Hvað varð um samúð okkar? 6. janúar 2005 00:01 Þeim gleymist oft sem girnast söng og dans að ganga hljótt hjá verkamannsins kofa... Ó, hafið lágt við litla gluggann hans og lofið dagsins þreyttu barni að sofa, eru ljóðlínur sem fylltu mig endurtekinni depurð þegar ég var barn. Þær lýstu svo napurri hlið á okkur mannfólkinu. Þeirri staðreynd að skeytingarleysi okkar og skortur á samúð væru svo skýr að slíkt rataði alla leið inn í sjálft ljóðformið. Mér datt þetta sisvona í hug þegar ég leit á forsíðu Politiken fyrr í vikunni þar sem gaf að líta mynd af nánast allsnöktu pari á sólarströnd í Taílandi. Þau höfðu flatt úr sér á litlum bletti sem búið var að hreinsa en allt í kring voru haugar af drasli, brotnum og lemstruðum minjum um mannlíf sem var til á þessum sama stað fyrir einni lykkjustund eða svo. Að vísu búið að hreinsa líkin burt en eins víst að í haugunum mætti enn finna fingur, tær, augu, eða eitthvað smálegt af barni, móður, föður sem ennþá er saknað eða þegar búið að dysja. Það var að vísu ekki tekið fram hverrar þjóðar parið var en gat allt eins verið íslenskt, því eins og við vitum voru ósköpin vart gengin yfir þegar íslenskar ferðaskrifstofur ferjuðu þotufarma að eftirvæntingarfullum ferðalöngum og útskriftarnemum frá landinu kalda til Taílands til að djamma og djúsa, sleikja sólina og væntanlega versla. "Money makes the World go around," eins og segir í gömlu orðatiltæki sem gert hefur verið ódauðlegt í söngleiknum Cabaret - og þýðir beinlínis að peningar stjórni því að jörðin snúist. Cabaret fjallar um gleðilífið í Berlín mitt í hörmungum seinni heimsstyrjaldarinnar, svo það er ekkert séríslenskt fyrirbæri að fólki sé slétt sama um það sem er að gerast í kringum það. Og ekki má skaða ferðaiðnaðinn meira að sinni. Nóg er að gert með hryðjuverkum og náttúruhamförum. Showið verður að halda áfram og því engin ástæða til annars en að flytja múg og margmenni á sólarstrendur sem hönd dauðans strauk yfir rétt í þessu, fletja úr sér innan um hjálparsveitir sem standa ráðþrota frammi fyrir eyðileggingunni, hundruðum þúsunda munaðarlausra barna, foreldrum sem eru sturlaðir af sorg yfir því að finna ekki börnin sín - og vonleysinu sem vex með degi hverjum. Við eigum auðvitað rétt á því að dansa á þeim blettum í heiminum sem hundrað og fimmtíu til tvö hundruð þúsund manns hafa dáið, eða eins og einn ferðamaður sem talað var við í sjónvarpinu sagði: "Hva, ég er lifandi. Ég veit ekki nema ég verði næstur og því eins gott að hafa það skemmtilegt á meðan ég er hér." Maðurinn sat inni á bar og fyrir utan voru hjálparsveitir að sveipa lík og bera þau burtu á börum. Maðurinn blimskakkaði ekki einu sinni auga að glugganum, heldur lyfti bjórkönnu sinni, glotti ögrandi og fékk sér gúlsopa. Það var lagið. Fyrstu farmarnir af íslensku djammliði hét héðan til Taílands strax 28. og 29. desember, dagana sem fyrst var farið að tala um það í heimspressunni að í kjölfar hörmunganna óttuðust þeir sem þekkja afleiðingar hörmunga að upp myndu spretta farsóttir á borð við taugaveiki, kóleru og mislinga. Þeir sem vinna við hjálparstörf vita af þeirri ógn en leggja samt líf sitt að veði til þess að hjálpa þeim sem eiga um sárt að binda. Það er fórnfýsi. Hinir, sem eiga rétt á að djamma, leggja líf sitt líka að veði til þess að framfylgja rétti sínum - en það gleymist að þeir eru um leið að stofna lífi og heilsu samborgara sinna í hættu því þeir sem eru á þvælingi þar sem drepsótta er von, flytja þær með sér um heiminn. Það er heimska. Það er augljóslega lítið sem við getum gert við skorti mannkynsins á samúð í garð þeirra sem eru þessa dagana að ganga í gegnum ofurmannlegar raunir - en við getum gert eitthvað til að koma í veg fyrir að þær raunir dreifist um heim allan af einskærri heimsku, kæruleysi og græðgi. Þótt við lifum á tímum þar sem við eigum endalausan rétt á öllu því sem hégómi okkar girnist, höfum við skyldum að gegna gagnvart mannlegu samfélagi hvar sem er í heiminum. Að vísu er ekkert afl sem heldur þeirri skyldu að okkur, hvorki í stjórnmála-, efnahags- eða fjölmiðlageiranum þar sem allt snýst um hversu mikið hinir og þessir eru að græða. Duga þær hörmungar sem standa yfir virkilega ekki til þess að vekja okkur af dvalanum þannig að við finnum til samlíðunar með bræðrum okkar og systrum hvar í heimi sem er? Súsanna Svavarsdóttir, sussa@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Í brennidepli Súsanna Svavarsdóttir Mest lesið Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir Skoðun Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun Verstu kennarar í heimi Gígja Bjargardóttir Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Hvenær ætlarðu að flytja heim? Jón Þór Kristjánsson Skoðun Skoðun Skoðun Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Allt að helmingslíkur á eyðingu byggðar á Íslandi Sigurður Loftur Thorlacius skrifar Skoðun Dæmisaga úr raunveruleikanum Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Hin marguntöluðu orkuskipti í bílaflota landsmanna Þorgeir R. Valsson skrifar Skoðun Betri stjórnvöld, ekki meiri stjórnvöld Sigríður María Egilsdóttir skrifar Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Blóðmeramálið til umboðsmanns Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Meira fyrir minna: Bætt nýting opinberra fjármuna Álfrún Tryggvadóttir skrifar Skoðun Ný Ölfusárbrú – af hverju svona brú? Guðmundur Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Friðhelgar fótboltabullur Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Sex af níu flokkum á móti hvalveiðum Valgerður Árnadóttir skrifar Skoðun Allt fyrir listina Brynhildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum nýliðun bændastéttarinnar Þórdís Bjarnleifsdóttir skrifar Skoðun Óskalisti minn SIgurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin stuðningur við ferðasjóð íþróttafélaga dregur úr ójöfnuði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Það er þetta með traustið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Plan Samfylkingar: Svona náum við niður vöxtunum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun 6000 íbúðirnar sem vantar - í boði borgarinnar Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Samvinnufélög - sóknarfæri á húsnæðismarkaði? Elín H. Jónsdóttir,Guðrún Johnsen skrifar Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Það er enginn á vakt Áslaug Ýr Hjartardóttir skrifar Skoðun Svalur, Valur og Hvalur Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Opið bréf til samninganefnda KÍ og SÍS Guðrún Eik Skúladóttir skrifar Skoðun Ungt fólk og þörfin fyrir skjótar aðgerðir í menntun Fannar Logi Waldorff Sigurðsson skrifar Skoðun Mikilvægasta launaviðtalið Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Leikskólaverkfall - slæmur draumur Jóhanna Dröfn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Burt með baráttusöngva úr virkjunarkafla stóriðjustefnunnar Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar Skoðun Meiri árangur…fyrir útvalda Aðalheiður Marta Steindórsdóttir skrifar Skoðun Ertu karlmaður á miðjum aldri á breytingarskeiðinu? Gunnar Dan Wiium skrifar Sjá meira
Þeim gleymist oft sem girnast söng og dans að ganga hljótt hjá verkamannsins kofa... Ó, hafið lágt við litla gluggann hans og lofið dagsins þreyttu barni að sofa, eru ljóðlínur sem fylltu mig endurtekinni depurð þegar ég var barn. Þær lýstu svo napurri hlið á okkur mannfólkinu. Þeirri staðreynd að skeytingarleysi okkar og skortur á samúð væru svo skýr að slíkt rataði alla leið inn í sjálft ljóðformið. Mér datt þetta sisvona í hug þegar ég leit á forsíðu Politiken fyrr í vikunni þar sem gaf að líta mynd af nánast allsnöktu pari á sólarströnd í Taílandi. Þau höfðu flatt úr sér á litlum bletti sem búið var að hreinsa en allt í kring voru haugar af drasli, brotnum og lemstruðum minjum um mannlíf sem var til á þessum sama stað fyrir einni lykkjustund eða svo. Að vísu búið að hreinsa líkin burt en eins víst að í haugunum mætti enn finna fingur, tær, augu, eða eitthvað smálegt af barni, móður, föður sem ennþá er saknað eða þegar búið að dysja. Það var að vísu ekki tekið fram hverrar þjóðar parið var en gat allt eins verið íslenskt, því eins og við vitum voru ósköpin vart gengin yfir þegar íslenskar ferðaskrifstofur ferjuðu þotufarma að eftirvæntingarfullum ferðalöngum og útskriftarnemum frá landinu kalda til Taílands til að djamma og djúsa, sleikja sólina og væntanlega versla. "Money makes the World go around," eins og segir í gömlu orðatiltæki sem gert hefur verið ódauðlegt í söngleiknum Cabaret - og þýðir beinlínis að peningar stjórni því að jörðin snúist. Cabaret fjallar um gleðilífið í Berlín mitt í hörmungum seinni heimsstyrjaldarinnar, svo það er ekkert séríslenskt fyrirbæri að fólki sé slétt sama um það sem er að gerast í kringum það. Og ekki má skaða ferðaiðnaðinn meira að sinni. Nóg er að gert með hryðjuverkum og náttúruhamförum. Showið verður að halda áfram og því engin ástæða til annars en að flytja múg og margmenni á sólarstrendur sem hönd dauðans strauk yfir rétt í þessu, fletja úr sér innan um hjálparsveitir sem standa ráðþrota frammi fyrir eyðileggingunni, hundruðum þúsunda munaðarlausra barna, foreldrum sem eru sturlaðir af sorg yfir því að finna ekki börnin sín - og vonleysinu sem vex með degi hverjum. Við eigum auðvitað rétt á því að dansa á þeim blettum í heiminum sem hundrað og fimmtíu til tvö hundruð þúsund manns hafa dáið, eða eins og einn ferðamaður sem talað var við í sjónvarpinu sagði: "Hva, ég er lifandi. Ég veit ekki nema ég verði næstur og því eins gott að hafa það skemmtilegt á meðan ég er hér." Maðurinn sat inni á bar og fyrir utan voru hjálparsveitir að sveipa lík og bera þau burtu á börum. Maðurinn blimskakkaði ekki einu sinni auga að glugganum, heldur lyfti bjórkönnu sinni, glotti ögrandi og fékk sér gúlsopa. Það var lagið. Fyrstu farmarnir af íslensku djammliði hét héðan til Taílands strax 28. og 29. desember, dagana sem fyrst var farið að tala um það í heimspressunni að í kjölfar hörmunganna óttuðust þeir sem þekkja afleiðingar hörmunga að upp myndu spretta farsóttir á borð við taugaveiki, kóleru og mislinga. Þeir sem vinna við hjálparstörf vita af þeirri ógn en leggja samt líf sitt að veði til þess að hjálpa þeim sem eiga um sárt að binda. Það er fórnfýsi. Hinir, sem eiga rétt á að djamma, leggja líf sitt líka að veði til þess að framfylgja rétti sínum - en það gleymist að þeir eru um leið að stofna lífi og heilsu samborgara sinna í hættu því þeir sem eru á þvælingi þar sem drepsótta er von, flytja þær með sér um heiminn. Það er heimska. Það er augljóslega lítið sem við getum gert við skorti mannkynsins á samúð í garð þeirra sem eru þessa dagana að ganga í gegnum ofurmannlegar raunir - en við getum gert eitthvað til að koma í veg fyrir að þær raunir dreifist um heim allan af einskærri heimsku, kæruleysi og græðgi. Þótt við lifum á tímum þar sem við eigum endalausan rétt á öllu því sem hégómi okkar girnist, höfum við skyldum að gegna gagnvart mannlegu samfélagi hvar sem er í heiminum. Að vísu er ekkert afl sem heldur þeirri skyldu að okkur, hvorki í stjórnmála-, efnahags- eða fjölmiðlageiranum þar sem allt snýst um hversu mikið hinir og þessir eru að græða. Duga þær hörmungar sem standa yfir virkilega ekki til þess að vekja okkur af dvalanum þannig að við finnum til samlíðunar með bræðrum okkar og systrum hvar í heimi sem er? Súsanna Svavarsdóttir, sussa@frettabladid.is
Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun
Skoðun Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Kæri oddviti Samfylkingarnar í Reykjavíkurkjördæmi suður Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Örugg skref Samfylkingar í geðheilbrigðismálum Alma Möller,Elín Anna Baldursdóttir,Sævar Már Gústavsson skrifar
Varð að segja af sér ráðherradómi vegna vanhæfi – Er nú þrefaldur ráðherra, líka forsætisráðherra Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Ábendingar Sameinuðu þjóðanna um hvað betur megi fara í mannréttindamálum á Íslandi Þórhallur Guðmundsson Skoðun