Slæmar fréttir ef hlaup af þessari stærð verða venjan Sunna Kristín Hilmarsdóttir og Jóhann Óli Eiðsson skrifa 2. október 2015 12:35 „Það eru ekki góðar fréttir ef ketillinn ætlar að taka upp á því að hlaupa sjaldnar og af meiri krafti í hvert skipti,“ segir Magnús Tumi Guðmundsson prófessor í jarðeðlisfræði. Í sextíu ár, eða frá 1955, hefur komið hlaup í Skaftá úr Eystri-Skaftárkatli, á eins til þriggja ára fresti. Venjulega er rennslið í ánni á bilinu 50-100 rúmmetrar á sekúndu en nú er það komið yfir 2200 metra rúmmetra á sekúndu. Síðasta hlaup var hins vegar árið 2010 eða fyrir fimm árum. Magnús Tumi hefur enga skýringu á hvernig standi á því.„Það hafa verið gerðar miklar mælingar þarna og fylgst með sigi ketilsins en þær skýra ekki hvers vegna hlaupið er svona miklu kröftugra en áður eða hví það kemur svona hratt niður. Hefur ketillinn víkkað eða breikkað? Það er eitthvað sem við verðum að skoða,“ segir Magnús Tumi. Flóðtoppurinn við Sveinstind hefur gengið niður en hlaupið hefur ekki enn náð hámarki sínu í byggð. Gert er ráð fyrir því að það gerist síðar í dag. Grannt er fylgst með samgöngumannvirkjum á svæðinu en einhverjir jarðeigendur á svæðinu hafa fylgst með ræktarlandi sínu og girðingum hverfa undir vatn með tilheyrandi skemmdum. Þessi hluti Suðurlandsins, frá Mýrdalssandi og austur á Skeiðarársand, er sá hluti landsins þar sem landbreytingar eru hvað hraðastar. Mörg af stærstu hraunum landsins hafa runnið á svæðinu og má þar nefna Eldgjárgosið frá árinu 934 og Skaftáreldahraunið á árunum 1783-84. Ekki hamfarahlaup samanborið við hlaup úr öðrum ám „Það sem gerist þegar það gýs er að hraunin fylla farveg árinnar og hún þarf að renna á nýjum stað. Það fylgir mikill aur og sandur með hlaupunum þannig að smám saman fyllir hún í hraunið og breytir því í sand,“ segir Magnús Tumi. Hann segir einnig að það sé síðan mannanna að ákveða að hve miklu leyti við viljum reyna að sporna við þróuninni með byggingu ýmissa mannvirkja á borð við varnargarða. Náttúran sé alltaf að vinna á landinu og þetta sé í raun eilífðarverkefni. Núverandi form á hlaupunum hófst, líkt og áður segir, árið 1955 en áður höfðu þau viðkomu í Langasjó. Langisjór virkaði því sem hálfgerður dempari á hlaupin og kom í veg fyrir að þau færu fram með jafnmiklum krafti og nú. Það breyttist hins vegar í kjölfar hops Vantajökuls. „Þetta er ekki hamfarahlaup ef við berum það saman við Skeiðarárhlaup til dæmis. Þetta teldist lítið Skeiðarárhlaup, að ég tali nú ekki um Kötluhlaup. Munurinn hér er hins vegar sá að þau hlaup eru fyrir löngu búin að útbúa sinn farveg,“ segir Magnús Tumi. „En þetta getur hins vegar verið vandamál þrátt fyrir það ef hlaupin halda áfram að vera svona snörp og stór.“ Hlaup í Skaftá 2015 Tengdar fréttir Verður stærsta Skaftárhlaup sem sögur fara af Aldei hefur mælst eins hröð rennslisaukning í Skaftárhlaupi og í gær. Allt stefnir í stærsta flóð frá því sambærilegar mælingar hófust. Hættustigi lýst yfir. Mælir FutureVolc-verkefnisins safnar ómetanlegum upplýsingum enn og aftur. 2. október 2015 09:00 Ýtarleg umfjöllun Stöðvar 2: Stefnir í stærsta Skaftárhlaup frá upphafi mælinga Kristján Már Unnarsson fylgdist með ógnarkrafti Skaftárhlaupsins og tók stöðuna á bændum í nágrenni Skaftár. 1. október 2015 21:15 Vatnamælingamenn flúðu úr skála við Sveinstind Gistu í tjaldi sem þeir slógu upp fjær ánni. 2. október 2015 08:08 Kálakrar farnir undir vatn og gróið land rofnar Ógnarstórt Skaftárhlaup hefur ekki enn náð hámarki sínu í byggð en hefur þegar valdið miklu tjóni. 2. október 2015 10:51 Mest lesið Sári djúpt snortinn yfir stuðningi Innlent Endurvekur ferðabannið Erlent Strætó dældi milljónum í öryggisgæslu í Mjódd Innlent Segir ljóst að Víðir hafi brotið stjórnsýslureglur: „Það er verið að kaupa sér vinsældir“ Innlent Réttað yfir sakhæfum Ym fyrir luktum dyrum Innlent „Þetta er úrkoma sem má vænta á einhverra áratuga fresti“ Innlent Krefst fimm prósenta til varnarmála: „Allir þurfa að leggja hönd á plóg“ Erlent Ætlar að gera allt í sínu valdi til að tryggja rekstur Kaffistofunnar Innlent Leigubílstjórar ósáttir við lokun skúrsins: „Aumingjaskapur í þeim“ Innlent Bannar nú erlenda nemendur í Harvard á grunni þjóðaröryggis Erlent Fleiri fréttir Metfjöldi barna dvalið í Kvennaathvarfi það sem af er ári Þaggaði niður í þingmönnum sem sögðu Kristrúnu snúa út úr Ekkert sem bendi til þess að Víðir hafi stigið yfir strikið Leigubílstjórar ósáttir við lokun skúrsins: „Aumingjaskapur í þeim“ „Þetta er úrkoma sem má vænta á einhverra áratuga fresti“ Metfjöldi barna í Kvennaathvarfinu og sérfræðingur segir Víði ekki hafa brotið reglur Álverið vildi ekki þurfa að vakta Norðurá og firðina Bein útsending: HÍ og heimsmarkmiðin – Hagvöxtur og hagsæld á tímum umbreytinga Strætó dældi milljónum í öryggisgæslu í Mjódd Banna lagningu bíla í beygjum í Álakvísl Með hvalssporð um hálsinn við þingfestingu Sári djúpt snortinn yfir stuðningi Sundhöllinni lokað vegna reyks Rúmur helmingur ánægður með störf Höllu Réttað yfir sakhæfum Ym fyrir luktum dyrum Svara fyrir skýrslu fjármálaeftirlitsnefndar Rignir enn fyrir norðan þótt heldur hafi dregið úr ákefðinni Ofurölvi þjófur gisti í fangageymslu Segir ljóst að Víðir hafi brotið stjórnsýslureglur: „Það er verið að kaupa sér vinsældir“ Ætlar að gera allt í sínu valdi til að tryggja rekstur Kaffistofunnar Fádæma úrhelli á Ólafsfirði Hildur er nýr formaður Almannaheilla Loka kaffiskúrnum umtalaða við Leifsstöð Öryggismál að eiga reiðufé heima fyrir „ef í harðbakkann slær“ Um 100 skemmtiferðaskip í Vestmannaeyjum í sumar „Auðvitað bregður fólki“ Ríkið keypti nýjan sendiherrabústað á 750 milljónir Hlutfall barna sem beitti foreldra eða skylda ofbeldi tvöfaldaðist Strandveiðimenn huga að samstöðufundi við Austurvöll Tilkynningum um heimilisofbeldi fjölgar og endurfrumsýning Brúðubílsins Sjá meira
„Það eru ekki góðar fréttir ef ketillinn ætlar að taka upp á því að hlaupa sjaldnar og af meiri krafti í hvert skipti,“ segir Magnús Tumi Guðmundsson prófessor í jarðeðlisfræði. Í sextíu ár, eða frá 1955, hefur komið hlaup í Skaftá úr Eystri-Skaftárkatli, á eins til þriggja ára fresti. Venjulega er rennslið í ánni á bilinu 50-100 rúmmetrar á sekúndu en nú er það komið yfir 2200 metra rúmmetra á sekúndu. Síðasta hlaup var hins vegar árið 2010 eða fyrir fimm árum. Magnús Tumi hefur enga skýringu á hvernig standi á því.„Það hafa verið gerðar miklar mælingar þarna og fylgst með sigi ketilsins en þær skýra ekki hvers vegna hlaupið er svona miklu kröftugra en áður eða hví það kemur svona hratt niður. Hefur ketillinn víkkað eða breikkað? Það er eitthvað sem við verðum að skoða,“ segir Magnús Tumi. Flóðtoppurinn við Sveinstind hefur gengið niður en hlaupið hefur ekki enn náð hámarki sínu í byggð. Gert er ráð fyrir því að það gerist síðar í dag. Grannt er fylgst með samgöngumannvirkjum á svæðinu en einhverjir jarðeigendur á svæðinu hafa fylgst með ræktarlandi sínu og girðingum hverfa undir vatn með tilheyrandi skemmdum. Þessi hluti Suðurlandsins, frá Mýrdalssandi og austur á Skeiðarársand, er sá hluti landsins þar sem landbreytingar eru hvað hraðastar. Mörg af stærstu hraunum landsins hafa runnið á svæðinu og má þar nefna Eldgjárgosið frá árinu 934 og Skaftáreldahraunið á árunum 1783-84. Ekki hamfarahlaup samanborið við hlaup úr öðrum ám „Það sem gerist þegar það gýs er að hraunin fylla farveg árinnar og hún þarf að renna á nýjum stað. Það fylgir mikill aur og sandur með hlaupunum þannig að smám saman fyllir hún í hraunið og breytir því í sand,“ segir Magnús Tumi. Hann segir einnig að það sé síðan mannanna að ákveða að hve miklu leyti við viljum reyna að sporna við þróuninni með byggingu ýmissa mannvirkja á borð við varnargarða. Náttúran sé alltaf að vinna á landinu og þetta sé í raun eilífðarverkefni. Núverandi form á hlaupunum hófst, líkt og áður segir, árið 1955 en áður höfðu þau viðkomu í Langasjó. Langisjór virkaði því sem hálfgerður dempari á hlaupin og kom í veg fyrir að þau færu fram með jafnmiklum krafti og nú. Það breyttist hins vegar í kjölfar hops Vantajökuls. „Þetta er ekki hamfarahlaup ef við berum það saman við Skeiðarárhlaup til dæmis. Þetta teldist lítið Skeiðarárhlaup, að ég tali nú ekki um Kötluhlaup. Munurinn hér er hins vegar sá að þau hlaup eru fyrir löngu búin að útbúa sinn farveg,“ segir Magnús Tumi. „En þetta getur hins vegar verið vandamál þrátt fyrir það ef hlaupin halda áfram að vera svona snörp og stór.“
Hlaup í Skaftá 2015 Tengdar fréttir Verður stærsta Skaftárhlaup sem sögur fara af Aldei hefur mælst eins hröð rennslisaukning í Skaftárhlaupi og í gær. Allt stefnir í stærsta flóð frá því sambærilegar mælingar hófust. Hættustigi lýst yfir. Mælir FutureVolc-verkefnisins safnar ómetanlegum upplýsingum enn og aftur. 2. október 2015 09:00 Ýtarleg umfjöllun Stöðvar 2: Stefnir í stærsta Skaftárhlaup frá upphafi mælinga Kristján Már Unnarsson fylgdist með ógnarkrafti Skaftárhlaupsins og tók stöðuna á bændum í nágrenni Skaftár. 1. október 2015 21:15 Vatnamælingamenn flúðu úr skála við Sveinstind Gistu í tjaldi sem þeir slógu upp fjær ánni. 2. október 2015 08:08 Kálakrar farnir undir vatn og gróið land rofnar Ógnarstórt Skaftárhlaup hefur ekki enn náð hámarki sínu í byggð en hefur þegar valdið miklu tjóni. 2. október 2015 10:51 Mest lesið Sári djúpt snortinn yfir stuðningi Innlent Endurvekur ferðabannið Erlent Strætó dældi milljónum í öryggisgæslu í Mjódd Innlent Segir ljóst að Víðir hafi brotið stjórnsýslureglur: „Það er verið að kaupa sér vinsældir“ Innlent Réttað yfir sakhæfum Ym fyrir luktum dyrum Innlent „Þetta er úrkoma sem má vænta á einhverra áratuga fresti“ Innlent Krefst fimm prósenta til varnarmála: „Allir þurfa að leggja hönd á plóg“ Erlent Ætlar að gera allt í sínu valdi til að tryggja rekstur Kaffistofunnar Innlent Leigubílstjórar ósáttir við lokun skúrsins: „Aumingjaskapur í þeim“ Innlent Bannar nú erlenda nemendur í Harvard á grunni þjóðaröryggis Erlent Fleiri fréttir Metfjöldi barna dvalið í Kvennaathvarfi það sem af er ári Þaggaði niður í þingmönnum sem sögðu Kristrúnu snúa út úr Ekkert sem bendi til þess að Víðir hafi stigið yfir strikið Leigubílstjórar ósáttir við lokun skúrsins: „Aumingjaskapur í þeim“ „Þetta er úrkoma sem má vænta á einhverra áratuga fresti“ Metfjöldi barna í Kvennaathvarfinu og sérfræðingur segir Víði ekki hafa brotið reglur Álverið vildi ekki þurfa að vakta Norðurá og firðina Bein útsending: HÍ og heimsmarkmiðin – Hagvöxtur og hagsæld á tímum umbreytinga Strætó dældi milljónum í öryggisgæslu í Mjódd Banna lagningu bíla í beygjum í Álakvísl Með hvalssporð um hálsinn við þingfestingu Sári djúpt snortinn yfir stuðningi Sundhöllinni lokað vegna reyks Rúmur helmingur ánægður með störf Höllu Réttað yfir sakhæfum Ym fyrir luktum dyrum Svara fyrir skýrslu fjármálaeftirlitsnefndar Rignir enn fyrir norðan þótt heldur hafi dregið úr ákefðinni Ofurölvi þjófur gisti í fangageymslu Segir ljóst að Víðir hafi brotið stjórnsýslureglur: „Það er verið að kaupa sér vinsældir“ Ætlar að gera allt í sínu valdi til að tryggja rekstur Kaffistofunnar Fádæma úrhelli á Ólafsfirði Hildur er nýr formaður Almannaheilla Loka kaffiskúrnum umtalaða við Leifsstöð Öryggismál að eiga reiðufé heima fyrir „ef í harðbakkann slær“ Um 100 skemmtiferðaskip í Vestmannaeyjum í sumar „Auðvitað bregður fólki“ Ríkið keypti nýjan sendiherrabústað á 750 milljónir Hlutfall barna sem beitti foreldra eða skylda ofbeldi tvöfaldaðist Strandveiðimenn huga að samstöðufundi við Austurvöll Tilkynningum um heimilisofbeldi fjölgar og endurfrumsýning Brúðubílsins Sjá meira
Verður stærsta Skaftárhlaup sem sögur fara af Aldei hefur mælst eins hröð rennslisaukning í Skaftárhlaupi og í gær. Allt stefnir í stærsta flóð frá því sambærilegar mælingar hófust. Hættustigi lýst yfir. Mælir FutureVolc-verkefnisins safnar ómetanlegum upplýsingum enn og aftur. 2. október 2015 09:00
Ýtarleg umfjöllun Stöðvar 2: Stefnir í stærsta Skaftárhlaup frá upphafi mælinga Kristján Már Unnarsson fylgdist með ógnarkrafti Skaftárhlaupsins og tók stöðuna á bændum í nágrenni Skaftár. 1. október 2015 21:15
Vatnamælingamenn flúðu úr skála við Sveinstind Gistu í tjaldi sem þeir slógu upp fjær ánni. 2. október 2015 08:08
Kálakrar farnir undir vatn og gróið land rofnar Ógnarstórt Skaftárhlaup hefur ekki enn náð hámarki sínu í byggð en hefur þegar valdið miklu tjóni. 2. október 2015 10:51