Alþjóðadagur sjálfsvígsforvarna Alma D. Möller skrifar 10. september 2024 08:31 Í dag, 10. september, er alþjóðadagur sjálfsvígsforvarna en það eru Aþjóðasamtökin IASP (International Association for Suicide Prevention) sem standa að deginum. Sjálfsvíg eru lýðheilsuvandi sem hefur víðtækar tilfinningalegar, félagslegar og efnahagslegar afleiðingar. Áætlað er að á heimsvísu deyi yfir 700.000 manns í sjálfsvígi árlega. Hérlendis falla í sjálfsvígi að meðaltali um 39 einstaklingar á ári. Þessi tala segir ekki alla söguna því fyrir hvern þann einstakling sem við missum, fylgja gáruáhrif sorgar og vanmáttar langt út fyrir fjölskyldu og nærumhverfi hins látna. Tíðni sjálfsvíga hefur verið svipuð sl. áratugi, að jafnaði um 10-11 á hverja 100 þúsund íbúa og því miður hefur ekki tekist að lækka tíðni þeirra. Gera þarf betur og er nú unnið að uppfærslu á áætlun um sjálfsvígsforvarnir sem unnið er eftir. Tölum um sjálfsvíg en vöndum umræðuna Í ár er áherslan á að hvetja til samtals um sjálfsvíg, milli einstaklinga sem og almennt í samfélaginu en jafnframt er bent á að mikilvægt er að vanda umræðuna.Við ættum að tileinka okkur og stuðla að ábyrgri orðræðu um sjálfsvíg bæði í ræðu og riti. Ágætar leiðbeiningar um efnið er að finna í bæklingnum Að finna orðin og einnig er gagnlegt að lesa bæklinginn Ástvinarmissir vegna sjálfsvígs sem ætlaður er ástvinum. Aðstandendur hafa bent á orðræðu sem kemur illa við þau; við viljum nota orðið sjálfsvíg í stað sjálfsmorðs og tala um að að deyja ísjálfsvígi eða missa í sjálfsvígi. Varast skal að nota orðið fremja sbr. að fremja glæp. Fleiri dæmi um orð sem geta komið illa við fólk í sorg er þegar talað er um að einhver hafi drepið sig eða kálað sér. Betra er að segja að einstaklingur hafi fallið fyrir eigin hendi en fallið vísar til þess hve erfitt er að sporna við sjálfsvígi. Sérstaklega er brýnt að vanda til verka þegar fjallað er um sjálfsvíg í fjölmiðlum og hafa verið birtar sérstakar leiðbeiningar um ábyrga umfjöllun um sjálfsvíg. Unnið er að uppfærslu á þessum leiðbeiningum í tilefni af útgáfu nýrra leiðbeininga frá Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni en við þýðingu og staðfæringu leiðbeininganna er leitað til fjölmiðlafólks um samráð og samvinnu. Gulur september Í íslensku vitundarvakninunni Gulur september eru sjálfsvígsforvarnir og mikilvægi geðheilbrigðis sett í öndvegi. Skilaboð Guls september vísa til samtals, samvinnu, stuðnings, kærleika og umhyggju fyrir náunganum og þess að við verðum að trúa og vita að það er hjálp til staðar. Að verkefninu standa fulltrúar frá embætti landlæknis, Geðhjálp, Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins, Landspítala, Lífsbrú, Minningarsjóði Orra Ómarssonar, Píeta samtökunum, Rauða krossinum, SÁÁ, Sorgarmiðstöð, Þjóðkirkjunni og Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu. Í ár er spurningin Er allt í gulu í þínum skóla? notuð til að koma skilaboðum til skólasamfélagsins og settar fram hugmyndir um hvernig leik-, grunn- og framhaldsskólar geti nýtt átakið til að flétta vellíðan og geðheilbrigði inn í skólastarfið. Á dagskrá Guls september eru viðburðir t.d. fræðsluerindi, samtalsfundir, kyrrðarstundir og göngur og er hér með hvatt til þáttöku. Lífsbrú Í ár var Lífsbrú – miðstöð sjálfsvígsforvarna stofnuð. Lífsbrú starfar undir merkjum embættis landlæknis að því markmiði að fækka sjálfsvígum á Íslandi í samræmi við áætlun stjórnvalda. Einnig að þróa og innleiða verklag, fræðsluefni og leiðbeiningar til að nota á öllum stigum forvarna, ásamt því að stuðla að vitundarvakningu og símenntun. Stofnaður hefur verið sjóður með sama nafni til að styðja enn frekar við verkefnið. Í lógói Lífsbrúar er semikomma; hún vísar til framhalds og endurspeglar seiglu og von. Táknið er víða notað til að sýna samstöðu með geðheilbrigði og sjálfsvígsforvörnum og er líka notað sem kennimerki fyrir Gulan september. Lífsbrú veitti nýlega Wilhelm Norðförð og Píeta samtökunum viðurkenningu fyrir mikilsvert framlag til sjálfsvígsforvarna. Þá veitti forseti Íslands Guðrúnu Jónu Guðlaugsdóttur, sem nú stýrir verkefnum Lífsbrúar, Íslensku lýðheilsuverðlaunin 2024, fyrir m.a. að opna umræðu um sjálfsvíg á opinberum vettvangi. Það er eins og með svo margt annað að það eru engar einfaldar lausnir á svo flóknu verkefni sem sjálfsvígsforvarnir eru. Hér þurfa öll að leggjast á eitt, fagfólk, almenningur, stofnanir, félagasamtök og sjórnvöld. Við erum nefnilega öll sjálfsvígsforvarnir. Það er hjálp að fá Þeim sem glíma við sjálfsvígshugsanir er bent á Píeta símann s. 552-2218, Upplýsingasíma heilsugæslunnar s. 1700, netspjallið heilsuvera.is, Hjálparsíma Rauða krossins s.1717 og netspjallið 1717.is. Þeim sem misst hafa ástvin í sjálfsvígi er bent á stuðning í Sorgarmiðstöð s. 551-4141, Upplýsingasíma heilsugæslunnar s. 1700, netspjallið heilsuvera.is, og á Píeta símann s. 552-2218. Höfundur er landlæknir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alma D. Möller Geðheilbrigði Mest lesið Takk Sigurður Ingi Helgi Héðinsson Skoðun ,,Mig langar svo bara að geta kennt þessum 25 börnum“ Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir Skoðun Krónan býr sig ekki til sjálf Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Íþróttahreyfingin stefnir í gjaldþrot!! Helgi Sigurður Haraldsson Skoðun Læknaeiðurinn og dánaraðstoð: Hvað þýðir „að valda ekki skaða“? Ingrid Kuhlman Skoðun Mér kvíðir slæm íslenska ungmenna Elín Karlsdóttir Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir Skoðun Íslensk fátækt er bara kjaftæði Unnur Hrefna Jóhannsdóttir Skoðun Fjölþátta ógnarstjórn Högni Elfar Gylfason Skoðun Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson Skoðun Skoðun Skoðun Fjölþátta ógnarstjórn Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar Skoðun ,,Mig langar svo bara að geta kennt þessum 25 börnum“ Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Mér kvíðir slæm íslenska ungmenna Elín Karlsdóttir skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin stefnir í gjaldþrot!! Helgi Sigurður Haraldsson skrifar Skoðun Læknaeiðurinn og dánaraðstoð: Hvað þýðir „að valda ekki skaða“? Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Takk Sigurður Ingi Helgi Héðinsson skrifar Skoðun Krónan býr sig ekki til sjálf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Stöndum saman fyrir íslenskan flugrekstur Bogi Nils Bogason skrifar Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvers virði er líf barns? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hvernig hljómar tilboðið einn fyrir þrjá? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Bætum lífsgæði þeirra sem lifa með krabbameini Sigríður Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Offita á krossgötum Guðrún Þuríður Höskuldsdóttir,Tryggvi Helgason skrifar Skoðun Fórnir verið færðar fyrir okkur Björn Ólafsson skrifar Skoðun Launaþjófaður – vanmetinn glæpur á vinnumarkaði Kristjana Fenger skrifar Skoðun Áfram veginn í Reykjavík Gísli Garðarsson,Steinunn Rögnvaldsdóttir skrifar Skoðun Fjölgun kennara er allra hagur Haraldur Freyr Gíslason skrifar Skoðun Deilt og drottnað í umræðu um leikskólamál Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju hafa Danir það svona óþolandi gott? Björn Teitsson skrifar Skoðun Fjárfestum í framtíðinni Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Togstreita, sveigjanleiki og fjölskyldur Sólveig Rán Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hvað kostar gjaldtakan? Hildur Hauksdóttir skrifar Skoðun Víðerni verndar og virkjana Björg Eva Erlendsdóttir skrifar Skoðun Blóðpeningar vestrænna yfirvalda Bergljót T. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Eigindlegar rannsóknir og umræðan um jafnrétti Stefan C. Hardonk skrifar Skoðun Þegar heilbrigðiskerfið molnar og ráðherrann horfir bara á Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Sjá meira
Í dag, 10. september, er alþjóðadagur sjálfsvígsforvarna en það eru Aþjóðasamtökin IASP (International Association for Suicide Prevention) sem standa að deginum. Sjálfsvíg eru lýðheilsuvandi sem hefur víðtækar tilfinningalegar, félagslegar og efnahagslegar afleiðingar. Áætlað er að á heimsvísu deyi yfir 700.000 manns í sjálfsvígi árlega. Hérlendis falla í sjálfsvígi að meðaltali um 39 einstaklingar á ári. Þessi tala segir ekki alla söguna því fyrir hvern þann einstakling sem við missum, fylgja gáruáhrif sorgar og vanmáttar langt út fyrir fjölskyldu og nærumhverfi hins látna. Tíðni sjálfsvíga hefur verið svipuð sl. áratugi, að jafnaði um 10-11 á hverja 100 þúsund íbúa og því miður hefur ekki tekist að lækka tíðni þeirra. Gera þarf betur og er nú unnið að uppfærslu á áætlun um sjálfsvígsforvarnir sem unnið er eftir. Tölum um sjálfsvíg en vöndum umræðuna Í ár er áherslan á að hvetja til samtals um sjálfsvíg, milli einstaklinga sem og almennt í samfélaginu en jafnframt er bent á að mikilvægt er að vanda umræðuna.Við ættum að tileinka okkur og stuðla að ábyrgri orðræðu um sjálfsvíg bæði í ræðu og riti. Ágætar leiðbeiningar um efnið er að finna í bæklingnum Að finna orðin og einnig er gagnlegt að lesa bæklinginn Ástvinarmissir vegna sjálfsvígs sem ætlaður er ástvinum. Aðstandendur hafa bent á orðræðu sem kemur illa við þau; við viljum nota orðið sjálfsvíg í stað sjálfsmorðs og tala um að að deyja ísjálfsvígi eða missa í sjálfsvígi. Varast skal að nota orðið fremja sbr. að fremja glæp. Fleiri dæmi um orð sem geta komið illa við fólk í sorg er þegar talað er um að einhver hafi drepið sig eða kálað sér. Betra er að segja að einstaklingur hafi fallið fyrir eigin hendi en fallið vísar til þess hve erfitt er að sporna við sjálfsvígi. Sérstaklega er brýnt að vanda til verka þegar fjallað er um sjálfsvíg í fjölmiðlum og hafa verið birtar sérstakar leiðbeiningar um ábyrga umfjöllun um sjálfsvíg. Unnið er að uppfærslu á þessum leiðbeiningum í tilefni af útgáfu nýrra leiðbeininga frá Alþjóðaheilbrigðisstofnuninni en við þýðingu og staðfæringu leiðbeininganna er leitað til fjölmiðlafólks um samráð og samvinnu. Gulur september Í íslensku vitundarvakninunni Gulur september eru sjálfsvígsforvarnir og mikilvægi geðheilbrigðis sett í öndvegi. Skilaboð Guls september vísa til samtals, samvinnu, stuðnings, kærleika og umhyggju fyrir náunganum og þess að við verðum að trúa og vita að það er hjálp til staðar. Að verkefninu standa fulltrúar frá embætti landlæknis, Geðhjálp, Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins, Landspítala, Lífsbrú, Minningarsjóði Orra Ómarssonar, Píeta samtökunum, Rauða krossinum, SÁÁ, Sorgarmiðstöð, Þjóðkirkjunni og Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu. Í ár er spurningin Er allt í gulu í þínum skóla? notuð til að koma skilaboðum til skólasamfélagsins og settar fram hugmyndir um hvernig leik-, grunn- og framhaldsskólar geti nýtt átakið til að flétta vellíðan og geðheilbrigði inn í skólastarfið. Á dagskrá Guls september eru viðburðir t.d. fræðsluerindi, samtalsfundir, kyrrðarstundir og göngur og er hér með hvatt til þáttöku. Lífsbrú Í ár var Lífsbrú – miðstöð sjálfsvígsforvarna stofnuð. Lífsbrú starfar undir merkjum embættis landlæknis að því markmiði að fækka sjálfsvígum á Íslandi í samræmi við áætlun stjórnvalda. Einnig að þróa og innleiða verklag, fræðsluefni og leiðbeiningar til að nota á öllum stigum forvarna, ásamt því að stuðla að vitundarvakningu og símenntun. Stofnaður hefur verið sjóður með sama nafni til að styðja enn frekar við verkefnið. Í lógói Lífsbrúar er semikomma; hún vísar til framhalds og endurspeglar seiglu og von. Táknið er víða notað til að sýna samstöðu með geðheilbrigði og sjálfsvígsforvörnum og er líka notað sem kennimerki fyrir Gulan september. Lífsbrú veitti nýlega Wilhelm Norðförð og Píeta samtökunum viðurkenningu fyrir mikilsvert framlag til sjálfsvígsforvarna. Þá veitti forseti Íslands Guðrúnu Jónu Guðlaugsdóttur, sem nú stýrir verkefnum Lífsbrúar, Íslensku lýðheilsuverðlaunin 2024, fyrir m.a. að opna umræðu um sjálfsvíg á opinberum vettvangi. Það er eins og með svo margt annað að það eru engar einfaldar lausnir á svo flóknu verkefni sem sjálfsvígsforvarnir eru. Hér þurfa öll að leggjast á eitt, fagfólk, almenningur, stofnanir, félagasamtök og sjórnvöld. Við erum nefnilega öll sjálfsvígsforvarnir. Það er hjálp að fá Þeim sem glíma við sjálfsvígshugsanir er bent á Píeta símann s. 552-2218, Upplýsingasíma heilsugæslunnar s. 1700, netspjallið heilsuvera.is, Hjálparsíma Rauða krossins s.1717 og netspjallið 1717.is. Þeim sem misst hafa ástvin í sjálfsvígi er bent á stuðning í Sorgarmiðstöð s. 551-4141, Upplýsingasíma heilsugæslunnar s. 1700, netspjallið heilsuvera.is, og á Píeta símann s. 552-2218. Höfundur er landlæknir.
Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir Skoðun
Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar
Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar
Skoðun Þegar heilbrigðiskerfið molnar og ráðherrann horfir bara á Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir Skoðun