Sá er talinn heimskur sem opnar sína sál Diljá Ámundadóttir Zoëga skrifar 1. nóvember 2021 11:30 Ég fór í Borgarleikhúsið að sjá sýninguna 9 líf á dögunum og var upprifin. Í verkinu er rakin saga okkar ástsæla Bubba Morthens, þjóðareign að gefnu tilefni. Það er hvert mannsbarn hér á landi með tengingu við hann og þá sérstaklega tónlistina hans, hvort sem við erum aðdáendur eða ekki. En svo er líka önnur tenging sem stór hópur á við söguna hans Bubba, sú tenging er kannski heldur falin. Eða jafnvel týnd? Bubbi myndi nefnilega hæglega flokkast sem hluti af hinum svokölluðu týndu drengjum í skólakerfinu. Það er búið að vera að ræða um þennan hóp í mörg ár og þeir eru að mínu mati langt frá því að vera týndir fyrir vikið. Það eina sem finnst ekki er mögulega ástæðan fyrir því af hverju þeir eru flokkaðir í þennan hóp. Við eigum það nefnilega til að benda alltaf bara á það sem er að og spyrja: “Hvað er eiginlega að honum?” - en sjaldnar er rætt um “Hvað kom fyrir hann?”30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns Tónlistarmaðurinn Jónas Sig tjáði sig um þetta málefni í þættinum Okkar á milli á Rúv í febrúar 2020. Hann ræddi um skaðsemi þess að fá þennan stimpil á sig, stimpilinn að geta ekki lesið sér til gagns: „Ég var að horfa á umræðuþátt um daginn þar sem var talað um að 30% ungra drengja gætu ekki lesið til gagns. Þáttastjórnandi spurði þá hvort 30% væru á leið með að vera ónýtir þjóðfélagsþegnar,“ sagði Jónas. „Þetta var bara samþykkt viðhorf. Hugsaðu þér að þú sért ónýtur þjóðfélagsþegn því þú nærð ekki að lesa á tilteknum hraða.“ Inga Sæland, formaður Flokks fólksins, tók meira að segja svo sterklega til orða í kappræðum formanna fyrir kosningarnar í september sl. að “helmingur drengja er ólæs þegar þeir útskrifast úr grunnskóla”. Ekki lái ég henni það. Því oftar sem þú heyrir eitthvað því meira ferðu að trúa því og jafnvel býrð til þína útgáfu af því. Ég held að þessi lína um að stór hópur drengja sé týndur í skólakerfinu og geta ekki lesið sér til gagns sé orðin langt um skaðlegri en nokkurn tíma staðreyndin sem hún snýst um. Fyrir utan það að að það tiltekna læsi sem PISA er að mæla og þessar niðurstöður sem við fáum þaðan er bara ein gerð af læsi. Í sl viku hlustaði ég á viðtal við Hermund Sigmundsson, prófessor, í Morgunútvarpi Rásar 2. Honum er og hefur lengi verið hugleikið hverju sætir að svona stór hópur týndra drengja í skólakerfinu geta ekki lesið sér til gagns. Ástríða hans er hrein og hann hefur margt til sín máls og leggur til fjölmargar leiðir sem hann vill fara og geta verið árangursríkar. Hann virðist samt sem áður dvelja í vandanum sjálfum og viðbrögðum við honum. Hann nefnir aldrei möguleg orsök vandans. Er nausynlegt að skjóta þá? Bubbi var alinn upp á heimili þar sem alla jafna ríkti fárviðri og þegar hann var 14 ára varð hann fyrir áfalli sem kom með myrkrið og eitraði framtíðina, eins og hann segir sjálfur frá í ljóðabók sinni, Rof, sem kom út 2018. Þar með opinberaði hann að hann hafi orðið fyrir kynferðisofbeldi. Ofbeldi sem markaði og litaði allt líf Bubba. Hann passaði aldrei inn í ramma skólakerfisins og fékk aldrei tækifæri til að láta hæfileika sína, eða sína gerð af læsi, blómstra. Hann reyndi oft að segja frá því hvað það var sem gerði hann þjáðan en fékk ekki hlustun. Fyrir um það bil tveimur árum síðan fengum við fulltrúar í Ofbeldisvarnarnefnd Reykjavíkurborgar kynntar tölur um hversu mörg börn búa við viðvarandi og tilkynnt heimilisofbeldi í Reykjavík. Þetta voru 378 börn þá og við vitum að heimilisofbeldi hefur aukist um ca. 20% á tímum kórónuveirufaraldurs. Ofan á þessar tölur bætast við svokallaðar skuggatölur (tilvik sem eru aldrei tilkynnt) og svo búa líka enn fleiri börn við öryggisleysi, vanrækslu og í vanvirku (e. dysfunctional) fjölskyldukerfi. Ef þú rýnir inn í bergið - sérðu glitra tár Það þarf að mínu mati að fara að láta þessar tölur og staðreyndir um aðstæður barna ráða ferðinni þegar það kemur að því að ná upp árangri barna í læsi og skóla. Þetta helst allt í hendur. Við þurfum að byrja á því að grípa mun fyrr inn í þar sem börn búa við óásættanlegar aðstæður eða eiga í hvers konar vanda og þar með koma í veg fyrir afleiðingar. Það þarf að stytta ferla og útrýma biðlistum í kerfinu. Nú þegar erum við í Reykjavík komin af stað með verkefninu Betri borg fyrir börn - sem snýst um að færa þjónustuna nær börnunum sjálfum svo hægt sé að grípa fyrr inn í og veita einstaklingsmiðaðri þjónustu við þau sem þurfa helst á því að halda. Ég vona innilega að þessi vinna muni bera tiltækan árangur fyrir börnin okkar. Höfundur er fulltrúi Viðreisnar í Skóla- og frístundaráði og Ofbeldisvarnarnefnd í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Diljá Ámundadóttir Zoëga Skóla - og menntamál Reykjavík Borgarstjórn Grunnskólar Mest lesið Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hinn stóri pakki ósýnilegrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir skrifar Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Beðið eftir orkumálaráðherra Eggert Valur Guðmundsson,Gunnar Aron Ólason skrifar Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun „Við verðum að fylgja lögum“ Hópur listafólks skrifar Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir skrifar Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir skrifar Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Ég fór í Borgarleikhúsið að sjá sýninguna 9 líf á dögunum og var upprifin. Í verkinu er rakin saga okkar ástsæla Bubba Morthens, þjóðareign að gefnu tilefni. Það er hvert mannsbarn hér á landi með tengingu við hann og þá sérstaklega tónlistina hans, hvort sem við erum aðdáendur eða ekki. En svo er líka önnur tenging sem stór hópur á við söguna hans Bubba, sú tenging er kannski heldur falin. Eða jafnvel týnd? Bubbi myndi nefnilega hæglega flokkast sem hluti af hinum svokölluðu týndu drengjum í skólakerfinu. Það er búið að vera að ræða um þennan hóp í mörg ár og þeir eru að mínu mati langt frá því að vera týndir fyrir vikið. Það eina sem finnst ekki er mögulega ástæðan fyrir því af hverju þeir eru flokkaðir í þennan hóp. Við eigum það nefnilega til að benda alltaf bara á það sem er að og spyrja: “Hvað er eiginlega að honum?” - en sjaldnar er rætt um “Hvað kom fyrir hann?”30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns - 30% drengja geta ekki lesið sér til gagns Tónlistarmaðurinn Jónas Sig tjáði sig um þetta málefni í þættinum Okkar á milli á Rúv í febrúar 2020. Hann ræddi um skaðsemi þess að fá þennan stimpil á sig, stimpilinn að geta ekki lesið sér til gagns: „Ég var að horfa á umræðuþátt um daginn þar sem var talað um að 30% ungra drengja gætu ekki lesið til gagns. Þáttastjórnandi spurði þá hvort 30% væru á leið með að vera ónýtir þjóðfélagsþegnar,“ sagði Jónas. „Þetta var bara samþykkt viðhorf. Hugsaðu þér að þú sért ónýtur þjóðfélagsþegn því þú nærð ekki að lesa á tilteknum hraða.“ Inga Sæland, formaður Flokks fólksins, tók meira að segja svo sterklega til orða í kappræðum formanna fyrir kosningarnar í september sl. að “helmingur drengja er ólæs þegar þeir útskrifast úr grunnskóla”. Ekki lái ég henni það. Því oftar sem þú heyrir eitthvað því meira ferðu að trúa því og jafnvel býrð til þína útgáfu af því. Ég held að þessi lína um að stór hópur drengja sé týndur í skólakerfinu og geta ekki lesið sér til gagns sé orðin langt um skaðlegri en nokkurn tíma staðreyndin sem hún snýst um. Fyrir utan það að að það tiltekna læsi sem PISA er að mæla og þessar niðurstöður sem við fáum þaðan er bara ein gerð af læsi. Í sl viku hlustaði ég á viðtal við Hermund Sigmundsson, prófessor, í Morgunútvarpi Rásar 2. Honum er og hefur lengi verið hugleikið hverju sætir að svona stór hópur týndra drengja í skólakerfinu geta ekki lesið sér til gagns. Ástríða hans er hrein og hann hefur margt til sín máls og leggur til fjölmargar leiðir sem hann vill fara og geta verið árangursríkar. Hann virðist samt sem áður dvelja í vandanum sjálfum og viðbrögðum við honum. Hann nefnir aldrei möguleg orsök vandans. Er nausynlegt að skjóta þá? Bubbi var alinn upp á heimili þar sem alla jafna ríkti fárviðri og þegar hann var 14 ára varð hann fyrir áfalli sem kom með myrkrið og eitraði framtíðina, eins og hann segir sjálfur frá í ljóðabók sinni, Rof, sem kom út 2018. Þar með opinberaði hann að hann hafi orðið fyrir kynferðisofbeldi. Ofbeldi sem markaði og litaði allt líf Bubba. Hann passaði aldrei inn í ramma skólakerfisins og fékk aldrei tækifæri til að láta hæfileika sína, eða sína gerð af læsi, blómstra. Hann reyndi oft að segja frá því hvað það var sem gerði hann þjáðan en fékk ekki hlustun. Fyrir um það bil tveimur árum síðan fengum við fulltrúar í Ofbeldisvarnarnefnd Reykjavíkurborgar kynntar tölur um hversu mörg börn búa við viðvarandi og tilkynnt heimilisofbeldi í Reykjavík. Þetta voru 378 börn þá og við vitum að heimilisofbeldi hefur aukist um ca. 20% á tímum kórónuveirufaraldurs. Ofan á þessar tölur bætast við svokallaðar skuggatölur (tilvik sem eru aldrei tilkynnt) og svo búa líka enn fleiri börn við öryggisleysi, vanrækslu og í vanvirku (e. dysfunctional) fjölskyldukerfi. Ef þú rýnir inn í bergið - sérðu glitra tár Það þarf að mínu mati að fara að láta þessar tölur og staðreyndir um aðstæður barna ráða ferðinni þegar það kemur að því að ná upp árangri barna í læsi og skóla. Þetta helst allt í hendur. Við þurfum að byrja á því að grípa mun fyrr inn í þar sem börn búa við óásættanlegar aðstæður eða eiga í hvers konar vanda og þar með koma í veg fyrir afleiðingar. Það þarf að stytta ferla og útrýma biðlistum í kerfinu. Nú þegar erum við í Reykjavík komin af stað með verkefninu Betri borg fyrir börn - sem snýst um að færa þjónustuna nær börnunum sjálfum svo hægt sé að grípa fyrr inn í og veita einstaklingsmiðaðri þjónustu við þau sem þurfa helst á því að halda. Ég vona innilega að þessi vinna muni bera tiltækan árangur fyrir börnin okkar. Höfundur er fulltrúi Viðreisnar í Skóla- og frístundaráði og Ofbeldisvarnarnefnd í Reykjavík.
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun
Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson skrifar
Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason skrifar
Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir skrifar
Skoðun Eru sumir íslenskir stjórnmálamenn að bergmála áróður Kremlar? Guðni Freyr Öfjörð skrifar
Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir skrifar
Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun
Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun