Sóttvarnaríki í 9 ár í viðbót? Erling Óskar Kristjánsson skrifar 4. nóvember 2021 11:01 Í kvöldfréttum Stöðvar 2 þann 2. nóvember síðastliðinn var fjallað um framtíð faraldursins á Íslandi og leiðina að hjarðónæmi. Þar var því haldið fram að Ísland væri langt frá langþráðu hjarðónæmi gegn kórónaveirunni SARS-CoV-2 sem veldur COVID-19. Greint var frá því að einungis 13.739 landsmanna eða 3,8% hefðu greinst með veiruna hingað til, en það þyrfti 60-70% ónæmi í samfélaginu til þess að hjarðónæmi yrði náð. Því var haldið fram að bóluefnin sem væru í notkun veittu aðeins um 50% vörn gegn smiti, svo það væri ekki hægt að ná hjarðónæmi með þessum bóluefnum eins og vonast var eftir. Það þarf að leyfa landsmönnum að smitast. Sóttvarnalæknir telur að þetta muni taka 9 ár með stöðugum 70 smitum á dag eins og greinst hafa undanfarið. Eftir 9 ár verða rúmlega 60% þjóðarinnar búin að smitast og vonandi verðum við komin með hjarðónæmi. Við þurfum því að búa í sóttvarnaríki næstu 9 árin. Börn munu alast upp í sóttvarnaríki og munu ekki þekkja neitt annað en sýklafælni og ótta. Ferðamannaiðnaðurinn verður knúinn áfram í brotnum gír og ríkissjóður heldur áfram að skuldsetja sig á kostnað komandi kynslóða. Fólki verður áfram mismunað eftir því hvort það sé búið að þiggja nýjasta örvunarskammtinn eða ekki, en Morgunblaðið hafði það eftir Sóttvarnasviði Landlæknisembættisins þann 28. október að bóluefnapassar hafi fengið 12 mánaða gildistíma frá fullnaðarbólusetningu eða örvunarskammti. Þetta er framtíðin sem sóttvarnalæknir boðar. Sem betur fer eru forsendur sóttvarnalæknis rangar og framtíðin ekki svona myrk. Það er til betri leið. Margir sem smitast hljóta aldrei greiningu Í fréttinni er fjallað um greind smit eins og það séu öll smit. Það er fjarri lagi. Margir sem smitast hljóta aldrei greiningu. Rannsókn ÍE á mótefnum Íslendinga leiddi í ljós að vorið 2020 hafi 50-100% fleiri smitast en hlutu greiningu hér á landi. Sóttvarnastofnun Bandaríkjanna telur að þar smitist rúmlega fjórir fyrir hvern einn sem greinist. Þetta er sennilega vegna þess að 80% óbólusettra sem smitast fá væg eða engin einkenni, skv. Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni. Nú eftir bólusetningu þjóðarinnar hefur okkur verið talin trú um að þessi tala sé 97% eða hærri. Langflestir sem smitast hafa því ekki grænan grun það og eru því ólíklegir til að fara í skimun. Þetta gæti átt hlut í að skýra hvers vegna helmingur þeirra sem greinast eru ekki í sóttkví. Einkennalausir smitberar ráfa um götur bæjarins og þrátt fyrir öfluga smitrakningu veit enginn hver er að smita allt þetta fólk. Þótt það greinist 70 smit á dag er raunverulegur fjöldi smita sennilega mun hærri, og gæti verið margfalt hærri. Ef tvöfalt fleiri smitast en greinast næst hjarðónæmi helmingi hraðar eða á 4 ½ ári. Bóluefnin hafa komið okkur langa leið að hjarðónæmi Ef marka má að bóluefnin veiti 50% vörn gegn smiti erum við komin langleiðina að hjarðónæmi. Þórólfur gleymir bóluefnunum þegar hann reiknar með því að 60-70% landsmanna verði að smitast svo hjarðónæmi verði náð. Nú eru 76% landsmanna fullbólusettir með 50% vörn samkvæmt Þórólfi, svo við erum með 38% ónæmi í samfélaginu, auk nokkurra prósenta vegna þeirra sem eru með náttúrulegt ónæmi. Það vantar því ekki 60-70%, heldur einungis 20-30% til viðbótar. Deilum með 2,5 og við erum komin úr níu árum niður fyrir 2 ár miðað við raunsæ 140 smit á dag. Hjarðónæmi fyrir næsta sumar Sóttvarnalæknir og fleiri sérfræðingar hafa gefið það út að margir muni þurfa að smitast til þess að hjarðónæmi verði náð. Það er því einungis tímaspursmál. Við getum dregið þetta á langinn og reynt að halda smitum í skefjum í tæplega tvö ár, eða við getum leyft fleirum að smitast og látið þetta ganga yfir á nokkrum mánuðum. En hvernig