Lífið

Sú fyrsta í heiminum sem hefur stundað ísklifur í geimbúningi

Sylvía Rut Sigfúsdóttir skrifar
Helga Kristín Torfadóttir við eldgosið á Reykjanesinu á dögunum.
Helga Kristín Torfadóttir við eldgosið á Reykjanesinu á dögunum. Benjamin Hardman

„Ástríða mín fyrir vísindum og náttúru spratt ansi snemma,“ segir Helga Kristín Torfadóttir eldfjallafræðingur og doktorsnemi. Hún er nú að klára doktorsnám í eldfjalla- og bergfræði þar sem hún rannsakar risann Öræfajökul að innan.

„Þegar ég var lítil voru áherslurnar til að byrja með á risaeðlum og sólkerfinu. Þegar ég var að klára grunnskóla og í upphafi menntaskólagöngunnar kynntist ég jarðfræði. Ég gleymi ekki fyrsta jarðfræðitímanum sem ég sat í MR þar sem ég uppgötvaði að þarna væri fagið sem ég ætti heima í. Þar komu saman öll mín helstu áhugasvið undir einum hatti; allt frá útivist, ævintýrum, ljósmyndun, náttúru, heimspeki og vísindum. Jarðfræðin hefur veitt mér fjölda skemmtilegra tækifæra svo sem að prófa nýjasta geimbúning NASA við krefjandi aðstæður á Vatnajökli, en búningurinn er ætlaður í fyrstu mönnuðu geimferðina til plánetunnar Mars. Ég er til dæmis sú fyrsta í heiminum sem hefur stundað ísklifur í geimbúningi,“ segir Helga Kristín.

Hún segir að það sé svo sannarlega ekki leiðinlegt að vera eldfjallafræðingur þessa dagana. 

„Ég skoða hvernig kvikurnar úr eldstöðinni hafa hagað sér fyrir gos ásamt að kanna á hvaða dýpi kvikuhólfin og kvikupokarnir eru undir eldstöðinni. Sem jarðfræðingur, og hvað þá eldfjallafræðingur, veit ég að náttúran okkar er óútreiknanleg og kemur manni sífellt á óvart þar sem eldgos er alltaf yfirvofandi. Því kemur sér vel að vera skipulagður, sérstaklega þegar byrjar að gjósa nánast í bakgarðinum hjá manni. Ísland er ekki kallað land elds og íss að ástæðulausu. Hér mæta stórfenglegir jöklar okkar innvolsi jarðar, sem gerir það að verkum að Ísland er jarðfræðilega einstakt á heimsvísu,“ segir eldfjallafræðingurinn. 

Þegar ein kýrin pissar er annarri mál

„Ef við lítum á heildarmyndina, þá er Ísland landmassi á Mið-Atlantshafshryggnum. Ástæðan fyrir því af hverju land geti byggst upp þar sem tveir úthafsflekar aðskiljast er með hjálp möttulstróks sem er staðsettur undir Íslandi. Þaðan fáum við allt efnið sem knýr eldvirknina sem við þekkjum. En þar sem úthafshryggurinn kemur upp á land á Reykjanesi flækjast málin. Hér á sér stað gliðnun milli Norður Ameríku- og Evrasíuflekans sem veldur því að veikleikar verða í landinu með tilheyrandi sprungumyndunum, misgengi og ílöngum eldstöðvakerfum. Það er nokkuð auðvelt að rekja flekaskilin í gegnum landið þegar horft er á landakorti af Íslandi, því að eldgosin raða sér upp á þessum sprungum og misgengjum og mynda röð hryggja."

Ljósmyndarinn Benjamin Hardman fylgdist með Kristínu Helgu að störfum við eldstöðvarnar.Benjamin Hardman

Helga Kristín segir að vegna þessara gliðnunar hafi því myndast sex eldstöðvakerfi á Reykjanesi.

„Jarðsagan segir okkur að um leið og eitt eldstöðvakerfi vaknar til lífsins fylgja hin eftir, eins og orðatiltækið ,„egar ein kýrin pissar er annarri mál.“ Því eru sterkar líkur á að við stöndum frammi fyrir nýju virknistímabili á Reykjanesi út frá núverandi gosi, þar sem við getum átt von á fleiri eldgosum á næstunni á hinum eldstöðvakerfunum.“

Hefur ekki átt sér stað í sjö þúsund ár

Aðspurð um hversu lengi hún telji að þetta gos á Reykjanesi muni vara svarar hún:

„Það er flókin spurning því að við vitum ekki fyrir víst hvað er í gangi í jarðskorpunni. Til dæmis vitum við meira um yfirborð tunglsins heldur en um okkar eigin sjávarbotn. Stutta svarið við spurningunni, sem er einnig klassískt svar, er að við vitum ekki hvað þetta gos mun vara lengi. Flókna svarið við spurningunni er að þetta gos gæti varað í áratugi eða jafnvel aldir. Jarðeðlisfræðileg og jarðefnafræðileg gögn sýna fram á að núverandi gos gæti hugsanlega verið dyngjugos. Það eru nokkrar dyngjur á Reykjanesi en slíkt gos hefur ekki átt sér stað í sjö þúsund ár.“

66°Norður lét gera áhugavert myndband sem sýnir Helgu að störfum en fyrirtækið hefur í gegnum árin tekið púlsinn á fólki í sínu daglega lífi víða um landið. Benjamin Hardman tók upp myndbandið en hann hefur birt mikið af fallegum ljósmyndum og myndböndum frá eldgosinu við Fagradalsfjall.

Helga Kristín segist elska að vera úti í náttúrunni allan ársins hring og tekur hún með mér myndavélabúnað hvert sem hún fer. Nýlega opnaði hún Instagramreikninginn @geology_with_helga þar sem hún sýnir frá ævintýrum mínum í náttúrunni og fræði um jarðfræðina þar á bak við.


Tengdar fréttir

Grind­víkingar al­sælir með nýjan eld­gosa­búning

Nýr varabúningur knattspyrnudeildar Grindavíkur, svokallaður Eldgosabúningur, hefur fallið vel í kramið hjá stuðningsmönnum, bæjarbúum og knattspyrnuáhugamönnum um allt land. Þemað er nýstorknað hraun sem flæðir fram með kröftugan kvikugang beggja vegna.

Dol­fallinn yfir gosinu í 60 Minu­tes

Fréttamaðurinn Bill Whitaker fjallar um eldgosið í Geldingadölum í nýju innslagi í 60 Minutes eftir að hafa gert sér sérstaka ferð til landsins til að kynna sér eldsumbrotin. Kunnugleg andlit eru í innslaginu, til að mynda okkar helstu jarð- og eldfjallafræðingar.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×


Tarot dagsins

Dragðu spil og sjáðu hvaða spádóm það geymir.