Timeo Danaos… Guðmundur Andri Thorsson skrifar 20. júlí 2015 07:00 Við heyrum sögur af heilu grísku eyjunum þar sem allir þykjast vera blindir, og amma þeirra líka, og fá bætur samkvæmt því. Við heyrum sögur af fólki sem hættir að vinna um sextugt og jafnvel fyrr, og allir á eftirlaunum og síðan ekkjan eða ekkillinn og loks fjölskyldan öll, og amma þeirra líka. Og alltaf partí. Svo heyrum við aðrar sögur: af harðduglegum Þjóðverjum og útþrælkuðum Finnum þar sem enginn ann sér hvíldar – og amma þeirra ekki heldur því eftirlaunaaldurinn er svo hár – og til hvers? Jú, einhver þarf að borga partíið hjá Grikkjum. Hvað nú ef…? Gott og vel. Maður skilur það að ekki gengur til lengdar að reka ríkissjóð með stórkostlegum lántökum til að standa undir falskri velferð meðan skattheimtu er ábótavant og auðkýfingar stela öllu steini léttara og skjóta því undan til borga sem taka þýfi fagnandi – til dæmis London. En ímyndum okkur rétt sem snöggvast að Grikkir hefðu ráðist á Tyrki út af deilum um yfirráð yfir Kýpur (sem gæti reyndar ekki gerst á meðan Grikkir eru í ESB). Ímyndum okkur að þeir hefðu farið halloka og Tyrkir hrakið þá til baka og barist hafi verið af grimmd um helstu borgir Grikklands. Ímyndum okkur að allt væri í kaldakoli í Grikklandi út af þessu heimskulega frumhlaupi og landið þyrfti sárlega á enduruppbyggingu að halda. Hvernig yrði neyðarkalli Grikkja tekið af öðrum þjóðum? Kannski er þetta fáránlegur þankagangur en maður getur ekki varist þeirri hugsun að Grikkir hefðu mætt meiri skilningi og samúð innan vébanda ESB ef þeir hefðu eytt öllum þessum skrilljónum í stríðsrekstur, kaup á vígtólum, manndráp og eyðileggingu en í það sem þeir eru sagðir hafa gert: að auka lífsgæði sín. Neyðin væri á einhvern máta verðugri eftir stríð en eftir velferð. Það er eins og það sé ófyrirgefanlegt, að hafa tekið öll þessi lán til þess að lækka eftirlaunaaldur og hækka bætur og reyna að byggja upp vísi að velferðarsamfélagi. Með öðrum orðum: það er eins og verra þyki að nota ómælt fé til að láta fólk hafa það gott en að nota ómælt fé til að láta fólk hafa það skítt. Og helst drepa það.Fy rir utanaðkomandi mann lítur út fyrir að hjálp til Grikkja um þessar mundir sé einkum fólgin í því að peningar séu látnir renna úr einum banka í annan – kannski milli deilda í einum og sama bankanum. Grikkir þurfa hjálp við að ná peningum frá útrásarvíkingunum sínum sem létu greipar sópa um banka og komu þýfinu fyrir í London og Sviss; þeir þurfa stuðning við að halda gangandi stofnunum samfélagsins. Það er aðalatriðið – ekki aðdragandinn. En umfram allt þurfa þeir hagvöxt: Og hann verður ekki fenginn með niðurskurði eins og marg-afsönnuð skólaspeki hagfræðinnar boðar heldur með örvandi aðgerðum. Ekkert lýðræði hér! Það var furðulegt að horfa upp á atburðarásina kringum þjóðaratkvæðagreiðsluna sem Tsipras forsætisráðherra efndi til. Í fyrstu fannst manni hann vera eins og verkalýðsforingi sem stillt er upp við vegg af viðsemjendum sínum og látinn ganga að afarkostum, en neitar og vísar tilboðinu til félagsmanna sinna í því skyni að sækja sér nýtt umboð til samninga, fá styrk af því lýðræðislega umboði. – Eruð þið með mér? Eruð þið á bak við mig? Gríska þjóðin hlýddi kallinu og fólk þyrptist á kjörstaði og Tsipras fékk yfirgnæfandi meirihluta. Og þjóðin hélt veislur og braut diska og dansaði við búsúkí því að hún hélt að þarna hefðu orðið vatnaskil og þjóðin loks tekið málin í sínar hendur. Tsipras kom sigri hrósandi að borðinu á ný en nú brá svo við að sigurinn í þjóðaratkvæðagreiðslunni hafði ekki veitt honum nýtt umboð, heldur þvert á móti. Sigurinn hafði rýrt umboð hans. Og nú var ekki leitað leiða til að semja á þann hátt að fremur gæti fallið í geð grískum kjósendum heldur þvert á móti, hertar skrúfurnar: í boði var verri samningur. Í boði var niðurlæging. Samkvæmt viðsemjendunum hafði hann drýgt höfuðsynd hins evrópska stjórnmálamanns: Hann hafði ráðfært sig við þjóðina. Hann hafði iðkað beint lýðræði en ekki látið atvinnumennina í faginu um þetta. Og eins og við vitum er fólkið bara fúskarar í því að taka ákvarðanir í málefnum sem varða það sjálft, líf þess og heill. Skilaboðin voru: Aldrei gera þetta aftur! „Timeo Danaos et dona ferentes“ kvað Virgill: Óttist Grikki og líka þegar þeir koma færandi hendi, og vísaði þar til Trójuhestsins. Góð og gild speki sem smáþjóðir eiga alltaf að muna í samskiptum við stórveldi: ekki síst alræðisríki eins og Kína, Sádi-Arabíu og Rússland. Og nú hafa Grikkir komist að því fullkeyptu. Og við erum ýmsu nær um það hvernig smáþjóð getur reitt af innan Evrópusambandsins, fari hún óvarlega. Enn höfum við að vísu ekki fengið að vita hvað aðild að sambandinu myndi þýða fyrir Íslendinga, því að það er ekki bara í Brussel sem mönnum er illa við þjóðaratkvæðagreiðslur heldur líka hér í ríkisstjórninni. Sjálfkrafa finnum við til með Grikkjum, smáþjóðinni sem má sæta afarkostum eftir að hafa í góðri trú tekið mikil lán, en kannski er nærtækara fyrir Íslendinga, þrátt fyrir allt, að líta til annarra Norðurlandaþjóða innan ESB þegar vegnir eru og metnir kostir og ókostir aðildar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Andri Thorsson Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Sjá meira
Við heyrum sögur af heilu grísku eyjunum þar sem allir þykjast vera blindir, og amma þeirra líka, og fá bætur samkvæmt því. Við heyrum sögur af fólki sem hættir að vinna um sextugt og jafnvel fyrr, og allir á eftirlaunum og síðan ekkjan eða ekkillinn og loks fjölskyldan öll, og amma þeirra líka. Og alltaf partí. Svo heyrum við aðrar sögur: af harðduglegum Þjóðverjum og útþrælkuðum Finnum þar sem enginn ann sér hvíldar – og amma þeirra ekki heldur því eftirlaunaaldurinn er svo hár – og til hvers? Jú, einhver þarf að borga partíið hjá Grikkjum. Hvað nú ef…? Gott og vel. Maður skilur það að ekki gengur til lengdar að reka ríkissjóð með stórkostlegum lántökum til að standa undir falskri velferð meðan skattheimtu er ábótavant og auðkýfingar stela öllu steini léttara og skjóta því undan til borga sem taka þýfi fagnandi – til dæmis London. En ímyndum okkur rétt sem snöggvast að Grikkir hefðu ráðist á Tyrki út af deilum um yfirráð yfir Kýpur (sem gæti reyndar ekki gerst á meðan Grikkir eru í ESB). Ímyndum okkur að þeir hefðu farið halloka og Tyrkir hrakið þá til baka og barist hafi verið af grimmd um helstu borgir Grikklands. Ímyndum okkur að allt væri í kaldakoli í Grikklandi út af þessu heimskulega frumhlaupi og landið þyrfti sárlega á enduruppbyggingu að halda. Hvernig yrði neyðarkalli Grikkja tekið af öðrum þjóðum? Kannski er þetta fáránlegur þankagangur en maður getur ekki varist þeirri hugsun að Grikkir hefðu mætt meiri skilningi og samúð innan vébanda ESB ef þeir hefðu eytt öllum þessum skrilljónum í stríðsrekstur, kaup á vígtólum, manndráp og eyðileggingu en í það sem þeir eru sagðir hafa gert: að auka lífsgæði sín. Neyðin væri á einhvern máta verðugri eftir stríð en eftir velferð. Það er eins og það sé ófyrirgefanlegt, að hafa tekið öll þessi lán til þess að lækka eftirlaunaaldur og hækka bætur og reyna að byggja upp vísi að velferðarsamfélagi. Með öðrum orðum: það er eins og verra þyki að nota ómælt fé til að láta fólk hafa það gott en að nota ómælt fé til að láta fólk hafa það skítt. Og helst drepa það.Fy rir utanaðkomandi mann lítur út fyrir að hjálp til Grikkja um þessar mundir sé einkum fólgin í því að peningar séu látnir renna úr einum banka í annan – kannski milli deilda í einum og sama bankanum. Grikkir þurfa hjálp við að ná peningum frá útrásarvíkingunum sínum sem létu greipar sópa um banka og komu þýfinu fyrir í London og Sviss; þeir þurfa stuðning við að halda gangandi stofnunum samfélagsins. Það er aðalatriðið – ekki aðdragandinn. En umfram allt þurfa þeir hagvöxt: Og hann verður ekki fenginn með niðurskurði eins og marg-afsönnuð skólaspeki hagfræðinnar boðar heldur með örvandi aðgerðum. Ekkert lýðræði hér! Það var furðulegt að horfa upp á atburðarásina kringum þjóðaratkvæðagreiðsluna sem Tsipras forsætisráðherra efndi til. Í fyrstu fannst manni hann vera eins og verkalýðsforingi sem stillt er upp við vegg af viðsemjendum sínum og látinn ganga að afarkostum, en neitar og vísar tilboðinu til félagsmanna sinna í því skyni að sækja sér nýtt umboð til samninga, fá styrk af því lýðræðislega umboði. – Eruð þið með mér? Eruð þið á bak við mig? Gríska þjóðin hlýddi kallinu og fólk þyrptist á kjörstaði og Tsipras fékk yfirgnæfandi meirihluta. Og þjóðin hélt veislur og braut diska og dansaði við búsúkí því að hún hélt að þarna hefðu orðið vatnaskil og þjóðin loks tekið málin í sínar hendur. Tsipras kom sigri hrósandi að borðinu á ný en nú brá svo við að sigurinn í þjóðaratkvæðagreiðslunni hafði ekki veitt honum nýtt umboð, heldur þvert á móti. Sigurinn hafði rýrt umboð hans. Og nú var ekki leitað leiða til að semja á þann hátt að fremur gæti fallið í geð grískum kjósendum heldur þvert á móti, hertar skrúfurnar: í boði var verri samningur. Í boði var niðurlæging. Samkvæmt viðsemjendunum hafði hann drýgt höfuðsynd hins evrópska stjórnmálamanns: Hann hafði ráðfært sig við þjóðina. Hann hafði iðkað beint lýðræði en ekki látið atvinnumennina í faginu um þetta. Og eins og við vitum er fólkið bara fúskarar í því að taka ákvarðanir í málefnum sem varða það sjálft, líf þess og heill. Skilaboðin voru: Aldrei gera þetta aftur! „Timeo Danaos et dona ferentes“ kvað Virgill: Óttist Grikki og líka þegar þeir koma færandi hendi, og vísaði þar til Trójuhestsins. Góð og gild speki sem smáþjóðir eiga alltaf að muna í samskiptum við stórveldi: ekki síst alræðisríki eins og Kína, Sádi-Arabíu og Rússland. Og nú hafa Grikkir komist að því fullkeyptu. Og við erum ýmsu nær um það hvernig smáþjóð getur reitt af innan Evrópusambandsins, fari hún óvarlega. Enn höfum við að vísu ekki fengið að vita hvað aðild að sambandinu myndi þýða fyrir Íslendinga, því að það er ekki bara í Brussel sem mönnum er illa við þjóðaratkvæðagreiðslur heldur líka hér í ríkisstjórninni. Sjálfkrafa finnum við til með Grikkjum, smáþjóðinni sem má sæta afarkostum eftir að hafa í góðri trú tekið mikil lán, en kannski er nærtækara fyrir Íslendinga, þrátt fyrir allt, að líta til annarra Norðurlandaþjóða innan ESB þegar vegnir eru og metnir kostir og ókostir aðildar.
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar
Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt Skoðun