Óþarfa þulir 22. febrúar 2005 00:01 Ég hef spurt sjálfan mig sömu spurningar nokkuð oft undanfarið. Þessi spurning vaknaði fyrst fyrir löngu, lagðist í dvala, rankaði við sér, lagðist svo aftur o.s.frv. Ég hef stundum lagt hana fyrir félaga mína en ekki haft mikið upp úr því krafsi. Þetta er ekkert stórmál fyrir mér svo sem en svona eitthvað sem ég get böggast út í þegar þannig liggur á mér. Hún er svona: Hvers vegna eru þulir í Sjónvarpinu? Eina skýringin sem mér datt í hug var að þetta sé einfaldega einhver heilög óhagganleg hefð í hugum þeirra sem stjórna stofnuninni og að öllum líkindum hafi í rauninni aldrei hvarflað að stjórnendum RÚV að endurskoða þessa þularpælingu. Aðspurður vildi einn félagi minn meina að þetta væri hluti af dagskrárgerð, ímyndarsköpun. Ég kaupi það. Eins og áður sagði þá er þetta eitthvað sem ég get gripið til við ýmis tækifæri og böggast yfir þegar ég er í stuði og líklega losað aðeins um einhverja bælda spennu. En. Punktur minn er þessi: Sjónvarpsþulir ríkisútvarpsins eru óþarfi. Ópraktískur lifandi minnisvarði um liðna tíð. Stöðvaráp mitt hefur verið talsvert í gegnum tíðina. Eitt sinn var ég stoltur eigandi gervihnattamóttakara og tel mig eftir þá reynslu sjóaðan hvað varðar rásaflakk. Aldrei hef ég rekist á sjónvarpsstöð þar sem þulur les upp dagskrána í mynd í beinni útsendingu. Þó er eins og mig rámi í að pólsk eða saudi-arabísk stöð hafi verið með slíka framsetningu. Endurtek rámar. Það kemur málinu reyndar ekkert við en ég man hins vegar betur að pólska stöðin talsetti erlendar kvikmyndir þannig að hljóðstyrkur myndarinnar var skrúfaður ca. niður til hálfs og svo las mónótónískur miðaldra karlmaður þýðinguna í heild sinni, líkt og við fáum texta á skjáinn, bara betra. Allavega. Sjónvarpsstöðvar hérlendis sem og í löndunum í kringum okkur gera hlutina aðeins öðruvísi en RÚV. Tek Stöð 2 sem dæmi: Bo [Björgvin Halldórsson] mætir í stúdíó og tekur upp dagskrárkynningar fyrir Stöð 2. Veit ekki hvernig rútínan er hjá Bo en geri ráð fyrir að hann mæti seinnipartinn og taki sér svona 10 mínútur með tæknimanni og lesi inn kynningar á dagskrárliðum morgundagsins. Jafn-líklegt finnst mér að hann taki jafnvel bara næstu viku á einu bretti. Sjálfur myndi ég fá hann í svona klukkutíma einu sinni í mánuði, taka margar "varíasjónir" fyrir hvern einasta dagskrárlið sem er þá þegar eflaust löngu búið að plana. Hóa síðan í kallinn í neyðartilvikum ef nýr dagskrárliður dettur óvænt inn. Vera þó með lager af "generískum" kynningum fyrir svona og svona þætti og atriði til að minnka hættuna á kynningarleysisskandal ef Bo sjálfur væri vant við látinn. Hvers vegna er ég að velta mér upp úr þessu? Vegna þess að ég get ekki séð með neinu móti hvernig það getur verið hagkvæmara að vera með þul í beinni á hverju kvöldi frekar en að taka upp dagskrárkynningar með dags- eða vikufyrirvara. Ef einhver getur sagt mér það þá mun ég gleðjast. Ég bíð hinsvegar ekkert sérlega spenntur eftir því að það gerist vegna þess að ég er á því að þetta sé nokkurn veginn eins og félagi minn lagði til. Þetta sé hluti af dagskrárgerð. ímyndarsköpun og markaðssetningu stöðvarinnar. Velti mér upp úr þessu vegna þess að eftir því sem get best séð er verið að fara illa með peningana mína og þína. Varla sjóðheitar fréttir þar, þó tel ég fáa hafa pælt í akkúrat þessum vinkli á fjármálum RÚV. Fyrir nokkrum árum voru tveir útvarpsþættir teknir af dagskrá Rásar 2. Frjálsir útvarpsþættir þar sem tölvan stjórnaði ekki ferðinni heldur völdu umsjónarmenn tónlistina sjálfir og markaðsdeild stofnunarinnar hafði engin áhrif á dagskrárgerðina. Þetta voru þungarokksþátturinn Hamsatólg og danstónlistarþátturinn Skýjum Ofar. Gæðaútvarpsþættir. Samtals tveir starfsmenn unnu að gerð þessara þátta, hvorugur á 100% launum. Þættirnir voru teknir af dagskrá vegna þess að styrktaraðilar fundust ekki til að halda þeim gangandi. Svo hugsa ég til þess að í stað þess að halda þessum mjög svo ágætu þáttum í loftinu, þá sé þulum frekar borgað fyrir algjöran óþarfa. Annað sem gerir þessa útvarpsþáttasálgun lítilfjörlega við samanburð er sú staðreynd að Sjónvarpið textar ekki íslenska dagskrárliði fyrir heyrnarlausa nema eitthvað mikið liggi við. Eins og t.d. ávarp forsætisráðherra eða áramótaskaupið. Fréttir eru ekki textaðar nema fréttin snerti heyrnarlausa sérstaklega! Þeir eru meira að segja komnir hálfa leið - texti við fréttirnar er nánast tilbúinn, aðeins þarf að pikka inn viðtölin og henda þessu síðan inn á textavarpið. Er virkilega vilji fyrir því að halda þulunum áfram í loftinu með öllum tilheyrandi kostnaði, tökumanni, hljóðmanni, útsendingarstjóra, fatapeningum, blómaskreytara o.s.frv, frekar en að veita heyrnarlausum þau sjálfsögðu mannréttindi að geta fylgst með fréttatímanum, hvað þá skemmtiefni sem er framleitt fyrir þeirra peninga? Nú tek ég fram að ég hef ekki hugmynd um hvort þulirnir séu í raun og veru í beinni útsendingu. Hef hins vegar dregið þá ályktun út frá því að ef þetta væri tekið upp fyrir fram þá myndi maður að öllum líkindum sjá talsvert betur pródúseraða útkomu á skjánum. Ég hef heldur ekki hugmynd um hversu dýrir þulirnir eru í rekstri en þykist viss um að þeir kosta jafnmikið eða meira en það sem þyrfti að greiða tveimur öðrum einstaklingum, hvort sem þeir önnuðust dagskrárgerð í útvarpi eða textun fyrir heyrnarlausa. Ég mæli því hér með að þulirnir verði teknir af dagskrá Sjónvarpsins og einhver magnaður leikari, fenginn til að lesa dagskrána inn að hætti Stöðvar 2 í staðinn. Arnar Jónsson eða einhver af hans kaliberi. Lesturinn væri þá framkvæmdur eftir kúnstarinnar reglum og á einni nóttu yrði "frontur" RÚV talsvert tignarlegri. Sparnaðurinn myndi klárlega duga til að dekka kostnað við textun á öllu íslensku sjónvarpsefni fyrir heyrnarlausa. Einhvern tímann í framtíðinni, þegar allt er orðið gagnvirkt, gervigreint og hvaðeina, þá væri auðvitað hægt að bjóða upp á sjónvarpsþuli fortíðar fyrir fortíðarþráþjáða. Tölvuforrit yrði matað á gömlum upptökum og þær greindar með framtíðaralgrímum þannig að hægt væri að spýta út á færibandi allskyns gervigreindum sjónvarpsþulum sem tækju enga greiðslu fyrir þjónustu sína. Þannig gæti hver og einn valið heima í stofu hvort kynið hann vildi láta lesa fyrir sig dagskrána, hvort þulurinn væri hress, yfirvegaður, sætur, ljótur, svarthvítur, í lit eða Rósa Ingólfs. Gunnlaugur Lárusson -gunnlaugur@frettabladid.isES. Vil taka fram að þó Eva Sólan sé á myndskreytingu hér að ofan þá er þessum pistli síður en svo beint sérstaklega gegn hennar persónu. Þetta var bara svo fín mynd af henni og táknmálsmerkið í bakgrunni til að toppa þetta allt saman. Eva Sólan, ef þú ert að lesa þetta - þú ert ágæt.Einnig tek ég fram að eftir að fróðari menn en ég lásu pistilinn þá kom í ljós að sjónvarpsþulir eru undantekningalítið í beinni og eru víst nokkuð útbreitt fyrirbæri á skandinavískum sjónvarpsstöðvum. Jafnóþarfir fyrir því. Tölvupóstur móttekinn 23. Febrúar kl 9:39: Heill og sæll kæri Gunnlaugur, Langar til gamans að upplýsa þig að hlutverk sjónvarpþulanna er einnig að lesa erlenda texta sjö-frétta sem útvarpað er á rás 1 og 2. Góð kveðja til þín, Ellý þula hjá Ruv Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gestapennar Í brennidepli Mest lesið „Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir Skoðun 27-faldur hagnaður!? Ásthildur Lóa Þórsdóttir Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun Laumu risinn í landsframleiðslunni Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Hæstvirtur dómsmálaráðherra, við ætlumst til meira af þér Matthías Kormáksson Skoðun Skúffuskýrslan sem lifði af Linda Heiðarsdóttir Skoðun Er barnið sjúkt í sykur? Elísabet Konráðsdóttir,Margrét Sigmundsdóttir Skoðun Breytum þessari sérhagsmunagæslu Aðalsteinn Leifsson Skoðun Bleiki fíllinn í herberginu Karólína Helga Símonardóttir Skoðun Stúlkur eiga undir högg að sækja í nauðgunarmálum Jörgen Ingimar Hansson Skoðun Skoðun Skoðun Uppbyggileg réttvísi (e. Restorative Justice) Kristín Skjaldardóttir,Þóra Sigríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Þúsundir á vergangi - Upplýsa verður ranglætið Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Flokkur fólksins á meðal fólks Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun Er sjávarútvegurinn bara aukaleikari? Kristófer Máni Sigursveinsson skrifar Skoðun Hæstvirtur dómsmálaráðherra, við ætlumst til meira af þér Matthías Kormáksson skrifar Skoðun Kennarar – sanngjörn laun? Ólöf P. Úlfarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfsvígstíðni - Gerum betur Þórarinn Guðni Helgason skrifar Skoðun Kæru kennarar Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Sjálfbærni á dagskrá, takk! Hafdís Hanna Ægisdóttir,Eva Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kynslóðasáttmálann má ekki rjúfa Finnbjörn A. Hermannsson,Eyjólfur Árni Rafnsson skrifar Skoðun „Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir skrifar Skoðun Fyrirhyggjan tryggir lágt og stöðugt verð Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Gerum betur – breytum þessu Arnar Páll Guðmundsson skrifar Skoðun Það eiga allir séns Steinunn Ósk Kolbeinsdóttir skrifar Skoðun Andleg þrautseigja: Að vaxa í gegnum áskoranir Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Bleiki fíllinn í herberginu Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Ungt fólk, hvatningar til að nýta kosningarétt sinn og að mynda sér eigin skoðun Elmar Ægir Eysteinsson skrifar Skoðun Breytum þessari sérhagsmunagæslu Aðalsteinn Leifsson skrifar Skoðun Laumu risinn í landsframleiðslunni Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Sköpun og paradísarmissir Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir skrifar Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir skrifar Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Samfylkingin er með plan um að lögfesta leikskólastigið Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Skúffuskýrslan sem lifði af Linda Heiðarsdóttir skrifar Skoðun Er barnið sjúkt í sykur? Elísabet Konráðsdóttir,Margrét Sigmundsdóttir skrifar Skoðun Ákall um jákvæða hvata til grænna fjárfestinga Kristín Þöll Skagfjörð skrifar Skoðun Fatlað fólk á betra skilið Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun 27-faldur hagnaður!? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Börnin okkar Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir,Valdimar Birgisson skrifar Sjá meira
Ég hef spurt sjálfan mig sömu spurningar nokkuð oft undanfarið. Þessi spurning vaknaði fyrst fyrir löngu, lagðist í dvala, rankaði við sér, lagðist svo aftur o.s.frv. Ég hef stundum lagt hana fyrir félaga mína en ekki haft mikið upp úr því krafsi. Þetta er ekkert stórmál fyrir mér svo sem en svona eitthvað sem ég get böggast út í þegar þannig liggur á mér. Hún er svona: Hvers vegna eru þulir í Sjónvarpinu? Eina skýringin sem mér datt í hug var að þetta sé einfaldega einhver heilög óhagganleg hefð í hugum þeirra sem stjórna stofnuninni og að öllum líkindum hafi í rauninni aldrei hvarflað að stjórnendum RÚV að endurskoða þessa þularpælingu. Aðspurður