Fylgispekt er óvinur vaxtar Þorbjörn Þórðarson skrifar 20. maí 2015 08:00 Fylgispekt við ríkjandi hugmyndir er vandamál í vestrænum samfélögum því fólk heldur að framtíðin verði betri útgáfa samfélagsins eins og það er í dag en ekki allt öðruvísi. Fylgispekt (e. conformity) er tilhneiging til að samræma viðhorf, trú og hegðun við þá sem eru í kringum þig. Fylgispektin er býsna kröftugt afl sem getur verið í formi félagslegs þrýstings eða áhrifa á undirmeðvitundina. Eins mikið og mannfólkið vill líta á sig sem einstaklinga er staðreyndin sú að flestir vilja passa inn í fjöldann og það þýðir yfirleitt fylgni við hann. Einstaklingurinn er ómeðvitað hjarðdýr. Bandaríski frumkvöðullinn og milljarðamæringurinn Peter Thiel segir í bók sinni Zero to One að þeir sem helst sigla gegn straumnum fari ekki endilega gegn fjöldanum heldur hugsi sjálfstætt. („The most contrarian thing of all is not to oppose the crowd but to think for yourself.“) Sjálfstæð, frjó hugsun er forsenda verðmætasköpunar. Ekki trú á að framtíðin verði betri en hún er í dag heldur að hún verði öðruvísi. Steve Jobs hannaði tæki sem eftirspurn var eftir áður en fólk vissi að það vildi eiga þau (iPod, snjallsímar, spjaldtölvur). Það má yfirfæra þessa hugsun á nær öll svið atvinnulífsins. Ef allir væru fylgjandi ríkjandi ástandi þá væri engin ný verðmætasköpun. Mikil gróska hefur verið í tæknigreinum á Íslandi. Hugbúnaðarfyrirtækin Meniga, Clara, Datamarket og Plain Vanilla eru nærtæk dæmi en einnig Lauf Forks sem framleiðir hjólagaffla úr koltrefjaefnum. Öll þessi sprotafyrirtæki eiga sameiginlegt að vera tiltölulega ung og framleiða vörur sem alþjóðleg eftirspurn er eftir. Til þess að sprotafyrirtæki blómstri þurfa þau fé og fjárfesting í þeim er áhættusöm. Á dögunum ákváðu Íslandssjóðir og VÍB, eignastýring Íslandsbanka, að falla frá áformum um þátttöku í sjóðnum Engi sem átti að fjárfesta í íslenskum sprotafyrirtækjum. Bala Kamallakharan, sem hefur fjárfest í 21 sprotafyrirtæki og aldrei tapað á því krónu, hafði safnað tveimur milljörðum króna í stofnfé fyrir Engi frá fjárfestum. Bala er upphafsmaður Startup Iceland-ráðstefnunnar sem verður haldin í fjórða sinn hinn 27. maí í Hörpu. Fjárfestar sem vildu taka þátt í Engi hættu við eftir að stjórnendur Íslandssjóða og VÍB ákváðu að Engi væri ekki áhættunnar virði. Það er út af fyrir sig sérstök ákvörðun að hætta við verkefni þegar það er búið að safna tveimur milljörðum króna en ákvörðun stjórnenda Íslandssjóða og VÍB er birtingarmynd áhættufælni. Þær skýringar voru gefnar að nú þegar væru nokkrir slíkir sprotasjóðir starfandi (Brunnur I á vegum Landsbréfa, sprotasjóður Arion banka og Frumtak) og markaðurinn væri mettur. Svona hugsunarháttur er einkenni fylgispektar. Af því það er almennt viðurkennt norm að markaðurinn sé X þá þora menn ekki að taka ákvarðanir sem ganga gegn þessu normi. Óháð umræðu um Engi og hvort það var rétt ákvörðun að hætta við það verkefni er mikilvægt að hafa hugfast að sprotafyrirtæki blómstra ekki nema menn hugsi sjálfstætt og séu tilbúnir að taka áhættu. Óháð því hvað greina megi úr normum markaðarins hverju sinni.Höfundur er lögfræðingur og starfar sem fréttamaður. Pistillinn birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og efnahagsmál. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorbjörn Þórðarson Mest lesið Háttvirta nýja þingkonan, María Rut Kristinsdóttir Ólafur Grétar Gunnarsson Skoðun Ísland og móðurplanta með erindi Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Af hverju ættum við að stunda geðrækt, rétt eins og líkamsrækt? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Pistil eftir frétt um Davíð Tómas körfuknattleiksdómara Sigurður Ólafur Kjartansson Skoðun Bullandi hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Að búa til steind getur haft skelfilegar afleiðingar! Elínrós Erlingsdóttir Skoðun Villa um fyrir bæjarbúum Vilhjálmur Árnason Skoðun Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson Skoðun Manneklan er víða Brynhildur Bolladóttir Skoðun Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun
Fylgispekt við ríkjandi hugmyndir er vandamál í vestrænum samfélögum því fólk heldur að framtíðin verði betri útgáfa samfélagsins eins og það er í dag en ekki allt öðruvísi. Fylgispekt (e. conformity) er tilhneiging til að samræma viðhorf, trú og hegðun við þá sem eru í kringum þig. Fylgispektin er býsna kröftugt afl sem getur verið í formi félagslegs þrýstings eða áhrifa á undirmeðvitundina. Eins mikið og mannfólkið vill líta á sig sem einstaklinga er staðreyndin sú að flestir vilja passa inn í fjöldann og það þýðir yfirleitt fylgni við hann. Einstaklingurinn er ómeðvitað hjarðdýr. Bandaríski frumkvöðullinn og milljarðamæringurinn Peter Thiel segir í bók sinni Zero to One að þeir sem helst sigla gegn straumnum fari ekki endilega gegn fjöldanum heldur hugsi sjálfstætt. („The most contrarian thing of all is not to oppose the crowd but to think for yourself.“) Sjálfstæð, frjó hugsun er forsenda verðmætasköpunar. Ekki trú á að framtíðin verði betri en hún er í dag heldur að hún verði öðruvísi. Steve Jobs hannaði tæki sem eftirspurn var eftir áður en fólk vissi að það vildi eiga þau (iPod, snjallsímar, spjaldtölvur). Það má yfirfæra þessa hugsun á nær öll svið atvinnulífsins. Ef allir væru fylgjandi ríkjandi ástandi þá væri engin ný verðmætasköpun. Mikil gróska hefur verið í tæknigreinum á Íslandi. Hugbúnaðarfyrirtækin Meniga, Clara, Datamarket og Plain Vanilla eru nærtæk dæmi en einnig Lauf Forks sem framleiðir hjólagaffla úr koltrefjaefnum. Öll þessi sprotafyrirtæki eiga sameiginlegt að vera tiltölulega ung og framleiða vörur sem alþjóðleg eftirspurn er eftir. Til þess að sprotafyrirtæki blómstri þurfa þau fé og fjárfesting í þeim er áhættusöm. Á dögunum ákváðu Íslandssjóðir og VÍB, eignastýring Íslandsbanka, að falla frá áformum um þátttöku í sjóðnum Engi sem átti að fjárfesta í íslenskum sprotafyrirtækjum. Bala Kamallakharan, sem hefur fjárfest í 21 sprotafyrirtæki og aldrei tapað á því krónu, hafði safnað tveimur milljörðum króna í stofnfé fyrir Engi frá fjárfestum. Bala er upphafsmaður Startup Iceland-ráðstefnunnar sem verður haldin í fjórða sinn hinn 27. maí í Hörpu. Fjárfestar sem vildu taka þátt í Engi hættu við eftir að stjórnendur Íslandssjóða og VÍB ákváðu að Engi væri ekki áhættunnar virði. Það er út af fyrir sig sérstök ákvörðun að hætta við verkefni þegar það er búið að safna tveimur milljörðum króna en ákvörðun stjórnenda Íslandssjóða og VÍB er birtingarmynd áhættufælni. Þær skýringar voru gefnar að nú þegar væru nokkrir slíkir sprotasjóðir starfandi (Brunnur I á vegum Landsbréfa, sprotasjóður Arion banka og Frumtak) og markaðurinn væri mettur. Svona hugsunarháttur er einkenni fylgispektar. Af því það er almennt viðurkennt norm að markaðurinn sé X þá þora menn ekki að taka ákvarðanir sem ganga gegn þessu normi. Óháð umræðu um Engi og hvort það var rétt ákvörðun að hætta við það verkefni er mikilvægt að hafa hugfast að sprotafyrirtæki blómstra ekki nema menn hugsi sjálfstætt og séu tilbúnir að taka áhættu. Óháð því hvað greina megi úr normum markaðarins hverju sinni.Höfundur er lögfræðingur og starfar sem fréttamaður. Pistillinn birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og efnahagsmál.
Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson Skoðun
Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun
Íhlutun Bandaríkjanna í Venesúela: Auðlindaránið í heimsvaldastefnunni og hræsnin í „stríðinu gegn fíkniefnum“ Sæþór Benjamín Randalsson Skoðun
Mennskan er fórnarlamb Menningarstríðsins! - Tilvist fólks er aldrei hugmyndafræði eða skoðun! Arna Magnea Danks Skoðun