Heimshagkerfið styrkist þrátt fyrir ýmsar ógnir

Heimshagkerfið er að styrkjast en ógn stafar af mjög lágri verðbólgu og útflæði fjármagns frá vaxandi hagsvæðum samkvæmt nýrri skýrslu Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS) sem kynnt var í gær.

Sjóðurinn býst við því að heimshagkerfið vaxi um 3,6 prósent á þessu ári og 3,9 prósent árið 2015, en var þrjú prósent á síðasta ári. Þessar tölur eru rétt um 0,1 prósenti undir þeim spám sem sjóðurinn birti í janúar.

Þróaðri ríki í vextiÞessi aukning er aðallega drifin áfram af miklum vexti í þróaðri hagkerfum, þar með eru talin Bandaríkin og Bretland, og hóflegum bata hjá þeim átján ríkjum er nota evruna.

Hins vegar er gert ráð fyrir að þróunarlöndin, sér í lagi Rússland, Brasilía og Suður-Afríka, muni vaxa mun hægar en Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáði fyrir þremur mánuðum. Hagkerfi Rússlands muni líklegast þjást vegna deilna við Bandaríkin og Evrópu vegna Úkraínu. Önnur þróunarríki munu kljást við háa vexti, sem er ætlað að berjast við verðbólgu en hægja á vexti.

Í skýrslu sjóðsins má sjá uppfærslu á vaxtaspánni fyrir Bretland, Þýskaland og Spán. Sjóðurinn sér fram á að evrusvæðið vaxi um 1,2 prósent á árinu 2014 og 1,5 prósent á árinu 2015 eftir að hafa minnkað um 0,5 prósent á síðasta ári. Báðar spár eru rétt um 0,1 prósenti hærri en janúarspá sjóðsins var. AGS breytti ekki spá sinni fyrir Bandaríkin og spáir enn 2,8 prósenta vexti á þessu ári og þriggja prósenta á árinu 2015.

Meiri og útbreiddari bati„Efnahagsbatinn […] er ekki aðeins að verða meiri heldur einnig útbreiddari,“ sagði Olivier Blanchard, aðalhagfræðingur AGS, á blaðamannafundi vegna skýrslunnar í gær.

Bandarísku og evrópsku hagkerfin eru að hagnast á niðurskurði smærri hagkerfa og skattahækkana þeirra sagði Blanchard einnig. Bankar væru að bæta fjármálin hjá sér og fjárfestar eru viljugri til að kaupa evrópsk ríkisskuldabréf.

Spáin fyrir Japan er að það vaxi um 1,4 prósent á næsta ári, sem er minna heldur en spáin í janúar sagði til um, sem var 1,7 prósent og telur sjóðurinn að talan verði komin niður í eitt prósent á árinu 2015. Þar vega þyngst háir söluskattar.

Vöxturinn í Kína, sem er næststærsta hagkerfi heimsins, verður í áframhaldandi niðursveiflu, en hafði verið á miklum hraða fyrir nokkrum árum. Það mun hafa mikil áhrif á mörg ríki sem flytja út hrávöru í kínverskar verksmiðjur. Vöxturinn í Kína er áætlaður 7,5 prósent á þessu ári og 7,3 prósent á því næsta.

Minna af krísuandrúmsloftiAlþjóðagjaldeyrissjóðurinn og systurstofnunin, Alþjóðabankinn, munu halda vorfundi sína í Washington um helgina þar sem fjármálaráðherrar og seðlabankastjórar G-20 ríkjanna munu hittast. Aðalmálefnin sem sjóðurinn leggur áherslu á í skýrslu sinni verða á dagskrá fundanna, eins og lág verðbólga. Þrátt fyrir það er talið að fundirnir verði án krísuandrúmsloftsins sem einkennt hefur þá eftir efnahagshrunið.

„Miðað við undanfarin ár er heimshagkerfið stöðugra,“ sagði Jacob Kierkegaard, yfirmaður hjá Peterson Institute for International Economics í samtali við fréttastofu AP. „Þetta verður árlegur fundur sem verður aðallega um framkvæmd og langtímaáætlanir“ frekar en skammtímaaðgerðir.

Sérfræðingar telja þó að embættismenn frá Evrópu, sérstaklega frá Seðlabanka Evrópu, muni verða fyrir pressu við að létta á lágri verðbólgu. Christine Lagarde, framkvæmdastjóri AGS, hvatti bankann í síðustu viku til að ráðast í „óhefðbundnar aðgerðir“ til að ýta upp verðlagi. Slíkar aðgerðir gætu verið kaup á skuldabréfum eða aðrar eignir en bæði Seðlabanki Bandaríkjanna og Japan hafa gert slíkt til að örva sín hagkerfi.

Orð Lagarde vöktu ekki góð viðbrögð hjá bankastjóra Seðlabanka Evrópu, Mario Draghi, sem svaraði henni meinfýsilega og sagði að AGS hefði verið mjög örlátur á tillögur um hvað bankinn ætti eða ætti ekki að gera og bætti við að hann væri ósammála.

Þrátt fyrir þetta er gert ráð fyrir að AGS muni ítreka skilaboð sín til bankans um að vera sókndjarfur.

Áhyggjur af verðbólguVerðbólga í evrulöndunum átján féll niður í 0,5 prósent í síðasta mánuði. Þrátt fyrir að neytendur kunni að meta lágt verð getur of lág verðbólga hamlað vexti. Fólk og fyrirtæki fresta kaupum vitandi að verðið verði hagstæðara í næsta mánuði. Þannig verði erfiðara að greiða skuldir og þetta er mjög erfitt vandamál í Evrópu þar sem mörg ríki berjast við miklar skuldir.

Mjög lág verðbólga veldur einnig hættu á verðhjöðnun, sem lækkar laun og verð og gæti valdið efnahagslægð.

Á fundunum um helgina munu þróunarlöndin líklegast ýta á eftir frekara samstarfi milli seðlabankanna um peningastefnu. Mörg þeirra segjast hafa skaðast vegna takmarkaðri aðgerða frá bandaríska seðlabankanum á þessu ári. Bankinn hefur dregið úr skuldabréfakaupum sínum sem var ætlað að halda þarlendum vöxtum lágum og hvetja til frekari eyðslu.

En útlit fyrir hærri vexti í Bandaríkjunum hefur orðið þess valdandi að fjárfestar draga fjármuni frá þróunarlöndunum og endurfjárfesta í Bandaríkjunum til að ná betri árangri. Slíkur flótti hefur valdið því að gjaldmiðlar í Tyrklandi, Suður-Afríku og annars staðar hafa hrunið í verði.

Eswar Prasad, fyrrverandi starfsmaður AGS, sagði að mörg ríki í Asíu myndu líklegast hafa sömu áhyggjur af japanska og kínverska seðlabankanum.

Talið er að meira samstarf milli seðlabanka heimsins geti tekið á einhverjum af þessum áhyggjum.

Bandaríkin gætu einnig orðið fyrir gagnrýni þar sem bandaríska þingið hefur neitað að samþykkja breytingar á AGS sem gerði þróunarlöndunum kleift að hafa meiri áhrif.

Lítið minnst á ÍslandSjóðurinn birtir lítið af upplýsingum um minni lönd í spá sinni. Spá á efnahagshorfum á Íslandi er aðeins að finna í einni töflu, þar sem fram kemur að AGS gerir ráð fyrir að hagvöxtur hérlendis fari úr 2,9 prósentum á árinu 2013 í 3,1 prósent á árinu 2015 samkvæmt nýrri hagspá Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá fari atvinnuleysi úr 4,4 prósentum í 3,7 prósent á sama tíma.

Á sama stað er spáð 1,5 prósenta hagvexti á næsta ári í Danmörku, en hann fari í 1,7 árið þar á eftir. Í Noregi verður hann 1,8 prósent árið 2013 og 1,9 prósent á árinu 2015. Atvinnuleysi í Noregi stendur í stað í ár sem og næstu tvö ár og verður 3,5 prósent. Í Danmörku er spáð sjö prósenta atvinnuleysi í ár en það fari niður í 6,8 prósent á næsta ári og 6,7 prósent á árinu 2015. Í Svíþjóð verði hagvöxtur 1,5 prósent í ár, aukist á næsta ári í 2,8 prósent en á sama ári verði atvinnuleysi þar átta prósent.