vildi einn félagi minn meina að þetta væri hluti af dagskrárgerð, ímyndarsköpun. Ég kaupi það. Eins og áður sagði þá er þetta eitthvað sem ég get gripið til við ýmis tækifæri og böggast yfir þegar ég er í stuði og líklega losað aðeins um einhverja bælda spennu. En. Punktur minn er þessi: Sjónvarpsþulir ríkisútvarpsins eru óþarfi. Ópraktískur lifandi minnisvarði um liðna tíð. Stöðvaráp mitt hefur verið talsvert í gegnum tíðina. Eitt sinn var ég stoltur eigandi gervihnattamóttakara og tel mig eftir þá reynslu sjóaðan hvað varðar rásaflakk. Aldrei hef ég rekist á sjónvarpsstöð þar sem þulur les upp dagskrána í mynd í beinni útsendingu. Þó er eins og mig rámi í að pólsk eða saudi-arabísk stöð hafi verið með slíka framsetningu. Endurtek rámar. Það kemur málinu reyndar ekkert við en ég man hins vegar betur að pólska stöðin talsetti erlendar kvikmyndir þannig að hljóðstyrkur myndarinnar var skrúfaður ca. niður til hálfs og svo las mónótónískur miðaldra karlmaður þýðinguna í heild sinni, líkt og við fáum texta á skjáinn, bara betra. Allavega. Sjónvarpsstöðvar hérlendis sem og í löndunum í kringum okkur gera hlutina aðeins öðruvísi en RÚV. Tek Stöð 2 sem dæmi: Bo [Björgvin Halldórsson] mætir í stúdíó og tekur upp dagskrárkynningar fyrir Stöð 2. Veit ekki hvernig rútínan er hjá Bo en geri ráð fyrir að hann mæti seinnipartinn og taki sér svona 10 mínútur með tæknimanni og lesi inn kynningar á dagskrárliðum morgundagsins. Jafn-líklegt finnst mér að hann taki jafnvel bara næstu viku á einu bretti. Sjálfur myndi ég fá hann í svona klukkutíma einu sinni í mánuði, taka margar "varíasjónir" fyrir hvern einasta dagskrárlið sem er þá þegar eflaust löngu búið að plana. Hóa síðan í kallinn í neyðartilvikum ef nýr dagskrárliður dettur óvænt inn. Vera þó með lager af "generískum" kynningum fyrir svona og svona þætti og atriði til að minnka hættuna á kynningarleysisskandal ef Bo sjálfur væri vant við látinn. Hvers vegna er ég að velta mér upp úr þessu? Vegna þess að ég get ekki séð með neinu móti hvernig það getur verið hagkvæmara að vera með þul í beinni á hverju kvöldi frekar en að taka upp dagskrárkynningar með dags- eða vikufyrirvara. Ef einhver getur sagt mér það þá mun ég gleðjast. Ég bíð hinsvegar ekkert sérlega spenntur eftir því að það gerist vegna þess að ég er á því að þetta sé nokkurn veginn eins og félagi minn lagði til. Þetta sé hluti af dagskrárgerð. ímyndarsköpun og markaðssetningu stöðvarinnar. Velti mér upp úr þessu vegna þess að eftir því sem get best séð er verið að fara illa með peningana mína og þína. Varla sjóðheitar fréttir þar, þó tel ég fáa hafa pælt í akkúrat þessum vinkli á fjármálum RÚV. Fyrir nokkrum árum voru tveir útvarpsþættir teknir af dagskrá Rásar 2. Frjálsir útvarpsþættir þar sem tölvan stjórnaði ekki ferðinni heldur völdu umsjónarmenn tónlistina sjálfir og markaðsdeild stofnunarinnar hafði engin áhrif á dagskrárgerðina. Þetta voru þungarokksþátturinn Hamsatólg og danstónlistarþátturinn Skýjum Ofar. Gæðaútvarpsþættir. Samtals tveir starfsmenn unnu að gerð þessara þátta, hvorugur á 100% launum. Þættirnir voru teknir af dagskrá vegna þess að styrktaraðilar fundust ekki til að halda þeim gangandi. Svo hugsa ég til þess að í stað þess að halda þessum mjög svo ágætu þáttum í loftinu, þá sé þulum frekar borgað fyrir algjöran óþarfa. Annað sem gerir þessa útvarpsþáttasálgun lítilfjörlega við samanburð er sú staðreynd að Sjónvarpið textar ekki íslenska dagskrárliði fyrir heyrnarlausa nema eitthvað mikið liggi við. Eins og t.d. ávarp forsætisráðherra eða áramótaskaupið. Fréttir eru ekki textaðar nema fréttin snerti heyrnarlausa sérstaklega! Þeir eru meira að segja komnir hálfa leið - texti við fréttirnar er nánast tilbúinn, aðeins þarf að pikka inn viðtölin og henda þessu síðan inn á textavarpið. Er virkilega vilji fyrir því að halda þulunum áfram í loftinu með öllum tilheyrandi kostnaði, tökumanni, hljóðmanni, útsendingarstjóra, fatapeningum, blómaskreytara o.s.frv, frekar en að veita heyrnarlausum þau sjálfsögðu mannréttindi að geta fylgst með fréttatímanum, hvað þá skemmtiefni sem er framleitt fyrir þeirra peninga? Nú tek ég fram að ég hef ekki hugmynd um hvort þulirnir séu í raun og veru í beinni útsendingu. Hef hins vegar dregið þá ályktun út frá því að ef þetta væri tekið upp fyrir fram þá myndi maður að öllum líkindum sjá talsvert betur pródúseraða útkomu á skjánum. Ég hef heldur ekki hugmynd um hversu dýrir þulirnir eru í rekstri en þykist viss um að þeir kosta jafnmikið eða meira en það sem þyrfti að greiða tveimur öðrum einstaklingum, hvort sem þeir önnuðust dagskrárgerð í útvarpi eða textun fyrir heyrnarlausa. Ég mæli því hér með að þulirnir verði teknir af dagskrá Sjónvarpsins og einhver magnaður leikari, fenginn til að lesa dagskrána inn að hætti Stöðvar 2 í staðinn. Arnar Jónsson eða einhver af hans kaliberi. Lesturinn væri þá framkvæmdur eftir kúnstarinnar reglum og á einni nóttu yrði "frontur" RÚV talsvert tignarlegri. Sparnaðurinn myndi klárlega duga til að dekka kostnað við textun á öllu íslensku sjónvarpsefni fyrir heyrnarlausa. Einhvern tímann í framtíðinni, þegar allt er orðið gagnvirkt, gervigreint og hvaðeina, þá væri auðvitað hægt að bjóða upp á sjónvarpsþuli fortíðar fyrir fortíðarþráþjáða. Tölvuforrit yrði matað á gömlum upptökum og þær greindar með framtíðaralgrímum þannig að hægt væri að spýta út á færibandi allskyns gervigreindum sjónvarpsþulum sem tækju enga greiðslu fyrir þjónustu sína. Þannig gæti hver og einn valið heima í stofu hvort kynið hann vildi láta lesa fyrir sig dagskrána, hvort þulurinn væri hress, yfirvegaður, sætur, ljótur, svarthvítur, í lit eða Rósa Ingólfs. Gunnlaugur Lárusson -gunnlaugur@frettabladid.isES. Vil taka fram að þó Eva Sólan sé á myndskreytingu hér að ofan þá er þessum pistli síður en svo beint sérstaklega gegn hennar persónu. Þetta var bara svo fín mynd af henni og táknmálsmerkið í bakgrunni til að toppa þetta allt saman. Eva Sólan, ef þú ert að lesa þetta - þú ert ágæt.Einnig tek ég fram að eftir að fróðari menn en ég lásu pistilinn þá kom í ljós að sjónvarpsþulir eru undantekningalítið í beinni og eru víst nokkuð útbreitt fyrirbæri á skandinavískum sjónvarpsstöðvum. Jafnóþarfir fyrir því. Tölvupóstur móttekinn 23. Febrúar kl 9:39: Heill og sæll kæri Gunnlaugur, Langar til gamans að upplýsa þig að hlutverk sjónvarpþulanna er einnig að lesa erlenda texta sjö-frétta sem útvarpað er á rás 1 og 2. Góð kveðja til þín, Ellý þula hjá Ruv
„Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir Skoðun
Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Uppbyggileg réttvísi (e. Restorative Justice) Kristín Skjaldardóttir,Þóra Sigríður Einarsdóttir skrifar
Skoðun „Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir skrifar
Skoðun Ungt fólk, hvatningar til að nýta kosningarétt sinn og að mynda sér eigin skoðun Elmar Ægir Eysteinsson skrifar
Skoðun Hver er stefna Viðreisnar í heilbrigðismálum og hvernig virkar hún í praksis? Sigurrós Huldudóttir skrifar
Skoðun Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Plan í heilbrigðis- og öldrunarmálum - þjóðarátak í umönnun eldra fólks Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
„Öllum er fkn drull, haltu kjafti“ Bríet Bragadóttir,Hjördís Lára D. Ingólfsdóttir,Kristjana Anna Dagnýjardóttir Skoðun
Hvernig getum við gert Ísland að eftirsóttum stað fyrir barnafjölskyldur? Birgitta Sigurðardóttir Skoðun