Sjálfbærni íslenskra fyrirtækja er ekki lengur valkostur Ísabella Ósk Másdóttir, Guðni Þór Þórsson og Arent Orri J. Claessen skrifa 6. febrúar 2025 08:32 Það er ekkert nýtt af nálinni að ungt fólk vilji breyta heiminum og ætlist til þess að stjórnvöld og atvinnulíf taki ábyrgð með því að takast á við framtíðaráskoranir í tengslum við umhverfis og samfélagsmál fyrir núverandi og komandi kynslóðir. Um árabil hefur ungt fólk á alþjóðavísu verið spurt út í þessar áherslur í könnun Deloitte og þar hefur komið í ljós að þessi mál skipta þau miklu máli. Nú, í fyrsta sinn, höfum við gögn og upplýsingar sem gefa í skyn að þessi hugsunarháttur eigi svo sannarlega einnig við um ungt fólk á Íslandi. Afgerandi niðurstöður könnunar á meðal íslensku Z- og aldamótakynslóðarinnar Meirihluti Z-kynslóðarinnar og aldamótakynslóðarinnar á Íslandi kallar eftir því að fyrirtæki axli ábyrgð í umhverfis- og samfélagsmálum. Í nýrri kynslóðakönnun um sjálfbærni kemur í ljós að heil 80% þátttakenda telja stefnu fyrirtækja í þessum málum vera mikilvægt þegar þau velja sér vinnustað. Þetta er skýrt merki um breytta forgangsröðun þar sem ungt fólk vill starfa hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni í öndvegi. Niðurstöðurnar sýna jafnframt að meirihluti þátttakenda telur að bæði atvinnulífið og stjórnvöld geri ekki nóg til að bregðast við loftslagsbreytingum. Auk þess sögðust 73% þátttakenda forðast að versla hraðtísku, sem undirstrikar vaxandi vitund ungu kynslóðanna um áhrif neysluhegðunar á umhverfið. Þessi niðurstaða er skýr áminning til fyrirtækja: sjálfbærni er ekki bara góð markaðsstefna – hún er orðin æ mikilvægara atriði hjá þessum hópi. Tæplega 90% þátttakenda í kynslóðakönnuninni, sem Deloitte, Festa - miðstöð um sjálfbærni og Stúdentaráð Háskóla Íslands létu gera, reyna eftir fremsta megni að lágmarka neikvæð áhrif sín á umhverfið og samfélagið. Það ætti að vekja stjórnendur fyrirtækja til vitundar að 70% ungs fólks er tilbúið að greiða meira fyrir sjálfbærar vörur og þjónustu. Íslensk ungmenni vilja vinna hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni ofarlega í stefnu sinni og mörg hver eru tilbúin að beita þrýstingi til að tryggja að fyrirtæki taki þennan málaflokk alvarlega. Þrýstingur á atvinnulífið að breyta um stefnu Í könnuninni var spurt hversu mikilvægt þessum hópum finnist að það sem þau vinna við skipti máli og hafi tilgang. Svörin koma ekki á óvart. Ungu fólki á Íslandi finnst nánast öllu mikilvægt að þau finni fyrir tilgangi í vinnunni. Þau vilja mörg hver hafa áhrif og beina kröftum sínum að betri vinnustöðum sem láta sig sjálfbærni varða. Könnunin leiðir til að mynda í ljós að 22% Z-kynslóðarinnar og 29% aldamótakynslóðarinnar á Íslandi hafa þegar þrýst á vinnuveitanda sinn að grípa til aðgerða í loftslagsmálum. Þá horfir stór hluti unga fólksins til umhverfisáhrifa fyrirtækja þegar kemur að starfstengdum ákvörðunum, þar á meðal við val á framtíðarvinnustað. Fyrirtæki sem ekki aðlaga sig að viðhorfum stórs hluta Z- og aldamótakynslóðarinnar til sjálfbærni, eiga jafnvel á hættu að missa verðmæta starfskrafta sem vilja vinna hjá ábyrgum og framsýnum vinnustöðum. Tækifæri til aðgerða Unga fólkið telur að fyrirtæki geti gert betur í loftslagsmálum, meðal annars með því að fræða starfsfólk um sjálfbærni, styðja sjálfbæra valkosti með hvatakerfum, skuldbinda sig til að ná nettólosun gróðurhúsalofttegunda og gera sjálfbærni að að lykilþætti í viðskiptamódelinu. Þetta sýnir að ungt fólk væntir þess að fyrirtæki og stjórnvöld taki raunveruleg skref í átt að sjálfbærri framtíð – og það ætlar sér ekki að vera þögull áhorfandi á þeirri vegferð. Viðhorf ungu kynslóðanna um mikilvægi umhverfis- og samfélagsmála eru skýr. Fyrirtæki þurfa að aðlaga sig að breyttum áherslum ungs fólks og leggja áherslu á mikilvægi þessara þátta í rekstri sínum. Ungar kynslóðir eru tilbúnar að bregðast við með neysluhegðun sinni, starfstengdum ákvörðunum og þrýstingi innan vinnustaða. Fyrirtæki sem ekki tileinka sér skýra stefnu, markmið og aðgerðir á sviði sjálfbærni eiga á hættu að missa ekki aðeins traust neytenda, heldur einnig mikilvægan mannauð. _________________________ Til hliðsjónar og samanburðar í úrvinnslu könnunarinnar voru hafðar niðurstöður sambærilegrar alþjóðlegrar könnunar frá árinu 2024 sem framkvæmd var af Deloitte og náði til 44 landa. Á Íslandi var könnunin send út rafrænt tímabilið október til nóvember 2024 á alla nemendur Háskóla Íslands, Háskólans í Reykjavík, Háskólans á Bifröst, Listaháskóla Íslands, Háskólans á Akureyri, Landbúnaðarháskóla Íslands og SÍNE, samtök íslenskra námsmanna erlendis. Þátttakendur voru 240 talsins og var hlutfall Z-kynslóðarinnar 65% á móti 35% hlutfalli aldamótakynslóðarinnar Linkur á íslensku könnunina. Þar má einnig finna link á alþjóðlegu könnunina. Höfundar greinarinnar eru allt ungt fólk: Ísabella Ósk Másdóttir, samskiptastjóri hjá Festu Guðni Þór Þórsson, sérfræðingur Deloitte ehf. Arent Orri J. Claessen, forseti Stúdentaráðs Háskóla Íslands Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sjálfbærni Mest lesið Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir Skoðun Hálfrar aldar svívirða Stefán Pálsson Skoðun Við erum búin að missa tökin Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Hver greiðir fyrir breytingarnar? Svanfríður G. Bergvinsdóttir Skoðun Óvenjulegt fólk Helgi Brynjarsson Skoðun Hrekkjavaka á Landakoti Kristófer Ingi Svavarsson Skoðun Stöndum vörð um Héraðsvötnin! Rakel Hinriksdóttir Skoðun Rýr húsnæðispakki Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Dauðsföll í Gaza-stríðinu og Mogginn Egill Þórir Einarsson skrifar Skoðun Eyðum óvissunni Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Opinberi geirinn og stjórnunarráðgjafar: ástarsaga Adeel Akmal skrifar Skoðun Ættbálkahegðun á stafrænu formi Martha Árnadóttir skrifar Skoðun Kirkjurnar standa en stoðirnar eru sveltar Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar Skoðun Stytta þarf veiðitíma svartfugla strax Hólmfríður Arnardóttir,Helga Ögmundardóttir skrifar Skoðun Hver greiðir fyrir breytingarnar? Svanfríður G. Bergvinsdóttir skrifar Skoðun Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Stöndum vörð um Héraðsvötnin! Rakel Hinriksdóttir skrifar Skoðun Við erum búin að missa tökin Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir skrifar Skoðun Stöðug uppbygging orkuinnviða Adrian Pike,Bjarni Þórður Bjarnason,Tómas Már Sigurðsson skrifar Skoðun Rýr húsnæðispakki Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hrekkjavaka á Landakoti Kristófer Ingi Svavarsson skrifar Skoðun Óvenjulegt fólk Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hálfrar aldar svívirða Stefán Pálsson skrifar Skoðun $€tjum í$lensku á (mat) $€ðilinn! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Minna tal, meiri uppbygging Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Tvöföld mismunun kvenna í hópi innflytjenda Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Ný nálgun – sama markmið: Heimili fyrir fólkið í borginni Heiða Björg Hilmisdóttir skrifar Skoðun Geymt en ekki gleymt Ástþór Ólafsson skrifar Skoðun Tækni og ungmenni: Hvar liggur ábyrgðin og hvað getum við gert? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir skrifar Skoðun „Lánin hækka – framtíðin minnkar“ Sveinn Óskar Sigurðsson skrifar Skoðun Hey Pawels í harðindunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Land rutt fyrir þúsundir íbúða í Úlfarsárdal Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Dýrmæt þjóðfélagsgerð Eva Björk Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Hver er þessi Davíð Oddsson? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar Sjá meira
Það er ekkert nýtt af nálinni að ungt fólk vilji breyta heiminum og ætlist til þess að stjórnvöld og atvinnulíf taki ábyrgð með því að takast á við framtíðaráskoranir í tengslum við umhverfis og samfélagsmál fyrir núverandi og komandi kynslóðir. Um árabil hefur ungt fólk á alþjóðavísu verið spurt út í þessar áherslur í könnun Deloitte og þar hefur komið í ljós að þessi mál skipta þau miklu máli. Nú, í fyrsta sinn, höfum við gögn og upplýsingar sem gefa í skyn að þessi hugsunarháttur eigi svo sannarlega einnig við um ungt fólk á Íslandi. Afgerandi niðurstöður könnunar á meðal íslensku Z- og aldamótakynslóðarinnar Meirihluti Z-kynslóðarinnar og aldamótakynslóðarinnar á Íslandi kallar eftir því að fyrirtæki axli ábyrgð í umhverfis- og samfélagsmálum. Í nýrri kynslóðakönnun um sjálfbærni kemur í ljós að heil 80% þátttakenda telja stefnu fyrirtækja í þessum málum vera mikilvægt þegar þau velja sér vinnustað. Þetta er skýrt merki um breytta forgangsröðun þar sem ungt fólk vill starfa hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni í öndvegi. Niðurstöðurnar sýna jafnframt að meirihluti þátttakenda telur að bæði atvinnulífið og stjórnvöld geri ekki nóg til að bregðast við loftslagsbreytingum. Auk þess sögðust 73% þátttakenda forðast að versla hraðtísku, sem undirstrikar vaxandi vitund ungu kynslóðanna um áhrif neysluhegðunar á umhverfið. Þessi niðurstaða er skýr áminning til fyrirtækja: sjálfbærni er ekki bara góð markaðsstefna – hún er orðin æ mikilvægara atriði hjá þessum hópi. Tæplega 90% þátttakenda í kynslóðakönnuninni, sem Deloitte, Festa - miðstöð um sjálfbærni og Stúdentaráð Háskóla Íslands létu gera, reyna eftir fremsta megni að lágmarka neikvæð áhrif sín á umhverfið og samfélagið. Það ætti að vekja stjórnendur fyrirtækja til vitundar að 70% ungs fólks er tilbúið að greiða meira fyrir sjálfbærar vörur og þjónustu. Íslensk ungmenni vilja vinna hjá fyrirtækjum sem setja sjálfbærni ofarlega í stefnu sinni og mörg hver eru tilbúin að beita þrýstingi til að tryggja að fyrirtæki taki þennan málaflokk alvarlega. Þrýstingur á atvinnulífið að breyta um stefnu Í könnuninni var spurt hversu mikilvægt þessum hópum finnist að það sem þau vinna við skipti máli og hafi tilgang. Svörin koma ekki á óvart. Ungu fólki á Íslandi finnst nánast öllu mikilvægt að þau finni fyrir tilgangi í vinnunni. Þau vilja mörg hver hafa áhrif og beina kröftum sínum að betri vinnustöðum sem láta sig sjálfbærni varða. Könnunin leiðir til að mynda í ljós að 22% Z-kynslóðarinnar og 29% aldamótakynslóðarinnar á Íslandi hafa þegar þrýst á vinnuveitanda sinn að grípa til aðgerða í loftslagsmálum. Þá horfir stór hluti unga fólksins til umhverfisáhrifa fyrirtækja þegar kemur að starfstengdum ákvörðunum, þar á meðal við val á framtíðarvinnustað. Fyrirtæki sem ekki aðlaga sig að viðhorfum stórs hluta Z- og aldamótakynslóðarinnar til sjálfbærni, eiga jafnvel á hættu að missa verðmæta starfskrafta sem vilja vinna hjá ábyrgum og framsýnum vinnustöðum. Tækifæri til aðgerða Unga fólkið telur að fyrirtæki geti gert betur í loftslagsmálum, meðal annars með því að fræða starfsfólk um sjálfbærni, styðja sjálfbæra valkosti með hvatakerfum, skuldbinda sig til að ná nettólosun gróðurhúsalofttegunda og gera sjálfbærni að að lykilþætti í viðskiptamódelinu. Þetta sýnir að ungt fólk væntir þess að fyrirtæki og stjórnvöld taki raunveruleg skref í átt að sjálfbærri framtíð – og það ætlar sér ekki að vera þögull áhorfandi á þeirri vegferð. Viðhorf ungu kynslóðanna um mikilvægi umhverfis- og samfélagsmála eru skýr. Fyrirtæki þurfa að aðlaga sig að breyttum áherslum ungs fólks og leggja áherslu á mikilvægi þessara þátta í rekstri sínum. Ungar kynslóðir eru tilbúnar að bregðast við með neysluhegðun sinni, starfstengdum ákvörðunum og þrýstingi innan vinnustaða. Fyrirtæki sem ekki tileinka sér skýra stefnu, markmið og aðgerðir á sviði sjálfbærni eiga á hættu að missa ekki aðeins traust neytenda, heldur einnig mikilvægan mannauð. _________________________ Til hliðsjónar og samanburðar í úrvinnslu könnunarinnar voru hafðar niðurstöður sambærilegrar alþjóðlegrar könnunar frá árinu 2024 sem framkvæmd var af Deloitte og náði til 44 landa. Á Íslandi var könnunin send út rafrænt tímabilið október til nóvember 2024 á alla nemendur Háskóla Íslands, Háskólans í Reykjavík, Háskólans á Bifröst, Listaháskóla Íslands, Háskólans á Akureyri, Landbúnaðarháskóla Íslands og SÍNE, samtök íslenskra námsmanna erlendis. Þátttakendur voru 240 talsins og var hlutfall Z-kynslóðarinnar 65% á móti 35% hlutfalli aldamótakynslóðarinnar Linkur á íslensku könnunina. Þar má einnig finna link á alþjóðlegu könnunina. Höfundar greinarinnar eru allt ungt fólk: Ísabella Ósk Másdóttir, samskiptastjóri hjá Festu Guðni Þór Þórsson, sérfræðingur Deloitte ehf. Arent Orri J. Claessen, forseti Stúdentaráðs Háskóla Íslands
Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir Skoðun
Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun
Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir skrifar
Skoðun Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson skrifar
Skoðun Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir skrifar
Skoðun Stöðug uppbygging orkuinnviða Adrian Pike,Bjarni Þórður Bjarnason,Tómas Már Sigurðsson skrifar
Skoðun Tvöföld mismunun kvenna í hópi innflytjenda Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Tækni og ungmenni: Hvar liggur ábyrgðin og hvað getum við gert? Stefán Þorri Helgason skrifar
Skoðun Hvað gerir brjóstakrabbamein að ólæknandi brjóstakrabbameini? Helga Tryggvadóttir,Ólöf Kristjana Bjarnadóttir skrifar
Skoðun Hugsanlega löglegt, en siðlaust og grimmt — af hundsráni í GOGG Kristinn Ka. Nína Sigríðarson skrifar
Hjúkrunarheimili í Þorlákshöfn Gestur Þór Kristjánsson,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson,Erla Sif Markúsdóttir Skoðun
Um Liverpool, Diogo Jota, áföll og sorgina – hugleiðingar sálfræðings Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun
Martin bakari flýgur heim með látum frá leikvelli auðmanna í Vatnsmýrinni Daði Rafnsson,Haukur Magnússon,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir Skoðun