þá? Aðgerðirnar sem nú eru í gildi eru gríðarlega kostnaðarsamar þótt mörg okkar finni lítið fyrir þeim kostnaði (ennþá). Tjón þeirra eykst dag frá degi. Í stað þess að halda áfram hallarekstri ríkissjóðs næstkomandi ár má setja brot af þessu fjármagni í tvö mikilvæg atriði. Síðarnefnda atriðið miðast við að við hættum að eyða fjármagni og mannafla í skimun, smitrakningu, sóttkví og einangrun heilbrigðis fólks sem þarf að fá að smitast. Fólk með einkenni heldur sig þá heima eins og veikt fólk er vant að gera. Allir fara varlega í kringum viðkvæma hópa meðan pestin gengur yfir. Efla heilbrigðiskerfið svo það geti sinnt fleiri sjúklingum. Það þarf að laga spítalann að samfélaginu frekar en samfélagið lagi sig að spítalanum. Það vill enginn veikjast og lenda á spítala, en eins og sóttvarnalæknir hefur sagt þá er það bara tímaspursmál. Það er betra að ljúka því af á styttri tíma. Vernda viðkvæmustu hópa samfélagsins. Það þarf að setja mikinn kraft í markvissa vernd í skamma stund meðan veiran gengur yfir. Beita hraðprófum og skimun óspart á þá sem umgangast viðkvæma hópa. Borga framlínustarfsfólki meira fyrir aukið álag í starfi. Tryggja góð loftgæði á elliheimilum og spítölum. Leyfa starfsfólki með undirliggjandi sjúkdóma að vinna heima. Bjóða langveikum börnum upp á fjarnám eða heimakennslu. Bjóða upp á ókeypis heimsendingu af nauðsynjavörum fyrir viðkvæma hópa. Hvetja fólk til að hreyfa sig og taka D-vítamín. Gera einfaldlega allt sem okkur dettur í hug til að vernda viðkvæma í nokkra mánuði. Kostnaðurinn við þessar aðgerðir er hverfandi lítill í samanburði við 9 ára hallarekstur vegna óbreyttrar stefnu. Nauðsynlegt að byggja upp náttúrulegt hjarðónæmi sem fyrst Rannsóknir að utan sýna að ónæmi gegn COVID-19 dvínar með tímanum. Vörn bóluefnanna gegn smiti og vægum veikindum er sögð dvína hraðar en vörn gegn alvarlegum veikindum, sem dvínar þó. Þetta er vel þekkt vandamál með sum bóluefni og ein ástæða þess að farið var út í örvunarskammta. Það munu ekki allir vilja örvunarskammta á sex til tólf mánaða fresti. Ef ónæmið dvínar hraðar en við byggjum upp náttúrulegt ónæmi í samfélaginu mun ástandið bara versna. Það er því mikilvægt að byggja upp meira hjarðónæmi sem fyrst meðan flestir eru með góða vörn gegn alvarlegum veikindum. Eflum heilbrigðiskerfið, verndum viðkvæma og leyfum ungu og hraustu fólki að smitast sem fyrst svo það geti öðlast kraftmeira og varanlegra ónæmi. Þannig verður veiran landlæg. Hættum að lifa í ótta við veiruna – náum stjórn á henni í stað þess að láta hana stjórna okkur. Heimildir og meira efni er að finna á kofid.is . Höfundur er B.S. í verkfræði, forritari og vefstjóri kofid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir Skoðun „Við andlát manns lýkur skattskyldu hans“ Þórður Gunnarsson Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson Skoðun Aðgangur bannaður Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun Það er verið að ljúga að okkur Hildur Þórðardóttir Skoðun Ævintýralegar eftiráskýringar Hildur Sverrisdóttir Skoðun Loftslagskvíði Sjálfstæðisflokksins Gunnar Bragi Sveinsson Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Skoðun Gervigóðmennska fyrir almannafé Kári Allansson skrifar Skoðun Góður granni, gulli betri! Jóna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Frelsi er alls konar Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Betra plan í ríkisfjármálum Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenskufræðingurinn Sigmundur Davíð Hákon Darri Egilsson skrifar Skoðun Dýrkeyptur aðgangur Stella Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þarf Alþingi að vera í óvissu? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Stöndum með einyrkjum og sjálfstætt starfandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Ætla Íslendingar að standa vörð um orkuauðlindir sínar? Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Evrópa og sjálfstæði Íslands Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilnæmt samfélag, betri lífskjör og jöfn tækifæri fyrir öll Unnur Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Lifað með reisn - Frá starfslokum til æviloka Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Viðreisn, evran og Finnland Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Við þurfum þingmann eins og Ágúst Bjarna Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Heildræn sýn á sköpunina Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Iðkum nægjusemi, nýtum náttúruna Borghildur Gunnarsdóttir,Ósk Kristinsdóttir skrifar Sjá meira
Í kvöldfréttum Stöðvar 2 þann 2. nóvember síðastliðinn var fjallað um framtíð faraldursins á Íslandi og leiðina að hjarðónæmi. Þar var því haldið fram að Ísland væri langt frá langþráðu hjarðónæmi gegn kórónaveirunni SARS-CoV-2 sem veldur COVID-19. Greint var frá því að einungis 13.739 landsmanna eða 3,8% hefðu greinst með veiruna hingað til, en það þyrfti 60-70% ónæmi í samfélaginu til þess að hjarðónæmi yrði náð. Því var haldið fram að bóluefnin sem væru í notkun veittu aðeins um 50% vörn gegn smiti, svo það væri ekki hægt að ná hjarðónæmi með þessum bóluefnum eins og vonast var eftir. Það þarf að leyfa landsmönnum að smitast. Sóttvarnalæknir telur að þetta muni taka 9 ár með stöðugum 70 smitum á dag eins og greinst hafa undanfarið. Eftir 9 ár verða rúmlega 60% þjóðarinnar búin að smitast og vonandi verðum við komin með hjarðónæmi. Við þurfum því að búa í sóttvarnaríki næstu 9 árin. Börn munu alast upp í sóttvarnaríki og munu ekki þekkja neitt annað en sýklafælni og ótta. Ferðamannaiðnaðurinn verður knúinn áfram í brotnum gír og ríkissjóður heldur áfram að skuldsetja sig á kostnað komandi kynslóða. Fólki verður áfram mismunað eftir því hvort það sé búið að þiggja nýjasta örvunarskammtinn eða ekki, en Morgunblaðið hafði það eftir Sóttvarnasviði Landlæknisembættisins þann 28. október að bóluefnapassar hafi fengið 12 mánaða gildistíma frá fullnaðarbólusetningu eða örvunarskammti. Þetta er framtíðin sem sóttvarnalæknir boðar. Sem betur fer eru forsendur sóttvarnalæknis rangar og framtíðin ekki svona myrk. Það er til betri leið. Margir sem smitast hljóta aldrei greiningu Í fréttinni er fjallað um greind smit eins og það séu öll smit. Það er fjarri lagi. Margir sem smitast hljóta aldrei greiningu. Rannsókn ÍE á mótefnum Íslendinga leiddi í ljós að vorið 2020 hafi 50-100% fleiri smitast en hlutu greiningu hér á landi. Sóttvarnastofnun Bandaríkjanna telur að þar smitist rúmlega fjórir fyrir hvern einn sem greinist. Þetta er sennilega vegna þess að 80% óbólusettra sem smitast fá væg eða engin einkenni, skv. Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni. Nú eftir bólusetningu þjóðarinnar hefur okkur verið talin trú um að þessi tala sé 97% eða hærri. Langflestir sem smitast hafa því ekki grænan grun það og eru því ólíklegir til að fara í skimun. Þetta gæti átt hlut í að skýra hvers vegna helmingur þeirra sem greinast eru ekki í sóttkví. Einkennalausir smitberar ráfa um götur bæjarins og þrátt fyrir öfluga smitrakningu veit enginn hver er að smita allt þetta fólk. Þótt það greinist 70 smit á dag er raunverulegur fjöldi smita sennilega mun hærri, og gæti verið margfalt hærri. Ef tvöfalt fleiri smitast en greinast næst hjarðónæmi helmingi hraðar eða á 4 ½ ári. Bóluefnin hafa komið okkur langa leið að hjarðónæmi Ef marka má að bóluefnin veiti 50% vörn gegn smiti erum við komin langleiðina að hjarðónæmi. Þórólfur gleymir bóluefnunum þegar hann reiknar með því að 60-70% landsmanna verði að smitast svo hjarðónæmi verði náð. Nú eru 76% landsmanna fullbólusettir með 50% vörn samkvæmt Þórólfi, svo við erum með 38% ónæmi í samfélaginu, auk nokkurra prósenta vegna þeirra sem eru með náttúrulegt ónæmi. Það vantar því ekki 60-70%, heldur einungis 20-30% til viðbótar. Deilum með 2,5 og við erum komin úr níu árum niður fyrir 2 ár miðað við raunsæ 140 smit á dag. Hjarðónæmi fyrir næsta sumar Sóttvarnalæknir og fleiri sérfræðingar hafa gefið það út að margir muni þurfa að smitast til þess að hjarðónæmi verði náð. Það er því einungis tímaspursmál. Við getum dregið þetta á langinn og reynt að halda smitum í skefjum í tæplega tvö ár, eða við getum leyft fleirum að smitast og látið þetta ganga yfir á nokkrum mánuðum. En hvernig þá? Aðgerðirnar sem nú eru í gildi eru gríðarlega kostnaðarsamar þótt mörg okkar finni lítið fyrir þeim kostnaði (ennþá). Tjón þeirra eykst dag frá degi. Í stað þess að halda áfram hallarekstri ríkissjóðs næstkomandi ár má setja brot af þessu fjármagni í tvö mikilvæg atriði. Síðarnefnda atriðið miðast við að við hættum að eyða fjármagni og mannafla í skimun, smitrakningu, sóttkví og einangrun heilbrigðis fólks sem þarf að fá að smitast. Fólk með einkenni heldur sig þá heima eins og veikt fólk er vant að gera. Allir fara varlega í kringum viðkvæma hópa meðan pestin gengur yfir. Efla heilbrigðiskerfið svo það geti sinnt fleiri sjúklingum. Það þarf að laga spítalann að samfélaginu frekar en samfélagið lagi sig að spítalanum. Það vill enginn veikjast og lenda á spítala, en eins og sóttvarnalæknir hefur sagt þá er það bara tímaspursmál. Það er betra að ljúka því af á styttri tíma. Vernda viðkvæmustu hópa samfélagsins. Það þarf að setja mikinn kraft í markvissa vernd í skamma stund meðan veiran gengur yfir. Beita hraðprófum og skimun óspart á þá sem umgangast viðkvæma hópa. Borga framlínustarfsfólki meira fyrir aukið álag í starfi. Tryggja góð loftgæði á elliheimilum og spítölum. Leyfa starfsfólki með undirliggjandi sjúkdóma að vinna heima. Bjóða langveikum börnum upp á fjarnám eða heimakennslu. Bjóða upp á ókeypis heimsendingu af nauðsynjavörum fyrir viðkvæma hópa. Hvetja fólk til að hreyfa sig og taka D-vítamín. Gera einfaldlega allt sem okkur dettur í hug til að vernda viðkvæma í nokkra mánuði. Kostnaðurinn við þessar aðgerðir er hverfandi lítill í samanburði við 9 ára hallarekstur vegna óbreyttrar stefnu. Nauðsynlegt að byggja upp náttúrulegt hjarðónæmi sem fyrst Rannsóknir að utan sýna að ónæmi gegn COVID-19 dvínar með tímanum. Vörn bóluefnanna gegn smiti og vægum veikindum er sögð dvína hraðar en vörn gegn alvarlegum veikindum, sem dvínar þó. Þetta er vel þekkt vandamál með sum bóluefni og ein ástæða þess að farið var út í örvunarskammta. Það munu ekki allir vilja örvunarskammta á sex til tólf mánaða fresti. Ef ónæmið dvínar hraðar en við byggjum upp náttúrulegt ónæmi í samfélaginu mun ástandið bara versna. Það er því mikilvægt að byggja upp meira hjarðónæmi sem fyrst meðan flestir eru með góða vörn gegn alvarlegum veikindum. Eflum heilbrigðiskerfið, verndum viðkvæma og leyfum ungu og hraustu fólki að smitast sem fyrst svo það geti öðlast kraftmeira og varanlegra ónæmi. Þannig verður veiran landlæg. Hættum að lifa í ótta við veiruna – náum stjórn á henni í stað þess að láta hana stjórna okkur. Heimildir og meira efni er að finna á kofid.is . Höfundur er B.S. í verkfræði, forritari og vefstjóri kofid.is
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar
Skoðun Mölunarverksmiðja eða umhverfisvæn matvælaframleiðsla Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar
Skoðun Fleiri staðreyndir um jafnlaunavottun – íþyngjandi og kostnaðarsamt regluverk Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Hvers vegna hefur frammistöðu íslenskra nemenda í PISA farið hrakandi? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun