Hvernig draga má úr klósettkvíða allskonar fólks Eva Hauksdóttir skrifar 20. nóvember 2019 15:09 Við búum í vestrænu lýðræðisríki þar sem jafnréttissjónarmið eru í hávegum höfð. Karlar og konur sækja sömu viðburði og sitja hlið við hlið í strætisvögnum, kvikmyndahúsum og á veitingastöðum. Almenningsböð og almenningssalerni eru þó víðast hvar kynjaskipt enn. Það hlýtur að koma að því að það fyrirkomulag verði endurskoðað í ljósi nýrra viðhorfa. Það gæti þó mælt gegn því að á sama tíma og jafnréttissjónarmið blómstra er það útbreidd skoðun að konur séu hvergi óhultar fyrir körlum sem vilja þeim illt og hika ekki við að beita ofbeldi. Samfélag þar sem samgangur milli kynjanna er óheftur virðist konum í meira lagi hættulegt.Kynhlutlaus klósett Sumarið 2018 lagði Mannréttinda- og lýðræðisráð Reykjavíkurborgar það til að fjarlægja skyldi kynjamerkingar af salernum í Ráðhúsinu og stjórnsýsluhúsnæði borgarinnar að Höfðatorgi. Ef dæma má af ummælum þeirra sem stóðu að tillögunni og veittu umsagnir um hana var meginsjónarmiðið að baki tillitssemi við transfólk og aðra sem kunna að fyllast kvíða við það að þurfa að nota kynjaskipt salerni. Það kemur á óvart að starfsfólk í einmitt þessum byggingum eigi við þetta kvíðavandamál að stríða. Varla eru þetta svo gamlar byggingar að þar séu ekki salerni með hjólastólaaðgengi, í samræmi við stefnu borgarinnar um réttindi fatlaðra til fullrar þátttöku í samfélaginu. Þau salerni eru almennt ekki kynjamerkt enda ekkert sem mælir gegn því að vinnustaðir bjóði upp á ókyngreind salerni svo fremi sem kynjamerkt klósett eru einnig fyrir hendi á fjölmennum vinnustöðum. Þörfin á þessum aðgerðum var því í meira lagi óljós. Mannréttindaráð hefur ekki lagasetningarvald. Reglugerðir, settar á grundvelli laga hafa hinsvegar lagagildi og samkvæmt 22. gr. reglugerðar um húsnæði vinnustaða eiga vinnustaðir að bjóða upp á kynjaskipt salerni þar sem starfsmenn eru fleiri en fimm af hvoru kyni. Ekki verður betur séð en að reglugerðin hafi fullnægjandi lagastoð. Þannig kveða lög um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum á um að ráðherra skuli setja reglur m.a. um "salerni og þvagstæði". Ólíklegt verður að teljast að löggjafinn hafi reiknað með þvagstæðum í ókyngreindu rými. Ákvæða reglugerðarinnar um kynjaskiptingu salerna var ekki gætt þegar ákvörðunin var tekin og hefur Vinnueftirlitið gefið borginni fyrirmæli um að setja upp kynjamerkingar aftur. Það verður áhugavert að sjá viðbrögð félagsmálaráðherra við þessari bjánalegu stöðu. Á hinn bóginn er greinilegt að bæði lögin og reglugerðin ganga út frá því að salerni á vinnustöðum séu í sameiginlegu rými, aðeins stúkuð af með skilrúmum og þvagskálar ekki einu sinni í sérbásum. Í þeim byggingum sem um ræðir munu eingöngu vera einstaklingssalerni. Þar með gæti verið að forsendan fyrir kynjaskiptum salernum sé brostin en líklega eru einhverskonar velsæmishugmyndir um samgang kynjanna upphaflega ástæðan fyrir aðgreiningunni. Það er svo hlutverk löggjafans og eftir atvikum dómstóla að skera út um það hvort reglugerðin þarfnist breytinga. Hvorki Vinnueftirlitið né Mannréttinda- og lýðræðisráð Reykjavíkurborgar hafa heimild til þess að sniðganga hana. En hvað með allar þessar hræddu konur? Gott er til þess að vita að Mannréttindaráð borgarinnar beri umhyggju fyrir transfólki. Það verður þó töluverð bið á því að öll vinnustaða- og almenningssalerni borgarinnar verði í einstaklingsrýmum og ef það er rétt að kynfæri skeri ekki úr um kyn þá hlýtur einstaklingur með pung og typpi að mega nýta sér kvennaklósett í sameiginlegu rými. Þar með er í sjálfu sér undarlegt að kynjamerkingar tíðkist yfirhöfuð. Í ljósi þeirrar gríðarlegu áherslu á ótta kvenna við karla, sem einkennt hefur opinbera kynjapólitík síðustu ára, hefur þó furðulítið verið rætt um hugsanleg kvíðaköst kvenna (þ.e. einstaklinga sem hafa kvensköp og skilgreina sig sem konur) sem neyðast til að girða niður um sig á ókyngreindum salernum þar sem búast má við ferðum dónakalla og annarra kynferðisbrotamanna. Það var ljóst frá upphafi að þessar aðgerðir borgarinnar höfðu ekki verið hugsaðar til enda. Enn betur kom í ljós hvað hin kynlausa klósettstefna borgarinnar er vanhugsuð þegar Ofbeldisvarnarnefnd Reykjavíkurborgar tók að sér ábyrgð á samkomulagi Reykjavíkurborgar, Samtaka ferðaþjónustunnar, Lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu og Slökkviðliðs höfuðborgarsvæðisis um ofbeldislausa og örugga skemmtistaði í Reykjavík. Meðal þeirra aðgerða sem eiga að tryggja öryggi gesta eru notkun plastglasa eftir miðnætti og að starfsfólk öldurhúsa afgreiði ekki þá sem eru sýnilega ölvaðir. Það er engin leið að átta sig á því hvað „sýnilega ölvaður“ merkir í þessu samhengi eða hvernig menn komast að þeirri niðurstöðu að glerglös verði hættulegri eftir miðnætti. Áhugaverðasta leiðin sem aðilar samkomulagsins vilja fara til að tryggja öryggi gesta er þó eftirfarandi ákvæði: Að salerni séu þannig útbúin að ekki sé hægt að komast yfir eða undir skilrúm þeirra en að auðvelt sé að sjá hvort og hversu margir eru þar svo sporna megi við ofbeldis- og kynferðisbrotum.Samkvæmt þessu eru jafnvel kynjaskipt salerni nógu hættulegir staðir til þess að Ofbeldisvarnarnefnd borgarinnar telur eðlilegt að gera þá kröfu til starfsfólks veitingahúsa að það skoði undir skilrúm salerna til þess að vernda gesti gegn kynferðisglæpamönnum. Eru þá ókyngreind klósett ekki hreint glapræði?Einföld lausn Öryggisverðir skemmtistaðanna verða víst ekki verkefnalausir þegar öll kynjaskipting hefur verið aflögð. Líklega þarf þá hver vinnustaður einnig að þjálfa upp teymi öryggsvarða til að tryggja öryggi kvenna sem hræðast karla á almenningssalernum. Til er mun einfaldari lausn á klósettkvíða transfólks og annarra sem óttast kynjaskipt salerni. Það þarf einfaldlega að framfylgja óumdeildum rétti fatlaðra til viðunandi salernisaðstöðu og hafa salerni með hjólastólaaðgengi ókyngreind. Þegar eftirspurn ófatlaðra eftir ókyngreindum salernum verður orðin svo mikil að séð verður fram á að fólk í hjólastólum þurfi að bíða eftir að komast að er svo tímabært að rífa niður merkingar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Eva Hauksdóttir Tengdar fréttir Borginni gert að kynjamerkja klósett Vinnueftirlitið hefur farið þess á leit við Reykjavíkurborg að salerni í skrifstofuhúsnæði borgarinnar í Borgartúni verði kynjamerkt. 20. nóvember 2019 08:24 Hafi áður fengið grænt ljós fyrir klósettmerkingunum Dóra Björt Guðjónsdóttir þykir miður að Vinnueftirlitið hafi komst að þeirri niðurstöðu að salerni í skrifstofuhúsnæði borgarinnar þurfi að vera kynjamerkt. 20. nóvember 2019 12:38 Mest lesið Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson skrifar Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad skrifar Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson skrifar Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Frelsi til að búa þar sem þú vilt Sæunn Gísladóttir skrifar Skoðun Kosningar og ,ehf gatið‘ Róbert Farestveit skrifar Skoðun Grípum tækifærin og sköpum bjartari framtíð Ísak Leon Júlíusson skrifar Skoðun Kæra unga móðir Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Niðurskurðarhnífnum beitt á skólana Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Verði þitt val, svo á jörðu sem á himni Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Öryggis annarra vegna… Ingunn Björnsdóttir skrifar Skoðun Verðmæti leikskólans Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Vítahringur ofbeldis og áfalla Paola Cardenas skrifar Skoðun Heilbrigð sál í hraustum líkama Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Að segja bara eitthvað Hulda María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Litlu fyrirtækin – kerfishyggja og skattlagning Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Reiknileikni Sambandsins Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Vegurinn heim Tinna Rún Snorradóttir skrifar Skoðun Framsókn setur heimilin í fyrsta sæti Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Allt mannanna verk - orkuöryggi á Íslandi Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvert er planið? Þorleifur Hallbjörn Ingólfsson skrifar Skoðun Íslenskan heldur velli Stefán Atli Rúnarsson,Jóhann F K Arinbjarnarson skrifar Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Ný gömul menntastefna Thelma Rut Haukdal Magnúsdóttir skrifar Sjá meira
Við búum í vestrænu lýðræðisríki þar sem jafnréttissjónarmið eru í hávegum höfð. Karlar og konur sækja sömu viðburði og sitja hlið við hlið í strætisvögnum, kvikmyndahúsum og á veitingastöðum. Almenningsböð og almenningssalerni eru þó víðast hvar kynjaskipt enn. Það hlýtur að koma að því að það fyrirkomulag verði endurskoðað í ljósi nýrra viðhorfa. Það gæti þó mælt gegn því að á sama tíma og jafnréttissjónarmið blómstra er það útbreidd skoðun að konur séu hvergi óhultar fyrir körlum sem vilja þeim illt og hika ekki við að beita ofbeldi. Samfélag þar sem samgangur milli kynjanna er óheftur virðist konum í meira lagi hættulegt.Kynhlutlaus klósett Sumarið 2018 lagði Mannréttinda- og lýðræðisráð Reykjavíkurborgar það til að fjarlægja skyldi kynjamerkingar af salernum í Ráðhúsinu og stjórnsýsluhúsnæði borgarinnar að Höfðatorgi. Ef dæma má af ummælum þeirra sem stóðu að tillögunni og veittu umsagnir um hana var meginsjónarmiðið að baki tillitssemi við transfólk og aðra sem kunna að fyllast kvíða við það að þurfa að nota kynjaskipt salerni. Það kemur á óvart að starfsfólk í einmitt þessum byggingum eigi við þetta kvíðavandamál að stríða. Varla eru þetta svo gamlar byggingar að þar séu ekki salerni með hjólastólaaðgengi, í samræmi við stefnu borgarinnar um réttindi fatlaðra til fullrar þátttöku í samfélaginu. Þau salerni eru almennt ekki kynjamerkt enda ekkert sem mælir gegn því að vinnustaðir bjóði upp á ókyngreind salerni svo fremi sem kynjamerkt klósett eru einnig fyrir hendi á fjölmennum vinnustöðum. Þörfin á þessum aðgerðum var því í meira lagi óljós. Mannréttindaráð hefur ekki lagasetningarvald. Reglugerðir, settar á grundvelli laga hafa hinsvegar lagagildi og samkvæmt 22. gr. reglugerðar um húsnæði vinnustaða eiga vinnustaðir að bjóða upp á kynjaskipt salerni þar sem starfsmenn eru fleiri en fimm af hvoru kyni. Ekki verður betur séð en að reglugerðin hafi fullnægjandi lagastoð. Þannig kveða lög um aðbúnað, hollustuhætti og öryggi á vinnustöðum á um að ráðherra skuli setja reglur m.a. um "salerni og þvagstæði". Ólíklegt verður að teljast að löggjafinn hafi reiknað með þvagstæðum í ókyngreindu rými. Ákvæða reglugerðarinnar um kynjaskiptingu salerna var ekki gætt þegar ákvörðunin var tekin og hefur Vinnueftirlitið gefið borginni fyrirmæli um að setja upp kynjamerkingar aftur. Það verður áhugavert að sjá viðbrögð félagsmálaráðherra við þessari bjánalegu stöðu. Á hinn bóginn er greinilegt að bæði lögin og reglugerðin ganga út frá því að salerni á vinnustöðum séu í sameiginlegu rými, aðeins stúkuð af með skilrúmum og þvagskálar ekki einu sinni í sérbásum. Í þeim byggingum sem um ræðir munu eingöngu vera einstaklingssalerni. Þar með gæti verið að forsendan fyrir kynjaskiptum salernum sé brostin en líklega eru einhverskonar velsæmishugmyndir um samgang kynjanna upphaflega ástæðan fyrir aðgreiningunni. Það er svo hlutverk löggjafans og eftir atvikum dómstóla að skera út um það hvort reglugerðin þarfnist breytinga. Hvorki Vinnueftirlitið né Mannréttinda- og lýðræðisráð Reykjavíkurborgar hafa heimild til þess að sniðganga hana. En hvað með allar þessar hræddu konur? Gott er til þess að vita að Mannréttindaráð borgarinnar beri umhyggju fyrir transfólki. Það verður þó töluverð bið á því að öll vinnustaða- og almenningssalerni borgarinnar verði í einstaklingsrýmum og ef það er rétt að kynfæri skeri ekki úr um kyn þá hlýtur einstaklingur með pung og typpi að mega nýta sér kvennaklósett í sameiginlegu rými. Þar með er í sjálfu sér undarlegt að kynjamerkingar tíðkist yfirhöfuð. Í ljósi þeirrar gríðarlegu áherslu á ótta kvenna við karla, sem einkennt hefur opinbera kynjapólitík síðustu ára, hefur þó furðulítið verið rætt um hugsanleg kvíðaköst kvenna (þ.e. einstaklinga sem hafa kvensköp og skilgreina sig sem konur) sem neyðast til að girða niður um sig á ókyngreindum salernum þar sem búast má við ferðum dónakalla og annarra kynferðisbrotamanna. Það var ljóst frá upphafi að þessar aðgerðir borgarinnar höfðu ekki verið hugsaðar til enda. Enn betur kom í ljós hvað hin kynlausa klósettstefna borgarinnar er vanhugsuð þegar Ofbeldisvarnarnefnd Reykjavíkurborgar tók að sér ábyrgð á samkomulagi Reykjavíkurborgar, Samtaka ferðaþjónustunnar, Lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu og Slökkviðliðs höfuðborgarsvæðisis um ofbeldislausa og örugga skemmtistaði í Reykjavík. Meðal þeirra aðgerða sem eiga að tryggja öryggi gesta eru notkun plastglasa eftir miðnætti og að starfsfólk öldurhúsa afgreiði ekki þá sem eru sýnilega ölvaðir. Það er engin leið að átta sig á því hvað „sýnilega ölvaður“ merkir í þessu samhengi eða hvernig menn komast að þeirri niðurstöðu að glerglös verði hættulegri eftir miðnætti. Áhugaverðasta leiðin sem aðilar samkomulagsins vilja fara til að tryggja öryggi gesta er þó eftirfarandi ákvæði: Að salerni séu þannig útbúin að ekki sé hægt að komast yfir eða undir skilrúm þeirra en að auðvelt sé að sjá hvort og hversu margir eru þar svo sporna megi við ofbeldis- og kynferðisbrotum.Samkvæmt þessu eru jafnvel kynjaskipt salerni nógu hættulegir staðir til þess að Ofbeldisvarnarnefnd borgarinnar telur eðlilegt að gera þá kröfu til starfsfólks veitingahúsa að það skoði undir skilrúm salerna til þess að vernda gesti gegn kynferðisglæpamönnum. Eru þá ókyngreind klósett ekki hreint glapræði?Einföld lausn Öryggisverðir skemmtistaðanna verða víst ekki verkefnalausir þegar öll kynjaskipting hefur verið aflögð. Líklega þarf þá hver vinnustaður einnig að þjálfa upp teymi öryggsvarða til að tryggja öryggi kvenna sem hræðast karla á almenningssalernum. Til er mun einfaldari lausn á klósettkvíða transfólks og annarra sem óttast kynjaskipt salerni. Það þarf einfaldlega að framfylgja óumdeildum rétti fatlaðra til viðunandi salernisaðstöðu og hafa salerni með hjólastólaaðgengi ókyngreind. Þegar eftirspurn ófatlaðra eftir ókyngreindum salernum verður orðin svo mikil að séð verður fram á að fólk í hjólastólum þurfi að bíða eftir að komast að er svo tímabært að rífa niður merkingar.
Borginni gert að kynjamerkja klósett Vinnueftirlitið hefur farið þess á leit við Reykjavíkurborg að salerni í skrifstofuhúsnæði borgarinnar í Borgartúni verði kynjamerkt. 20. nóvember 2019 08:24
Hafi áður fengið grænt ljós fyrir klósettmerkingunum Dóra Björt Guðjónsdóttir þykir miður að Vinnueftirlitið hafi komst að þeirri niðurstöðu að salerni í skrifstofuhúsnæði borgarinnar þurfi að vera kynjamerkt. 20. nóvember 2019 12:38
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Íslenskur landbúnaður er ekki aðeins arfleifð heldur líka framtíð okkar Íslendinga Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun „Þörfin fyrir nýtt upphaf: Af hverju hrista þarf upp í stjórnmálum“ Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Einstaklingur á undir högg að sækja í dómsmáli við hinn sterka Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun