Svar til Sigurðar Arnar Hektorssonar Gunnar Smári Egilsson skrifar 9. júní 2011 06:00 Ástæða þess að ég benti á í grein á vef SÁÁ, saa.is, að greining á ADHD í fullorðnum og rítalínmeðferð byggð á henni væri umdeild meðal lækna var fyrst og fremst málflutningur nokkurra geðlækna – og reyndar landlæknis einnig – um að ekki mætti raska þessari meðferð með því að horfa til þess skaða sem óhófleg ávísun á rítalín hefði á vímuefnasjúklinga. Þessir sjúklingar – það er vímuefnasjúklingarnir – voru kallaðir jaðarhópur. Og mátti skilja að neikvæð áhrif rítalíns á þennan hóp væru jafnvel ásættanlegir annmarkar á vel lukkaðri meðferð annars hóps sjúklinga. Þessi afstaða lýsir mikilli vanþekkingu, bæði á umfangi þess skaða sem óhóflegar ávísanir á rítalín hafa valdið meðal sprautufíkla og eins á umfangi rítalíns á fíkniefnamarkaðinum. Ef ekki er um vanþekkingu að ræða er það eitthvað enn verra sem ræður afstöðu læknanna. Eitt einkenni rítalíns er að sjúklingarnir sprauta sig oftar en ef þeir nota önnur efni. Þegar rítalín flæðir yfir fíkniefnaheiminn eykur það því smithættu og breiðir hratt út lifrarbólgu. Allir þeir tíu sem greinst hafa með HIV á þessu ári höfðu notað rítalín. Áhrif rítalíns á vímuefnasjúklinga eru því hörmuleg fyrir einstaklingana og verða samfélaginu dýrkeypt. Þegar dró úr neyslu á áfengi og öðrum vímuefnum eftir hrun og þar með neikvæðum afleiðingum neyslunnar dró ekki úr notkun sprautufíkla á örvandi efnum. Rítalín, niðurgreitt af skattborgurum, vó upp samdrátt í innflutningi á amfetamíni. Af þeim sprautufíklum sem koma á Vog í dag segja 59 prósent að rítalín sé það efni sem þeir noti mest eða næstmest. 90 prósent þeirra segjast hafa notað rítalín. Aðeins 10 prósent segjast ekki hafa notað það. Engin ástæða er til að ætla að neyslumynstrið sé annað hjá þeim sprautufíklum sem enn hafa ekki komið á Vog. Ekki er vitað hversu margir virkir sprautufíklar eru úti í samfélaginu hverju sinni en miðað við upplýsingar frá Vogi má ætla að þeir séu nálægt 750 manns. Þegar þetta tvennt er lagt saman – vægi rítalíns í neyslumynstrinu og fjöldi sjúklinganna – má ganga út frá því að neysla sprautufíkla sé vel yfir 500 dagsskammtar á dag og líkast til mun meiri. Neyslan nálgast að vera um fjórðungur af öllu rítalíni sem ávísað er á fullorðna. Rítalínfaraldur meðal vímuefnasjúklinga er því stórt mál hvort sem litið er á skaðann eða umfangið – og það er líka stór hluti af heildarnotkuninni í landinu. Og alla þessa notkun má rekja til lækna sem ávísa þessu lyfi. Það er því óskiljanlegt að þeir læknar sem vilja verja ADHD-greiningu á fullorðnum og meðferð við henni skuli ekki vilja ganga til liðs við SÁÁ og aðra sem vilja stöðva ávísun rítalíns á vímuefnasjúklinga. Ekki byggir þessi afstaða á hagsmunum þeirra sem greindir hafa verið með ADHD. Það hljóta að vera hagsmunir þeirra að fyrirbyggja þessa umfangsmiklu misnotkun svo meðferð við vanda þeirra fái að þróast og mótast með eðlilegum hætti. Það er alrangt að úr skrifum mínum megi lesa fordóma gagnvart ADHD. Ég benti einfaldlega á að greining á sjúkdómnum og rítalínmeðferð við honum eru umdeildar. Það sama hafa formaður læknafélagsins, fyrrverandi yfirlæknir fíknideildar Landspítalans og margir, margir fleiri gert. Ástæða fyrir því að ég benti á þessa velþekktu staðreynd var að nokkrir geðlæknar kynntu þessar aðferðir sem gegnheil vísindi og vildu með því ýta út úr umræðunni þjáningum vímuefnasjúklinga og þeim stórkostlega skaða sem rítalínnotkun þeirra veldur samfélaginu. Það er mikið mein í almennri umræðu á Íslandi að í hvert sinn sem einhver bendir á félagslegt mein skuli fólk reyna að gera það tortryggilegt með því að draga fram ímyndaða hagsmuni einstaklinga. Þegar menn benda á þann skaða sem pólitískar klíkuráðningar hafa valdið íslensku samfélagi stígur vanalega einhver fram og túlkar það sem árásir á Jón frænda. Og spyr: Ertu að halda því fram að Nonni frændi sé ekki traustsins verður? Útúrsnúningur Sigurðar Arnar Hektorssonar á orðum mínum er þessarar ættar og byggir hvorki á læknisfræðinni sem hann lærði né nokkru sem hann kann eða getur – þetta er ósiður sem hann heldur að sé boðlegur vegna þess hversu útbreiddur hann er. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gunnar Smári Egilsson Tengdar fréttir Það vantar ekki stefnu - það vantar vilja Af opinberri umræðu í kjölfar umfjöllunar Kastljóss um unga rítalínfíkla og læknadóp mætti ætla að algjört stefnuleysi ríkti á Íslandi í málum ungra fíkniefnaneytenda. Sú er ekki raunin. Þvert á móti er hér rekin skýr og skilvirk stefna í meðferðarmálum ungra fíkla á vegum SÁÁ og þessi stefna hefur skilað árangri sem er bæði sýnilegur og góður. 4. júní 2011 06:00 Opið bréf til Gunnars Smára Egilssonar, formanns SÁÁ Sæll, Gunnar Smári. Þú ferð mikinn í grein þinni í helgarblaði Fréttablaðsins og vefsíðu SÁÁ, þar sem þú kýst að sneiða að íslenskum geðlæknum, er þú jafnar þeim við brottrekna starfsmenn Byrgisins og Götusmiðjunnar. Þá er æði grunnt á fordómum þínum gagnvart ADHD-sjúklingum. Þarna hættir þú þér allnokkuð á hálan ís, því skrif þín bera ekki vitni um teljandi þekkingu á málefninu. 8. júní 2011 06:00 Mest lesið Hver er munurinn á því að neyta fíkniefna í jakkafötum eða í neyðarskýli? Bryndís Rós Morrison,Björk Davíðsdóttir Skoðun Börnin okkar Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Valdimar Birgisson Skoðun Stúlkur eiga undir högg að sækja í nauðgunarmálum Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Það besta sem þú gerir fyrir loftslagið Halldór Björnsson Skoðun Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt Skoðun Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson Skoðun Þú mátt vera afi (og ég má vera amma) Heiða Ingimarsdóttir Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Börnin okkar Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Valdimar Birgisson skrifar Skoðun Á að kjósa það sama og síðast? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Setjum söguna í samhengi við nútímann Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Stúlkur eiga undir högg að sækja í nauðgunarmálum Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Frelsi 2024 Baldur Karl Magnússon skrifar Skoðun Samgöngur eru heilbrigðismál Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Vegferð í þágu barna skilar árangri Ásmundur Einar Daðason skrifar Skoðun Þjóðarátak í sölu á klósettpappír Bjarki Hjörleifsson skrifar Skoðun Skínandi skær í skammdeginu Hrefna Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rasismi Einar Helgason skrifar Skoðun Kæru ungu foreldrar Jóna Þórey Pétursdóttir skrifar Skoðun Það besta sem þú gerir fyrir loftslagið Halldór Björnsson skrifar Skoðun Þú mátt vera afi (og ég má vera amma) Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Orðfimi ungra menningarsinna Klara Nótt Egilson skrifar Skoðun Áhætta með tekjur af skemmtiferðaskipum Lúðvík Geirsson,Gunnar Tryggvason,Pétur Ólafsson skrifar Skoðun Frambjóðendur, gerið betur Steinunn Þórðardóttir skrifar Skoðun Greiðar samgöngur í Norðvesturkjördæmi Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Ný og fersk örmyndskýrsla um hvalveiðar Rán Flygenring skrifar Skoðun Stuldur um hábjartan dag Herdís Dröfn Fjeldsted skrifar Skoðun 7.500 íbúðir á Reykjavíkurflugvelli? Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Að kreista mjólkurkúna Björg Ágústsdóttir skrifar Skoðun Efnahagsmál eru loftslagsmál Steinunn Kristín Guðnadóttir skrifar Skoðun Nýtt húsnæðislánakerfi Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Flug til framtíðar Arnheiður Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Viðreisn boðar jafnvægi, forgangsröðun og ábyrgð Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þurfum aftur alvöru náttúruvernd í umhverfisráðuneytið Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson skrifar Sjá meira
Ástæða þess að ég benti á í grein á vef SÁÁ, saa.is, að greining á ADHD í fullorðnum og rítalínmeðferð byggð á henni væri umdeild meðal lækna var fyrst og fremst málflutningur nokkurra geðlækna – og reyndar landlæknis einnig – um að ekki mætti raska þessari meðferð með því að horfa til þess skaða sem óhófleg ávísun á rítalín hefði á vímuefnasjúklinga. Þessir sjúklingar – það er vímuefnasjúklingarnir – voru kallaðir jaðarhópur. Og mátti skilja að neikvæð áhrif rítalíns á þennan hóp væru jafnvel ásættanlegir annmarkar á vel lukkaðri meðferð annars hóps sjúklinga. Þessi afstaða lýsir mikilli vanþekkingu, bæði á umfangi þess skaða sem óhóflegar ávísanir á rítalín hafa valdið meðal sprautufíkla og eins á umfangi rítalíns á fíkniefnamarkaðinum. Ef ekki er um vanþekkingu að ræða er það eitthvað enn verra sem ræður afstöðu læknanna. Eitt einkenni rítalíns er að sjúklingarnir sprauta sig oftar en ef þeir nota önnur efni. Þegar rítalín flæðir yfir fíkniefnaheiminn eykur það því smithættu og breiðir hratt út lifrarbólgu. Allir þeir tíu sem greinst hafa með HIV á þessu ári höfðu notað rítalín. Áhrif rítalíns á vímuefnasjúklinga eru því hörmuleg fyrir einstaklingana og verða samfélaginu dýrkeypt. Þegar dró úr neyslu á áfengi og öðrum vímuefnum eftir hrun og þar með neikvæðum afleiðingum neyslunnar dró ekki úr notkun sprautufíkla á örvandi efnum. Rítalín, niðurgreitt af skattborgurum, vó upp samdrátt í innflutningi á amfetamíni. Af þeim sprautufíklum sem koma á Vog í dag segja 59 prósent að rítalín sé það efni sem þeir noti mest eða næstmest. 90 prósent þeirra segjast hafa notað rítalín. Aðeins 10 prósent segjast ekki hafa notað það. Engin ástæða er til að ætla að neyslumynstrið sé annað hjá þeim sprautufíklum sem enn hafa ekki komið á Vog. Ekki er vitað hversu margir virkir sprautufíklar eru úti í samfélaginu hverju sinni en miðað við upplýsingar frá Vogi má ætla að þeir séu nálægt 750 manns. Þegar þetta tvennt er lagt saman – vægi rítalíns í neyslumynstrinu og fjöldi sjúklinganna – má ganga út frá því að neysla sprautufíkla sé vel yfir 500 dagsskammtar á dag og líkast til mun meiri. Neyslan nálgast að vera um fjórðungur af öllu rítalíni sem ávísað er á fullorðna. Rítalínfaraldur meðal vímuefnasjúklinga er því stórt mál hvort sem litið er á skaðann eða umfangið – og það er líka stór hluti af heildarnotkuninni í landinu. Og alla þessa notkun má rekja til lækna sem ávísa þessu lyfi. Það er því óskiljanlegt að þeir læknar sem vilja verja ADHD-greiningu á fullorðnum og meðferð við henni skuli ekki vilja ganga til liðs við SÁÁ og aðra sem vilja stöðva ávísun rítalíns á vímuefnasjúklinga. Ekki byggir þessi afstaða á hagsmunum þeirra sem greindir hafa verið með ADHD. Það hljóta að vera hagsmunir þeirra að fyrirbyggja þessa umfangsmiklu misnotkun svo meðferð við vanda þeirra fái að þróast og mótast með eðlilegum hætti. Það er alrangt að úr skrifum mínum megi lesa fordóma gagnvart ADHD. Ég benti einfaldlega á að greining á sjúkdómnum og rítalínmeðferð við honum eru umdeildar. Það sama hafa formaður læknafélagsins, fyrrverandi yfirlæknir fíknideildar Landspítalans og margir, margir fleiri gert. Ástæða fyrir því að ég benti á þessa velþekktu staðreynd var að nokkrir geðlæknar kynntu þessar aðferðir sem gegnheil vísindi og vildu með því ýta út úr umræðunni þjáningum vímuefnasjúklinga og þeim stórkostlega skaða sem rítalínnotkun þeirra veldur samfélaginu. Það er mikið mein í almennri umræðu á Íslandi að í hvert sinn sem einhver bendir á félagslegt mein skuli fólk reyna að gera það tortryggilegt með því að draga fram ímyndaða hagsmuni einstaklinga. Þegar menn benda á þann skaða sem pólitískar klíkuráðningar hafa valdið íslensku samfélagi stígur vanalega einhver fram og túlkar það sem árásir á Jón frænda. Og spyr: Ertu að halda því fram að Nonni frændi sé ekki traustsins verður? Útúrsnúningur Sigurðar Arnar Hektorssonar á orðum mínum er þessarar ættar og byggir hvorki á læknisfræðinni sem hann lærði né nokkru sem hann kann eða getur – þetta er ósiður sem hann heldur að sé boðlegur vegna þess hversu útbreiddur hann er.
Það vantar ekki stefnu - það vantar vilja Af opinberri umræðu í kjölfar umfjöllunar Kastljóss um unga rítalínfíkla og læknadóp mætti ætla að algjört stefnuleysi ríkti á Íslandi í málum ungra fíkniefnaneytenda. Sú er ekki raunin. Þvert á móti er hér rekin skýr og skilvirk stefna í meðferðarmálum ungra fíkla á vegum SÁÁ og þessi stefna hefur skilað árangri sem er bæði sýnilegur og góður. 4. júní 2011 06:00
Opið bréf til Gunnars Smára Egilssonar, formanns SÁÁ Sæll, Gunnar Smári. Þú ferð mikinn í grein þinni í helgarblaði Fréttablaðsins og vefsíðu SÁÁ, þar sem þú kýst að sneiða að íslenskum geðlæknum, er þú jafnar þeim við brottrekna starfsmenn Byrgisins og Götusmiðjunnar. Þá er æði grunnt á fordómum þínum gagnvart ADHD-sjúklingum. Þarna hættir þú þér allnokkuð á hálan ís, því skrif þín bera ekki vitni um teljandi þekkingu á málefninu. 8. júní 2011 06:00
Hver er munurinn á því að neyta fíkniefna í jakkafötum eða í neyðarskýli? Bryndís Rós Morrison,Björk Davíðsdóttir Skoðun
Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Áhætta með tekjur af skemmtiferðaskipum Lúðvík Geirsson,Gunnar Tryggvason,Pétur Ólafsson skrifar
Skoðun Þurfum aftur alvöru náttúruvernd í umhverfisráðuneytið Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar
Skoðun Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt skrifar
Hver er munurinn á því að neyta fíkniefna í jakkafötum eða í neyðarskýli? Bryndís Rós Morrison,Björk Davíðsdóttir Skoðun
Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt Skoðun