Nýja orkustefnu strax! Björk Guðmundsdóttir skrifar 7. október 2010 00:01 Hinn 17. september kom út skýrsla nefndarinnar um orku- og auðlindamál sem átti m.a. að fjalla um sölu HS Orku til Magma. Þetta eru mjög áhugaverðar 93 blaðsíður sem væri vel hægt að nota sem upphaf á stefnu þjóðarinnar í umhverfismálum og umgengni á auðlindunum, bæði til sjávar og lands. Þegar skýrslan kom út voru nefndarmenn spurðir hvort skúffan í Svíþjóð væri lögleg eða ekki. Þeir sögðu að það væri túlkunaratriði. Samstundis fór það upp á síður fjölmiðlanna að salan til Magma væri í lagi. Málið er ekki alveg svona einfalt. Stjórn Íslands hefur nú fjóra ráðherra í að fara í gegnum þessa skýrslu og mun líklegast koma með niðurstöður fljótlega. Nú á fimmtudag mun fara fram málþing í Háskóla Íslands þar sem ráðið verður í skýrsluna með sérfræðingum, meðal annars nefndarmönnum sjálfum. Ég skora á alla sem hafa áhuga að mæta til að kynna sér þessa mjög svo upplýsandi skýrslu. Mér finnst of mikil áhersla hafa verið lögð á það í umræðunni um Magmamálið hvort þessi fræga skúffan sé lögleg eða ekki. Það er aðeins smáatriði í stóru spurningunni: vilja Íslendingar einkavæða aðgang að orkuauðlindum sínum? Könnun var gerð þar sem rúm 80% Íslendinga sögðu að þeir vildu það ekki. Til að bregðast rétt við stöðunni þarf ráðamenn með framtíðarsýn og hugrekki, sem eru tilbúnir að breyta lögum og síðan framkvæma róttækar breytingar. Tæp 20.000 manns hafa skrifað undir á orkuaudlindir.is þar sem þeir andmæla sölunni á HS Orku til einkaaðila og krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu um málið. Vilja ráðamenn þjóðarinnar virkilega þrýsta sölunni á þriðja stærsta orkufyrirtæki landsins í gegn í óþökk Íslendinga? Þetta mál snýst ekki bara um söluna til Magma heldur stefnu þjóðarinnar í orkumálum. Mig langar að minna þjóðina á að þeir sem vilja láta í sér heyra í þessum málum ættu að nota tækifærið og skrifa undir núna. Geysir Green Energy neitaði þessari stjórnskipuðu nefnd um aðgang að öllum upplýsingum. Síðan sendi Geysir Green umboðsmanni Alþingis fyrirspurn um hversu lögleg afskipti nefndarinnar af sölu HS Orku eru. Telur Geysir Green sig vera yfir allt hafið, meira að segja stjórnvöld landsins? Hljómar þetta eitthvað kunnuglega? Gæti þetta ekki þýtt að þeir hafi eitthvað að fela? Hver eru annars raunveruleg tengsl á milli Suðurorku, Geysir Green, Magma, REI og HS Orku? Þetta þarf að rannsaka á sama hátt og bankahrunið var rannsakað. Nú þegar hafa ofangreind fyrirtæki sýnt áhuga á Hrunamannaafrétt, Kerlingarfjöllum, Öræfum, Krísuvík, Reykjahlíð og Vogum við Mývatn. Magma myndi ekki aðeins fá einkarétt á nýtingu mikilvægra orkuauðlinda heldur jafnframt þau leyfi og réttindi sem HS Orka og Suðurorka hafa og væri því komið í lykilstöðu víða um land. Eftir bankahrunið ættum við að hafa lært að ekki sé gott að láta fáa viðskiptamenn ákveða örlög okkar og ráðstafa peningunum okkar þar til fjöldi manns hefur bæði misst vinnu, hús, bíl og sjálfsvirðinguna. Reiði þjóðarinnar fór ekki framhjá neinum síðasta föstudag og á mánudag. Á samt að fara með náttúruna okkar á sama hátt? Á að ræna náttúruauðlindir okkar á sama hátt og bankana og almenning? Í síðustu viku var í fréttum að Landsvirkjun hefði tekið enn eitt gígantíska erlenda lánið á okkar nafni á ekki of góðum kjörum, keypt meirihluta að aðgangi á Þeistareyki og lokið svo samþykki við Alcoa og Rio Tinto um að stækka álverið í Straumsvík. Öllu þessu er skellt í gegn án umræðu eða neinnar orkustefnu sem fólk er sammála um. Ef verður af stækkun álversins í Straumsvík og Landsvirkjun klárar verkefni sitt á Þeistareykjum verða langflest jarðvarmasvæði okkar nýtt. Þá er of seint að gera aðra hluti. Þegar hart er í ári og erfitt eins og núna ættum við einmitt að vera að sá fræjum langt fram í tímann. Ekki vera með skyndilausnir eða óþarfa áhættu. Af hverju stefnum við ekki að því t.d. að rækta allt okkar eigið grænmeti? Og síðan þegar þeim áfanga er náð bæta við ávöxtum. Eins og ég hef minnst á áður í öðrum greinum finnst mér miklu betra ef við fjárfestum í grænni kostum. Þetta eru atvinnuskapandi hlutir sem vinna með landinu, bæta umhverfið, gera okkur sjálfstæðari, gefa arðinn ekki frá sér og munu vaxa í tugi ára, ekki hrynja eftir fjögur ár. Ómar Ragnarsson varð nýlega sjötugur og þjóðin kepptist við að leggja í púkk saman til að greiða fyrir skuldir hans, þakka honum fyrir óeigingjörn störf í þágu náttúrunnar og stytta var reist honum til heiðurs. En öll hans barátta, bar hún árangur? Stöðvaði hann Kárahnjúkavirkjun? Mér sýnist vera hefð fyrir því að finnast náttúruverndarfólk vera soddan dúllur og krútt og innst inni í hjartanu á okkur vitum við öll að þau hafa rétt fyrir sér en í "raunveruleikanum" virkar það ekki, þá hverfur trúin, og best að skella bara upp stóriðju þrátt fyrir öll mótmælin, og verðlauna fólkið svo bara með styttu seinna. Hvað vorum við að verðlauna? Hugrekki hans til að segja satt? En ætlum við að fara eftir því? Eða bara hlusta á það í smástund, bera vinstri hendina upp að eyra og svo halda áfram eyðileggingunni með þeirri hægri? Hefur einhvern tíma verið gerður almennilegur útreikningur um alla hina kostina? Um það hvernig við viljum að framtíðin sé? Fáum við ekki að taka þátt í að skapa auðlindastefnu?Framtíð þjóðarinnar í húfi Ég skil að þegar þjóðin er að heyja allar þessar stóru orrustur er erfitt að gefa meðferð náttúruauðlinda athygli. Ekki pláss. En tíminn er að renna út. Ef við tökum ekki stefnu núna, sættum þjóðina með t.d. þjóðaratkvæðagreiðslu, ef við brúum ekki bilið milli þessara ólíku en annars líku fylkinga, þá gæti það orðið of seint. Gæti verið líka að verið sé að skella þessu í gegn einmitt núna í skjóli kaossins? Maður heyrir að fólki finnist að sérstaklega núna í kreppunni höfum við ekki efni á að hlífa náttúrunni. En ef við seljum aðgang að auðlindunum og afsölum okkur ábyrgð á náttúrunni erum við um leið að horfa framhjá þeirri leið sem langflestir ráðgjafar hafa ráðlagt okkur að fara: að halda auðlindunum okkar sjálf, að vernda náttúruauðlindir okkar og vera ábyrg í nýtingu þeirra. Erfiðleikarnir eru miklir núna og erfitt að horfa fram á við þegar kreppir æ meira að á hverjum degi. En ef við hlúum ekki að náttúruauðlindum okkar núna eigum við á hættu að sýna af okkur vítavert gáleysi gagnvart framtíð okkar og barnanna okkar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björk Umhverfismál Mest lesið Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson Skoðun Skoðun Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Sjá meira
Hinn 17. september kom út skýrsla nefndarinnar um orku- og auðlindamál sem átti m.a. að fjalla um sölu HS Orku til Magma. Þetta eru mjög áhugaverðar 93 blaðsíður sem væri vel hægt að nota sem upphaf á stefnu þjóðarinnar í umhverfismálum og umgengni á auðlindunum, bæði til sjávar og lands. Þegar skýrslan kom út voru nefndarmenn spurðir hvort skúffan í Svíþjóð væri lögleg eða ekki. Þeir sögðu að það væri túlkunaratriði. Samstundis fór það upp á síður fjölmiðlanna að salan til Magma væri í lagi. Málið er ekki alveg svona einfalt. Stjórn Íslands hefur nú fjóra ráðherra í að fara í gegnum þessa skýrslu og mun líklegast koma með niðurstöður fljótlega. Nú á fimmtudag mun fara fram málþing í Háskóla Íslands þar sem ráðið verður í skýrsluna með sérfræðingum, meðal annars nefndarmönnum sjálfum. Ég skora á alla sem hafa áhuga að mæta til að kynna sér þessa mjög svo upplýsandi skýrslu. Mér finnst of mikil áhersla hafa verið lögð á það í umræðunni um Magmamálið hvort þessi fræga skúffan sé lögleg eða ekki. Það er aðeins smáatriði í stóru spurningunni: vilja Íslendingar einkavæða aðgang að orkuauðlindum sínum? Könnun var gerð þar sem rúm 80% Íslendinga sögðu að þeir vildu það ekki. Til að bregðast rétt við stöðunni þarf ráðamenn með framtíðarsýn og hugrekki, sem eru tilbúnir að breyta lögum og síðan framkvæma róttækar breytingar. Tæp 20.000 manns hafa skrifað undir á orkuaudlindir.is þar sem þeir andmæla sölunni á HS Orku til einkaaðila og krefjast þjóðaratkvæðagreiðslu um málið. Vilja ráðamenn þjóðarinnar virkilega þrýsta sölunni á þriðja stærsta orkufyrirtæki landsins í gegn í óþökk Íslendinga? Þetta mál snýst ekki bara um söluna til Magma heldur stefnu þjóðarinnar í orkumálum. Mig langar að minna þjóðina á að þeir sem vilja láta í sér heyra í þessum málum ættu að nota tækifærið og skrifa undir núna. Geysir Green Energy neitaði þessari stjórnskipuðu nefnd um aðgang að öllum upplýsingum. Síðan sendi Geysir Green umboðsmanni Alþingis fyrirspurn um hversu lögleg afskipti nefndarinnar af sölu HS Orku eru. Telur Geysir Green sig vera yfir allt hafið, meira að segja stjórnvöld landsins? Hljómar þetta eitthvað kunnuglega? Gæti þetta ekki þýtt að þeir hafi eitthvað að fela? Hver eru annars raunveruleg tengsl á milli Suðurorku, Geysir Green, Magma, REI og HS Orku? Þetta þarf að rannsaka á sama hátt og bankahrunið var rannsakað. Nú þegar hafa ofangreind fyrirtæki sýnt áhuga á Hrunamannaafrétt, Kerlingarfjöllum, Öræfum, Krísuvík, Reykjahlíð og Vogum við Mývatn. Magma myndi ekki aðeins fá einkarétt á nýtingu mikilvægra orkuauðlinda heldur jafnframt þau leyfi og réttindi sem HS Orka og Suðurorka hafa og væri því komið í lykilstöðu víða um land. Eftir bankahrunið ættum við að hafa lært að ekki sé gott að láta fáa viðskiptamenn ákveða örlög okkar og ráðstafa peningunum okkar þar til fjöldi manns hefur bæði misst vinnu, hús, bíl og sjálfsvirðinguna. Reiði þjóðarinnar fór ekki framhjá neinum síðasta föstudag og á mánudag. Á samt að fara með náttúruna okkar á sama hátt? Á að ræna náttúruauðlindir okkar á sama hátt og bankana og almenning? Í síðustu viku var í fréttum að Landsvirkjun hefði tekið enn eitt gígantíska erlenda lánið á okkar nafni á ekki of góðum kjörum, keypt meirihluta að aðgangi á Þeistareyki og lokið svo samþykki við Alcoa og Rio Tinto um að stækka álverið í Straumsvík. Öllu þessu er skellt í gegn án umræðu eða neinnar orkustefnu sem fólk er sammála um. Ef verður af stækkun álversins í Straumsvík og Landsvirkjun klárar verkefni sitt á Þeistareykjum verða langflest jarðvarmasvæði okkar nýtt. Þá er of seint að gera aðra hluti. Þegar hart er í ári og erfitt eins og núna ættum við einmitt að vera að sá fræjum langt fram í tímann. Ekki vera með skyndilausnir eða óþarfa áhættu. Af hverju stefnum við ekki að því t.d. að rækta allt okkar eigið grænmeti? Og síðan þegar þeim áfanga er náð bæta við ávöxtum. Eins og ég hef minnst á áður í öðrum greinum finnst mér miklu betra ef við fjárfestum í grænni kostum. Þetta eru atvinnuskapandi hlutir sem vinna með landinu, bæta umhverfið, gera okkur sjálfstæðari, gefa arðinn ekki frá sér og munu vaxa í tugi ára, ekki hrynja eftir fjögur ár. Ómar Ragnarsson varð nýlega sjötugur og þjóðin kepptist við að leggja í púkk saman til að greiða fyrir skuldir hans, þakka honum fyrir óeigingjörn störf í þágu náttúrunnar og stytta var reist honum til heiðurs. En öll hans barátta, bar hún árangur? Stöðvaði hann Kárahnjúkavirkjun? Mér sýnist vera hefð fyrir því að finnast náttúruverndarfólk vera soddan dúllur og krútt og innst inni í hjartanu á okkur vitum við öll að þau hafa rétt fyrir sér en í "raunveruleikanum" virkar það ekki, þá hverfur trúin, og best að skella bara upp stóriðju þrátt fyrir öll mótmælin, og verðlauna fólkið svo bara með styttu seinna. Hvað vorum við að verðlauna? Hugrekki hans til að segja satt? En ætlum við að fara eftir því? Eða bara hlusta á það í smástund, bera vinstri hendina upp að eyra og svo halda áfram eyðileggingunni með þeirri hægri? Hefur einhvern tíma verið gerður almennilegur útreikningur um alla hina kostina? Um það hvernig við viljum að framtíðin sé? Fáum við ekki að taka þátt í að skapa auðlindastefnu?Framtíð þjóðarinnar í húfi Ég skil að þegar þjóðin er að heyja allar þessar stóru orrustur er erfitt að gefa meðferð náttúruauðlinda athygli. Ekki pláss. En tíminn er að renna út. Ef við tökum ekki stefnu núna, sættum þjóðina með t.d. þjóðaratkvæðagreiðslu, ef við brúum ekki bilið milli þessara ólíku en annars líku fylkinga, þá gæti það orðið of seint. Gæti verið líka að verið sé að skella þessu í gegn einmitt núna í skjóli kaossins? Maður heyrir að fólki finnist að sérstaklega núna í kreppunni höfum við ekki efni á að hlífa náttúrunni. En ef við seljum aðgang að auðlindunum og afsölum okkur ábyrgð á náttúrunni erum við um leið að horfa framhjá þeirri leið sem langflestir ráðgjafar hafa ráðlagt okkur að fara: að halda auðlindunum okkar sjálf, að vernda náttúruauðlindir okkar og vera ábyrg í nýtingu þeirra. Erfiðleikarnir eru miklir núna og erfitt að horfa fram á við þegar kreppir æ meira að á hverjum degi. En ef við hlúum ekki að náttúruauðlindum okkar núna eigum við á hættu að sýna af okkur vítavert gáleysi gagnvart framtíð okkar og barnanna okkar.
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun