Á Háskóli Íslands að framkvæma aldursgreiningar á hælisleitendum? 16. mars 2019 09:15 Björn Þorsteinsson, prófessor í heimspeki, segir Mynd/Kristinn Ingvarsson Björn Þorsteinsson, prófessor í heimspeki, og Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands, rökræða um aldursgreiningar og eru á öndverðum meiði. Háskólaráð staðfesti á dögunum þjónustusamning við Útlendingastofnun um að framkvæma hluta aldursgreiningar á ungum hælisleitendum á Íslandi en setti þó ýmis skilyrði. Tannlæknadeild Háskóla Íslands mun framkvæma rannsókn á hælisleitendum sem verulegur vafi þykir leika á að segi satt um aldur. Björn Þorsteinsson: Hroðaleg tímaskekkja „Breytingar eru í vændum – hvort sem ykkur líkar það betur eða verr.“ Þessi orð aðgerðasinnans Gretu Thunberg, sem hún beindi til ráðamanna ríkja og alþjóðastofnana á fundi um loftslagsvandann nýverið, eru í senn aðvörun og áskorun, áminning og hvatning. Sú staðreynd að Greta Thunberg er ung að árum, yngri en allir ráðamennirnir sem hún beindi orðum sínum að og yngri en flestir lesendur Fréttablaðsins, ljær orðum hennar margfalt vægi. „Sérhver ný kynslóð verður að frelsa heiminn / Með því að skapa hann í sinni mynd,“ orti Jóhannes úr Kötlum – og óhætt er að fullyrða að þetta verkefni kynslóðanna, að frelsa heiminn og skapa nýjan heim í leiðinni, hefur aldrei verið jafn tröllaukið og nú. Heimurinn sem við blasir í samtímanum er úr lagi genginn – og einhver þarf að kippa honum í lið, einhver þarf að taka að sér að koma honum í lag. Það er hins vegar ekkert áhlaupaverk, og stjórnvöld þessa heims, bæði af hálfu ríkisvalds, alþjóðastofnana og stórfyrirtækja, hafa hingað til ekki reynst fær um annað en að framleiða handa okkur innantóman hráskinnaleik sem ýmist virkar ógnvænlegur í heimsku sinni eða grátbroslegur í yfirborðsklóri sínu. Unga fólkið, með Gretu Thunberg í broddi fylkingar, vekur upp langþráða von um að nú sé loks að renna upp það skeið þegar raunverulegar breytingar verða, þær breytingar sem við þurfum öll á að halda, sé það á annað borð ætlunarverk okkar að bjarga mannkyninu. En vandinn er sá að tíminn er naumur, og unga kynslóðin getur hreinlega ekki beðið lengur eftir því að við, hrímþursarnir, risaeðlurnar og blekkingasmiðirnir, rönkum við okkur og tökum til óspilltra málanna. Án okkar geta þau því miður ekki bjargað framtíð sinni. Ég er andvígur því að Háskóli Íslands leggi lóð sín á vogarskálar þess úr sér gengna og óréttláta samfélags sem nú nálgast endalok sín – samfélags þar sem fjármagn hefur meira frelsi en fólk, þar sem kynt er undir frumstæðri hræðslu við ókunnuga í þeim tilgangi að sporna gegn hvers kyns breytingum í réttlætisátt, þar sem raunverulegar orsakir þeirra hræringa sem nú eiga sér stað á hnettinum eru duldar undir stöðugum straumi lygafrétta, kattamyndbanda og frásagna af nýjustu vitleysunni í Bandaríkjaforseta, þar sem fólk á flótta undan stríðsátökum og hungursneyðum sem rekja má til ofneyslu og ásælni Vesturlanda er hundelt og skipulega niðurlægt í stað þess að taka því fagnandi og leyfa því að blómstra. Þátttaka Háskóla Íslands í tanngreiningu ungra hælisleitenda er hroðaleg tímaskekkja sem skipar æðstu menntastofnun þjóðarinnar í hóp þeirra sem láta fara vel um sig á fyrsta farrými hraðskreiðu ferjunnar til Feigðaróss – og seilast eftir kokteilnum.Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands, talar með aldursgreiningu.Kristinn IngvarssonJón Atli: Eina opinbera tannlæknastofa landsins Það er alls ekki sjálfsagt að Háskóli Íslands hafi aðkomu að slíku. Þeir sem sækja um alþjóðlega vernd eru í afar viðkvæmri stöðu og verðskulda að málefni þeirra séu meðhöndluð af virðingu og fagmennsku. Innan Háskólans hefur undanfarin misseri einmitt átt sér stað gagnrýnin umræða um aðkomu skólans að aldursgreiningum og það er umræða sem ég hef fylgst grannt með og þótt gagnleg. Þessi umræða varð meðal annars til þess að háskólaráð ákvað að skipa starfshóp til að fara yfir álitamál varðandi aldursgreiningar. Starfshópurinn fékk meðal annars til viðtals umboðsmann barna, fulltrúa frá Rauða krossinum og fulltrúa frá Siðfræðistofnun. HÍ hefur það mikilvæga hlutverk að veita íslensku þjóðfélagi þjónustu í krafti þekkingar. Tannlæknadeild er eina opinbera tannlæknastofa landsins, en í samanburðarríkjum sem starfshópurinn horfði til eru sambærilegar greiningar framkvæmdar af sérfræðingum í réttartannlækningum sem starfa hjá opinberum stofnunum. Innan Tannlæknadeildar er bæði tækjakostur og nauðsynleg sérþekking í réttartannlækningum og deildin tekur þátt í alþjóðlegu samstarfi tengdu þessu málefni. Niðurstaða starfshóps háskólaráðs var sú að setja ætti skýrari skilyrði og ramma utan um aðkomu HÍ að því flókna og viðkvæma ferli sem fer í gang þegar grunur leikur á að umsækjendur um alþjóðlega vernd segi ekki rétt til aldurs í von um að njóta ríkari verndar. Verksamningur um þetta yrði einungis til eins árs en endurskoðun hans hæfist strax að níu mánuðum liðnum. Á samningstímanum yrði fylgst með þróun mála varðandi aldursgreiningar almennt, siðferðileg álitaefni og aðferðir við aldursgreiningar. Þessi skilyrði taka meðal annars mið af þeirri umræðu sem átti sér stað innan Háskólans, í samfélaginu öllu og ábendingum úr viðtölum. Skilyrðin eru meðal annars þau að lögð verði áhersla á að ákvarðanir Útlendingastofnunar (ÚTL) byggist á heildstæðu mati á aldri einstaklings, það er, að tekið verði tillit til fleiri þátta við mat á aldri en greiningar sérfræðinga Tannlæknadeildar HÍ og að slík greining verði aldrei gerð nema fyrir liggi staðfesting frá ÚTL um að enn leiki verulegur vafi á aldri viðkomandi eftir að aðrar aðferðir til aldursgreiningar hafi verið fullreyndar. Þetta er að mínu mati ábyrg afstaða í flóknu siðferðislegu álitamáli. Við erum þrátt fyrir þessa niðurstöðu vel meðvituð um að enn má gera betur í meðferð stjórnvalda á málefnum umsækjenda um alþjóðlega vernd og að vinnulagið kunni að taka breytingum. Ég hef af því tilefni, og í samræmi við niðurstöður starfshópsins, sent dómsmálaráðherra bréf þess efnis að bókun Barnaréttarnefndar Sameinuðu þjóðanna um aldursgreiningar frá 16. nóvember 2017 kunni að gefa tilefni til þess að endurskoða þurfi lög um útlendinga í ljósi þess að ríkjum beri almennt að haga löggjöf sinni í samræmi við mannréttindasamninga sem þau eru aðilar að. Birtist í Fréttablaðinu Hælisleitendur Skóla - og menntamál Mest lesið Játa frelsisviptingu og rán en hafna manndrápi Innlent Vön því að hringja í fullorðna karlmenn á fölskum forsendum Innlent Aldrei kynnst neinum sem harkaði jafnmikið af sér Innlent „Tesla er ekki málið til að standa í svona“ Innlent „Ég er fimmtíu kíló, ég get ekki stoppað hann“ Innlent Ekkja hins látna: „Hann var enginn barnaperri“ Innlent Sagði til myndbönd af Matthíasi að berja menn í tálbeituaðgerðum Innlent Heimsótti foreldra Matthíasar: Sagðist sjálfur hafa átt hugmynd að lögmannaskiptum Innlent Móðir um sakborning: „Matthías er blíður og góður“ Innlent „Hann var hræddur, eiginlega alveg skíthræddur“ Innlent Fleiri fréttir Segir dóminn áfellisdóm yfir seinagangi lögreglu í kynferðisbrotamálum Málafjöldi tvöfaldast milli ára: „Hálfur milljarður farinn nú þegar“ Heilbrigðisráðuneytið færir sig um set Enginn vilji taka ábyrgð á því hvenær eigi að loka Reynisfjöru Minntust þess ekki að hafa brennt tösku fyrir Stefán Blackburn Sakar eftirlitsaðila um að framfylgja ekki leigubílalögum Játaði Hamraborgarmálið, grunaður í hraðbankamálinu og vitni í Gufunesmálinu Hraðbankinn fannst á Hólmsheiði „Starfsemi sem þarf auðvitað bara að stoppa" Ekkjan, fjársvikahrina og ferðamenn sem hunsa lokanir Lenti næstum framan á vörubíl við framúrakstur Nú má heita Snjókaldur en ekki Latína „Það er bara allt á floti hérna alls staðar“ Fjárhús varð öldugangi að bráð Sveinn nýr formaður stjórnar Landspítalans Heimsótti foreldra Matthíasar: Sagðist sjálfur hafa átt hugmynd að lögmannaskiptum Milljónirnar 22 voru enn í hraðbankanum þegar hann fannst Fresta byggingu annarrar heilsugæslu um fimm ár hið minnsta Afsökunarbeiðni Sigríðar Bjarkar skipti sköpum Hunsa rauða ljósið í Reynisfjöru: „Er að setja sig í mjög meðvitaða hættu“ Sagði til myndbönd af Matthíasi að berja menn í tálbeituaðgerðum „Stórsigur fyrir réttlæti“ Þýskur herforingi í heimsókn á Íslandi Mannekla hjá lögreglu engin afsökun fyrir fyrningu mála Skoða hvort hægt sé að beita Ísrael refsiaðgerðum Gufunesmálið, Mannréttindadómstóll Evrópu og Sjálfstæðisflokkur stærstur í borginni Móðir um sakborning: „Matthías er blíður og góður“ Sjálfstæðisflokkurinn aftur orðinn stærstur í borginni Ríkið braut á konu með því að láta mál hennar fyrnast Ekkja hins látna: „Hann var enginn barnaperri“ Sjá meira
Björn Þorsteinsson, prófessor í heimspeki, og Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands, rökræða um aldursgreiningar og eru á öndverðum meiði. Háskólaráð staðfesti á dögunum þjónustusamning við Útlendingastofnun um að framkvæma hluta aldursgreiningar á ungum hælisleitendum á Íslandi en setti þó ýmis skilyrði. Tannlæknadeild Háskóla Íslands mun framkvæma rannsókn á hælisleitendum sem verulegur vafi þykir leika á að segi satt um aldur. Björn Þorsteinsson: Hroðaleg tímaskekkja „Breytingar eru í vændum – hvort sem ykkur líkar það betur eða verr.“ Þessi orð aðgerðasinnans Gretu Thunberg, sem hún beindi til ráðamanna ríkja og alþjóðastofnana á fundi um loftslagsvandann nýverið, eru í senn aðvörun og áskorun, áminning og hvatning. Sú staðreynd að Greta Thunberg er ung að árum, yngri en allir ráðamennirnir sem hún beindi orðum sínum að og yngri en flestir lesendur Fréttablaðsins, ljær orðum hennar margfalt vægi. „Sérhver ný kynslóð verður að frelsa heiminn / Með því að skapa hann í sinni mynd,“ orti Jóhannes úr Kötlum – og óhætt er að fullyrða að þetta verkefni kynslóðanna, að frelsa heiminn og skapa nýjan heim í leiðinni, hefur aldrei verið jafn tröllaukið og nú. Heimurinn sem við blasir í samtímanum er úr lagi genginn – og einhver þarf að kippa honum í lið, einhver þarf að taka að sér að koma honum í lag. Það er hins vegar ekkert áhlaupaverk, og stjórnvöld þessa heims, bæði af hálfu ríkisvalds, alþjóðastofnana og stórfyrirtækja, hafa hingað til ekki reynst fær um annað en að framleiða handa okkur innantóman hráskinnaleik sem ýmist virkar ógnvænlegur í heimsku sinni eða grátbroslegur í yfirborðsklóri sínu. Unga fólkið, með Gretu Thunberg í broddi fylkingar, vekur upp langþráða von um að nú sé loks að renna upp það skeið þegar raunverulegar breytingar verða, þær breytingar sem við þurfum öll á að halda, sé það á annað borð ætlunarverk okkar að bjarga mannkyninu. En vandinn er sá að tíminn er naumur, og unga kynslóðin getur hreinlega ekki beðið lengur eftir því að við, hrímþursarnir, risaeðlurnar og blekkingasmiðirnir, rönkum við okkur og tökum til óspilltra málanna. Án okkar geta þau því miður ekki bjargað framtíð sinni. Ég er andvígur því að Háskóli Íslands leggi lóð sín á vogarskálar þess úr sér gengna og óréttláta samfélags sem nú nálgast endalok sín – samfélags þar sem fjármagn hefur meira frelsi en fólk, þar sem kynt er undir frumstæðri hræðslu við ókunnuga í þeim tilgangi að sporna gegn hvers kyns breytingum í réttlætisátt, þar sem raunverulegar orsakir þeirra hræringa sem nú eiga sér stað á hnettinum eru duldar undir stöðugum straumi lygafrétta, kattamyndbanda og frásagna af nýjustu vitleysunni í Bandaríkjaforseta, þar sem fólk á flótta undan stríðsátökum og hungursneyðum sem rekja má til ofneyslu og ásælni Vesturlanda er hundelt og skipulega niðurlægt í stað þess að taka því fagnandi og leyfa því að blómstra. Þátttaka Háskóla Íslands í tanngreiningu ungra hælisleitenda er hroðaleg tímaskekkja sem skipar æðstu menntastofnun þjóðarinnar í hóp þeirra sem láta fara vel um sig á fyrsta farrými hraðskreiðu ferjunnar til Feigðaróss – og seilast eftir kokteilnum.Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands, talar með aldursgreiningu.Kristinn IngvarssonJón Atli: Eina opinbera tannlæknastofa landsins Það er alls ekki sjálfsagt að Háskóli Íslands hafi aðkomu að slíku. Þeir sem sækja um alþjóðlega vernd eru í afar viðkvæmri stöðu og verðskulda að málefni þeirra séu meðhöndluð af virðingu og fagmennsku. Innan Háskólans hefur undanfarin misseri einmitt átt sér stað gagnrýnin umræða um aðkomu skólans að aldursgreiningum og það er umræða sem ég hef fylgst grannt með og þótt gagnleg. Þessi umræða varð meðal annars til þess að háskólaráð ákvað að skipa starfshóp til að fara yfir álitamál varðandi aldursgreiningar. Starfshópurinn fékk meðal annars til viðtals umboðsmann barna, fulltrúa frá Rauða krossinum og fulltrúa frá Siðfræðistofnun. HÍ hefur það mikilvæga hlutverk að veita íslensku þjóðfélagi þjónustu í krafti þekkingar. Tannlæknadeild er eina opinbera tannlæknastofa landsins, en í samanburðarríkjum sem starfshópurinn horfði til eru sambærilegar greiningar framkvæmdar af sérfræðingum í réttartannlækningum sem starfa hjá opinberum stofnunum. Innan Tannlæknadeildar er bæði tækjakostur og nauðsynleg sérþekking í réttartannlækningum og deildin tekur þátt í alþjóðlegu samstarfi tengdu þessu málefni. Niðurstaða starfshóps háskólaráðs var sú að setja ætti skýrari skilyrði og ramma utan um aðkomu HÍ að því flókna og viðkvæma ferli sem fer í gang þegar grunur leikur á að umsækjendur um alþjóðlega vernd segi ekki rétt til aldurs í von um að njóta ríkari verndar. Verksamningur um þetta yrði einungis til eins árs en endurskoðun hans hæfist strax að níu mánuðum liðnum. Á samningstímanum yrði fylgst með þróun mála varðandi aldursgreiningar almennt, siðferðileg álitaefni og aðferðir við aldursgreiningar. Þessi skilyrði taka meðal annars mið af þeirri umræðu sem átti sér stað innan Háskólans, í samfélaginu öllu og ábendingum úr viðtölum. Skilyrðin eru meðal annars þau að lögð verði áhersla á að ákvarðanir Útlendingastofnunar (ÚTL) byggist á heildstæðu mati á aldri einstaklings, það er, að tekið verði tillit til fleiri þátta við mat á aldri en greiningar sérfræðinga Tannlæknadeildar HÍ og að slík greining verði aldrei gerð nema fyrir liggi staðfesting frá ÚTL um að enn leiki verulegur vafi á aldri viðkomandi eftir að aðrar aðferðir til aldursgreiningar hafi verið fullreyndar. Þetta er að mínu mati ábyrg afstaða í flóknu siðferðislegu álitamáli. Við erum þrátt fyrir þessa niðurstöðu vel meðvituð um að enn má gera betur í meðferð stjórnvalda á málefnum umsækjenda um alþjóðlega vernd og að vinnulagið kunni að taka breytingum. Ég hef af því tilefni, og í samræmi við niðurstöður starfshópsins, sent dómsmálaráðherra bréf þess efnis að bókun Barnaréttarnefndar Sameinuðu þjóðanna um aldursgreiningar frá 16. nóvember 2017 kunni að gefa tilefni til þess að endurskoða þurfi lög um útlendinga í ljósi þess að ríkjum beri almennt að haga löggjöf sinni í samræmi við mannréttindasamninga sem þau eru aðilar að.
Birtist í Fréttablaðinu Hælisleitendur Skóla - og menntamál Mest lesið Játa frelsisviptingu og rán en hafna manndrápi Innlent Vön því að hringja í fullorðna karlmenn á fölskum forsendum Innlent Aldrei kynnst neinum sem harkaði jafnmikið af sér Innlent „Tesla er ekki málið til að standa í svona“ Innlent „Ég er fimmtíu kíló, ég get ekki stoppað hann“ Innlent Ekkja hins látna: „Hann var enginn barnaperri“ Innlent Sagði til myndbönd af Matthíasi að berja menn í tálbeituaðgerðum Innlent Heimsótti foreldra Matthíasar: Sagðist sjálfur hafa átt hugmynd að lögmannaskiptum Innlent Móðir um sakborning: „Matthías er blíður og góður“ Innlent „Hann var hræddur, eiginlega alveg skíthræddur“ Innlent Fleiri fréttir Segir dóminn áfellisdóm yfir seinagangi lögreglu í kynferðisbrotamálum Málafjöldi tvöfaldast milli ára: „Hálfur milljarður farinn nú þegar“ Heilbrigðisráðuneytið færir sig um set Enginn vilji taka ábyrgð á því hvenær eigi að loka Reynisfjöru Minntust þess ekki að hafa brennt tösku fyrir Stefán Blackburn Sakar eftirlitsaðila um að framfylgja ekki leigubílalögum Játaði Hamraborgarmálið, grunaður í hraðbankamálinu og vitni í Gufunesmálinu Hraðbankinn fannst á Hólmsheiði „Starfsemi sem þarf auðvitað bara að stoppa" Ekkjan, fjársvikahrina og ferðamenn sem hunsa lokanir Lenti næstum framan á vörubíl við framúrakstur Nú má heita Snjókaldur en ekki Latína „Það er bara allt á floti hérna alls staðar“ Fjárhús varð öldugangi að bráð Sveinn nýr formaður stjórnar Landspítalans Heimsótti foreldra Matthíasar: Sagðist sjálfur hafa átt hugmynd að lögmannaskiptum Milljónirnar 22 voru enn í hraðbankanum þegar hann fannst Fresta byggingu annarrar heilsugæslu um fimm ár hið minnsta Afsökunarbeiðni Sigríðar Bjarkar skipti sköpum Hunsa rauða ljósið í Reynisfjöru: „Er að setja sig í mjög meðvitaða hættu“ Sagði til myndbönd af Matthíasi að berja menn í tálbeituaðgerðum „Stórsigur fyrir réttlæti“ Þýskur herforingi í heimsókn á Íslandi Mannekla hjá lögreglu engin afsökun fyrir fyrningu mála Skoða hvort hægt sé að beita Ísrael refsiaðgerðum Gufunesmálið, Mannréttindadómstóll Evrópu og Sjálfstæðisflokkur stærstur í borginni Móðir um sakborning: „Matthías er blíður og góður“ Sjálfstæðisflokkurinn aftur orðinn stærstur í borginni Ríkið braut á konu með því að láta mál hennar fyrnast Ekkja hins látna: „Hann var enginn barnaperri“ Sjá meira