Umsögnin er skrifuð af þeim Svend Richter, Sigríði Rósu Víðisdóttur, Guðlaugi J. Jóhannssyni og Sonju Rut Jónsdóttur, réttartannlæknum sem öll kenna við tannlæknadeild Háskóla Íslands.
Breytingartillaga Rósu Bjarkar miðar að því að aldur flóttafólks verði ákvarðaður með heildstæðu mati í stað líkamsrannsóknar. Réttartannlæknarnir gagnrýna tillöguna og segja fullyrðingar Rósu Bjarkar um að Evrópuráðið, Evrópuráðsþingið og ráðherranefnd Evrópusambandsins hafi lagst gegn tanngreiningum vera skáldaðar.
„Rangt er að þessar stofnanir hafi lagst gegn aldursgreiningum af tönnum „ sem eru taldar afar óáreiðanleg aðferð til að mæla aldur barna.“ Engin aðferð til að áætla aldur barna og ungmenna er nákvæmari. Þeir sem hafa séð um aldursgreiningar umsækjanda um vernd frá upphafi hafa beitt sér fyrir því að aldursgreining byggi, auk tannþroska, einnig á beinþroska, til samræmis við önnur Norðurlönd og nánast öll lönd Evrópu,“ segir í umsögninni.
Þá segja þeir mat félagsráðgjafa og sálfræðinga ekki byggja á sama vísindalega grunni og líkamsrannsóknir, þar sem fyrir liggja staðalfrávik og öryggismörk. Aðeins tvö Evrópuríki beiti ekki líkamsrannsóknum til aldursgreininga en engin rannsóknargögn liggi fyrir um gagnsemi sálfræðilegra þroskaprófa til aldursgreininga.
Breytingarnar íþyngi umsækjendum um alþjóðlega vernd
Umsagnaraðilarnir óttast enn fremur að breytingarnar komi til með að lengja það ferli sem umsækjendur um alþjóðlega vernd þurfa að fara í gegnum. Ólíklegt sé að vafa um aldur verði eytt með sálfræðigreiningu og því þyrfti alltaf að koma til líkamsrannsókna. Með þessu væri aðeins verið að fjölga skrefunum.
„Það er mat okkar að það sé fjarri lagi að líkamleg aldursgreining eigi að vera úrræði sem gripið er til ef allt annað þrýtur. Ef yfirvöld meta að ábyggileg skilríki séu ekki til staðar og grunur leikur á að viðkomandi sé ekki barn, er eðlilegt að hann fari í líkamlega aldursgreiningu,“ segir í umsögninni. Í þeirra huga sé engin millileið.
„Það hefur alls ekkert með það að gera hvort umsækjandi, sem kemur skaddaður frá stríðshrjáðum löndum, fái sálfræðiaðstoð og aðstoð félagsfræðinga. Vonandi fá þeir sem þurfa slíka aðstoð hana.“
„Frumvarpið mun ekki bæta rétt barna“
Í umsögninni segir að réttarlæknisfræðilegar aldursgreiningar snúist um að tryggja börnum rétt sem þau eigi samkvæmt alþjóða sáttmálum, og þar með koma í veg fyrir að fullorðnir taki sér þann rétt. Reynslan á Norðurlöndum sýni að flestir sem segjast vera fylgdarlaus börn séu fullorðnir.
„Þar er Ísland engin undantekning,“ segir jafnframt í umsögninni. Þau telja rétt barna ekki styrkjast, verði frumvarpið að lögum.
„Frumvarpið mun ekki bæta rétt barna heldur auðvelda fullorðnum að smeygja sér í raðir barna til að njóta réttarverndar sem börnum eiga að vera tryggð. Með órökstuddum dylgjum og röngum tilvísunum er reynt að grafa undan þeirri aðferðafræði sem best tryggir börnum rétt sinn og langflest lönd Evrópu fylgja.“
