Eftirlitssamfélagið Óttar Guðmundsson skrifar 27. febrúar 2016 07:00 George Orwell gaf út bókina 1984 skömmu eftir seinna stríð. Hann lýsti skelfilegri framtíðarsýn, svokölluðu eftirlitssamfélagi. Stóri bróðir vakti yfir öllum þegnum ríkisins. Bókin náði miklum vinsældum og margir óttuðust þessa ókomnu tíð. Tíminn leið og fólk vandist eftirliti af hálfu opinberra aðila. Símhleranir og öryggismyndavélar urðu smám saman hluti af veruleika nútímamannsins. Eftirlitssamfélagið varð þó aldrei eins yfirþyrmandi og Orwell hafði spáð, fyrr en á allra síðustu tímum. Með tilkomu snjallsíma eignuðust allir litlar handbærar myndavélar og upptökutæki. Á Íslandi munu vera um 200.000 símar í umferð og allir eru að fylgjast með öllum. Símarnir eru hvarvetna á lofti og mynda öll mistök sem eigendur símanna verða varir við. Strætóstjóri laumast í símann sinn undir stýri. Mynd af honum er umsvifalaust komin á Facebook og honum refsað. Ungur starfsmaður á veitingastað missir gaffal í gólfið. Mynd birtist á Facebook og hann fær makleg málagjöld. Þingmaður leggur í stæði fyrir fatlaða. Mynd á netinu kallar á afsökunarbeiðni og langar útskýringar. Feitir frændur strita í líkamsræktarstöð og fá af sér myndband á netið. Þjóðin hlær illkvittnislega. Lögga handtekur konu á harkalegan hátt. Rekin með skömm. Pör dreifa nektarmyndum af hvort öðru á netið. Kennarar óttast upptökutæki og myndavélar nemenda. Læknar búast við því að sjúklingar taki upp öll samskipti. Þetta er hið fullkomna eftirlit þar sem enginn er óhultur. Nú þarf ekki lengur stóra bróður sem vakir yfir þegnunum. Þeir vaka yfir hver öðrum og sjá til þess að allir séu steyptir í sama mót. Gerist einhver sekur um óviðeigandi hegðun er mynd af viðkomandi umsvifalaust komin á netið eða forsíður blaðanna. Framtíðarsýn Orwells hefur snúist upp í martröð hins fullkomna eftirlitskerfis. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Óttar Guðmundsson Mest lesið Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun
George Orwell gaf út bókina 1984 skömmu eftir seinna stríð. Hann lýsti skelfilegri framtíðarsýn, svokölluðu eftirlitssamfélagi. Stóri bróðir vakti yfir öllum þegnum ríkisins. Bókin náði miklum vinsældum og margir óttuðust þessa ókomnu tíð. Tíminn leið og fólk vandist eftirliti af hálfu opinberra aðila. Símhleranir og öryggismyndavélar urðu smám saman hluti af veruleika nútímamannsins. Eftirlitssamfélagið varð þó aldrei eins yfirþyrmandi og Orwell hafði spáð, fyrr en á allra síðustu tímum. Með tilkomu snjallsíma eignuðust allir litlar handbærar myndavélar og upptökutæki. Á Íslandi munu vera um 200.000 símar í umferð og allir eru að fylgjast með öllum. Símarnir eru hvarvetna á lofti og mynda öll mistök sem eigendur símanna verða varir við. Strætóstjóri laumast í símann sinn undir stýri. Mynd af honum er umsvifalaust komin á Facebook og honum refsað. Ungur starfsmaður á veitingastað missir gaffal í gólfið. Mynd birtist á Facebook og hann fær makleg málagjöld. Þingmaður leggur í stæði fyrir fatlaða. Mynd á netinu kallar á afsökunarbeiðni og langar útskýringar. Feitir frændur strita í líkamsræktarstöð og fá af sér myndband á netið. Þjóðin hlær illkvittnislega. Lögga handtekur konu á harkalegan hátt. Rekin með skömm. Pör dreifa nektarmyndum af hvort öðru á netið. Kennarar óttast upptökutæki og myndavélar nemenda. Læknar búast við því að sjúklingar taki upp öll samskipti. Þetta er hið fullkomna eftirlit þar sem enginn er óhultur. Nú þarf ekki lengur stóra bróður sem vakir yfir þegnunum. Þeir vaka yfir hver öðrum og sjá til þess að allir séu steyptir í sama mót. Gerist einhver sekur um óviðeigandi hegðun er mynd af viðkomandi umsvifalaust komin á netið eða forsíður blaðanna. Framtíðarsýn Orwells hefur snúist upp í martröð hins fullkomna eftirlitskerfis.
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun