Stundarsigur Kristín Þorsteinsdóttir skrifar 9. desember 2017 07:00 Theresa May, forsætisráðherra Bretlands, átti ágætan dag í gær þegar tilkynnt var að samningar hefðu náðst milli Bretlands og Evrópusambandsins um tiltekna þætti er varða útgöngu Breta úr sambandinu – hið svokallaða Brexit. Þetta er nokkur nýlunda fyrir May sem hefur átt erfiða daga í starfi. Meira að segja sterlingspundið styrktist gagnvart helstu samanburðargjaldmiðlum, en það hefur iðulega veikst þegar May hefur tjáð sig opinberlega. Samningar sem náðst hafa lúta að þeim þáttum Brexit sem hingað til hefur verið talið raunhæft að ná saman um. Samningaviðræður um efnahagslegt samband Evrópusambandsins og Bretlands eru enn ekki hafnar fyrir alvöru, og sama má segja um viðræður um öryggismál. Stærstu ásteytingarsteinarnir sem nú hefur tekist að sneiða hjá voru hvort hörð landamæri þyrfti milli Írlands og Norður-Írlands og hversu háar fjárhæðir Bretland ætti að leggja til Evrópusambandsins meðan á aðlögunarferlinu að útgöngu stendur. Niðurstaðan liggur fyrir, engin landamæri verða á Írlandi og reikningur Breta verður tæplega 40 milljarðar punda. Einhugur virðist ríkja um að breskir borgarar og evrópskir haldi sínum réttindum óbreyttum á meðan á aðlögunarferlinu stendur. Með öðrum orðum þá virðist samkomulagið snúast um að hlutirnir standi nokkurn veginn óhreyfðir frá því sem nú er. Landamærum á Írlandi verður ekki breytt, og sama gildir um gagnkvæm réttindi Breta og annarra íbúa Evrópusambandsríkjanna. Kannski er þetta fyrirboði um það sem koma skal. Bretar fari út úr Evrópusambandinu að nafninu til, en að öðru leyti verði farin sú leið að hrófla við sem fæstu. Einhver kynni að spyrja: Hvers vegna í ósköpunum að hefja þessa vegferð ef áhersla breskra samningamanna virðist vera að halda sem flestu óbreyttu? Við þekkjum þá sögu, sambland af popúlisma og leiðtogaerjum í Íhaldsflokknum leiddi Breta í þessa stöðu. May stóð svo eftir með þann eitraða kaleik að leiða útgöngu Breta, og halda á sama tíma andliti heima við. Þótt samkomulagið frá því í gær sé kannski stærsti sigur May í embætti, þá er þyrnum stráð leið fram undan. Bretar vilja auðvitað halda öllum þeim efnahagslega ávinningi sem fylgir verunni í Evrópusambandinu – þeir vilja ekki að tollmúrar rísi að nýju og að viðskiptahömlur taki aftur gildi. Afstaða Evrópusambandsins er hins vegar ósveigjanleg að þessu leyti – það verður ekki bæði sleppt og haldið. Bretar geta ekki notið ávinningsins án þess að taka ábyrgð á því sem til þarf að kosta. Michael Barnier, aðalsamningamaður Evrópusambandsins, lét raunar hafa eftir sér að besta mögulega niðurstaðan fyrir Breta væri viðskiptasamningur á borð við þann sem gerður var við Kanada árið 2016. Ljóst er þó að í slíkum samningi fælist mikil afturför fyrir Breta. Theresa May er því hvergi nærri komin í höfn, og ríkisstjórn hennar hefur ekki tekist að eyða grunsemdum um að betur sé heima setið en af stað farið. Tony Blair, fyrrverandi forsætisráðherra, er einn þeirra sem gert hafa það að markmiði sínu að stöðva útgöngu Breta úr Evrópusambandinu. Hætt er við að slíkar raddir verði háværari eftir því sem leikar fara að æsast. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Kristín Þorsteinsdóttir Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun
Theresa May, forsætisráðherra Bretlands, átti ágætan dag í gær þegar tilkynnt var að samningar hefðu náðst milli Bretlands og Evrópusambandsins um tiltekna þætti er varða útgöngu Breta úr sambandinu – hið svokallaða Brexit. Þetta er nokkur nýlunda fyrir May sem hefur átt erfiða daga í starfi. Meira að segja sterlingspundið styrktist gagnvart helstu samanburðargjaldmiðlum, en það hefur iðulega veikst þegar May hefur tjáð sig opinberlega. Samningar sem náðst hafa lúta að þeim þáttum Brexit sem hingað til hefur verið talið raunhæft að ná saman um. Samningaviðræður um efnahagslegt samband Evrópusambandsins og Bretlands eru enn ekki hafnar fyrir alvöru, og sama má segja um viðræður um öryggismál. Stærstu ásteytingarsteinarnir sem nú hefur tekist að sneiða hjá voru hvort hörð landamæri þyrfti milli Írlands og Norður-Írlands og hversu háar fjárhæðir Bretland ætti að leggja til Evrópusambandsins meðan á aðlögunarferlinu að útgöngu stendur. Niðurstaðan liggur fyrir, engin landamæri verða á Írlandi og reikningur Breta verður tæplega 40 milljarðar punda. Einhugur virðist ríkja um að breskir borgarar og evrópskir haldi sínum réttindum óbreyttum á meðan á aðlögunarferlinu stendur. Með öðrum orðum þá virðist samkomulagið snúast um að hlutirnir standi nokkurn veginn óhreyfðir frá því sem nú er. Landamærum á Írlandi verður ekki breytt, og sama gildir um gagnkvæm réttindi Breta og annarra íbúa Evrópusambandsríkjanna. Kannski er þetta fyrirboði um það sem koma skal. Bretar fari út úr Evrópusambandinu að nafninu til, en að öðru leyti verði farin sú leið að hrófla við sem fæstu. Einhver kynni að spyrja: Hvers vegna í ósköpunum að hefja þessa vegferð ef áhersla breskra samningamanna virðist vera að halda sem flestu óbreyttu? Við þekkjum þá sögu, sambland af popúlisma og leiðtogaerjum í Íhaldsflokknum leiddi Breta í þessa stöðu. May stóð svo eftir með þann eitraða kaleik að leiða útgöngu Breta, og halda á sama tíma andliti heima við. Þótt samkomulagið frá því í gær sé kannski stærsti sigur May í embætti, þá er þyrnum stráð leið fram undan. Bretar vilja auðvitað halda öllum þeim efnahagslega ávinningi sem fylgir verunni í Evrópusambandinu – þeir vilja ekki að tollmúrar rísi að nýju og að viðskiptahömlur taki aftur gildi. Afstaða Evrópusambandsins er hins vegar ósveigjanleg að þessu leyti – það verður ekki bæði sleppt og haldið. Bretar geta ekki notið ávinningsins án þess að taka ábyrgð á því sem til þarf að kosta. Michael Barnier, aðalsamningamaður Evrópusambandsins, lét raunar hafa eftir sér að besta mögulega niðurstaðan fyrir Breta væri viðskiptasamningur á borð við þann sem gerður var við Kanada árið 2016. Ljóst er þó að í slíkum samningi fælist mikil afturför fyrir Breta. Theresa May er því hvergi nærri komin í höfn, og ríkisstjórn hennar hefur ekki tekist að eyða grunsemdum um að betur sé heima setið en af stað farið. Tony Blair, fyrrverandi forsætisráðherra, er einn þeirra sem gert hafa það að markmiði sínu að stöðva útgöngu Breta úr Evrópusambandinu. Hætt er við að slíkar raddir verði háværari eftir því sem leikar fara að æsast.