið, heilbrigðiskerfið og félagslega kerfið þarf að styrkja verulega til að mæta nútímanum og framtíðinni. Byggjum upp betra samfélag þar sem öll tilheyra og lögfestum samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks ... bara strax. Megi nýtt ár breyta vonum í veruleika og færa farsæld, jöfnuð og sjálfsögð réttindi fyrir öll! Takk fyrir það gamla. Höfundur er formaður Öryrkjabandalags Íslands.
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar
Nú er tími til aðgerða: Tóbaks- og nikótínfrítt Ísland Vala Smáradóttir,Jóhanna S. Kristjánsdóttir Skoðun