Landspítali í bráðri hættu Læknar á Landspítala skrifar 12. september 2013 06:00 Landspítalinn er sjúkrahús allra landsmanna og um leið mikilvægasta kennslustofnun á sviði heilbrigðismála í landinu. Það kemur ekki til af góðu að Landspítalinn hefur verið mikið til umræðu síðustu vikurnar, þar sem ófremdarástand hefur ítrekað skapast. Nú síðast á lyflækningasviði, sem er stærsta svið spítalans og það svið sem annast flesta af veikustu sjúklingunum, þar á meðal á sviði hjarta-, krabbameins-, lungna-, smitsjúkdóma-, innkirtla-, ofnæmis-, endurhæfingar-, öldrunar-, meltingar-, nýrna- og, gigtarlækninga.Hrun á lyflæknissviði Ljóst er að eftir langvarandi niðurskurð er lyflækningasviðið svo illa statt að það getur ekki risið undir hlutverki sínu við núverandi kringumstæður. Álag á lækna er gríðarlegt og starfsánægja í lágmarki. Þrátt fyrir að starfskannanir innan sviðsins hafi ítrekað sýnt afar slæma útkomu hvað varðar starfsánægju og aðstöðu, bæði meðal almennra lækna og sérfræðilækna, hefur ekki verið gripið til nauðsynlegra aðgerða til að snúa þróuninni við.Atgervisflótti og skortur á nýliðun Atgervisflótti almennra lækna og sérfræðinga í lyflækningum er staðreynd og það sama á við um sérfræðilækna á fleiri sviðum Landspítala og sér ekki fyrir endann á þeirri þróun. Skortur á nýliðun kemur líka fram í því að þeir sem hafa lokið sérmenntun erlendis sækja í mun minni mæli aftur til Íslands. Umtalsvert betri kjör og betra starfsumhverfi eru í boði í nágrannalöndum okkar. Þar taka þarlendar stofnanir fagnandi við reyndum íslenskum sérfræðilæknum sem hafa menntað sig með ærnum tilkostnaði og fyrirhöfn við bestu háskólasjúkrahús í Evrópu og N-Ameríku. Á síðustu fjórum árum hafa sífellt færri ungir læknar valið að sérhæfa sig til framhaldsnáms á lyflækningasviði spítalans og í staðinn leitað á önnur mið. Árið 2009 voru 24 almennir læknar við störf á lyflækningasviði. Nú eru þeir tíu og fer fækkandi.Framhaldsmenntun í molum Framhaldsnám í lyflækningum á Landspítala hefur verið eftirsótt af ungum læknum í gegnum tíðina og ekki eru mörg ár síðan velja þurfti á milli áhugasamra umsækjenda. Í dag er staðan gjörbreytt og meiri hluti af stöðum deildarlækna ósetinn. Álagið á þá deildarlækna sem eftir eru og þá sérfræðilækna sem ganga þurfa í störf ungu læknanna er því gríðarlegt. Aðeins er spurning hvenær sérfræðilæknar fá einnig nóg af álaginu og aðstöðuleysinu og segja upp störfum sínum. Það er því augljóst að staðan á lyflækningasviði er grafalvarleg og ástandið gæti haft keðjuverkandi áhrif á önnur svið sjúkrahússins sem sum eiga einnig undir högg að sækja.Vandinn fyrirséður Sú staða sem nú er komin upp er þó hvorki nýtilkomin né ófyrirséð. Á síðustu þremur til fjórum árum hefur jafnt og þétt sigið á ógæfuhliðina. Ekki hefur verið brugðist nægjanlega við tillögum almennra lækna um bætta starfsaðstöðu og kjör og ljóst er að upp er kominn trúnaðarbrestur milli þeirra og stjórnenda sem flækir úrlausn þessara brýnu vandamála. Ef ekki verður spornað strax við þróuninni sem lýst er hér, mun starfsemi spítalans skaðast á ófyrirsjáanlegan hátt. Það er þó margt fleira sem hrjáir Landspítalann en atgervisflótti almennra lækna á lyflækningasviði. Fækkun lækna í einstökum sérgreinum er orðin grafalvarleg, s.s. í krabbameins-, nýrna- og hjartaskurðlækningum ásamt læknisfræðilegri myndgreiningu. Þessu fylgir aukið álag á þá lækna sem eftir eru og er hvorki til þess fallið að auka starfsánægju þeirra né bæta orðspor spítalans gagnvart ungum sérfræðingum sem búsettir eru erlendis. Verkefnum Landspítala hefur fjölgað mikið og þau eru flóknari en áður, ekki síst vegna framfara í læknavísindum, vaxandi fjölda eldra fólks og niðurskurðar í heilbrigðisþjónustu á landsbyggðinni.Laun, tæki og húsnæði Laun lækna hafa dregist aftur úr öðrum stéttum, húsnæði Landspítala er úr sér gengið og aðstaða starfsfólks er víða ófullnægjandi. Einnig má nefna bágan tækjakost spítalans, en endurnýjun hans hefur setið á hakanum líkt og eðlilegt viðhald húsnæðisins. Án nútíma tækjabúnaðar er læknum ekki mögulegt að bjóða upp á bestu meðferð líkt og gert er á háskólasjúkrahúsum nágrannalanda okkar. Kaup á lækninga- og rannsóknartækjum ætti að vera hluti af daglegum rekstri spítalans. Það er í hæsta máta óeðlilegt að okkar mati að svo mikilvæg grunnstoð velferðar í okkar samfélagi þurfi að reiða sig að verulegu leyti á söfnunarfé einstaklinga, fyrirtækja eða þjóðkirkjunnar til að endurnýja nauðsynlegan tækjabúnað á háskólasjúkrahúsi landsins. Peningar eru þó víða til, eins og sést best á nýhöfnum framkvæmdum við Vaðlaheiðargöng og þeirri staðreynd að fyrirtæki í sjávarútvegi skila hagnaði, sem í sumum tilvikum skagar hátt í árlegar fjárveitingar ríkissjóðs til Landspítala. Að okkar mati ætti eðlilegur rekstur Landspítala að geta náðst með skynsamlegri forgangsröðun fjármagns í þjóðfélaginu. Tíminn er naumur og úrlausnir sem augjóst er að kosta umtalsverða fjármuni þurfa að liggja fyrir innan vikna fremur en mánaða.Grunnstoð heilbrigðisþjónustu í hættu Okkur er til efs að umrædd þróun á Landspítala sé almenningi í landinu að skapi, enda þurfa flestar íslenskar fjölskyldur á þjónustu sjúkrahússins að halda á hverju ári. Góð heilsa og öflug heilbrigðisþjónusta er það sem skiptir fólk hvað mestu máli. Það vita þeir best sem stríða við heilsubrest. Okkar hlutverk sem störfum á sjúkrahúsi allra landsmanna er að koma þeim sem til okkar leita til betri heilsu. Það höfum við gert fram til þessa með því að leggja metnað okkar í að bjóða þjónustu sem hefur staðist samanburð við það besta sem þekkist í nágrannalöndum okkar. Að óbreyttu er ljóst að ekki verður framhald á því, þar sem ein meginstoðin í gangverki Landspítala, lyflækningasviðið, glímir nú við erfiðleika sem gætu hæglega valdið óbætanlegu tjóni ef ekki verður tafarlaust brugðist við með viðeigandi aðgerðum.Ásgeir Haraldsson, yfirlæknir og prófessor í barnalækningumBjörn Guðbjörnsson, prófessor í gigtarrannsóknumBjörn Rúnar Lúðvíksson, yfirlæknir og prófessor í ónæmisfræðiEinar Stefán Björnsson, yfirlæknir og prófessor í meltingarlækningumEinar Stefánsson, yfirlæknir og prófessor í augnlækningumEngilbert Sigurðsson, yfirlæknir og prófessor í geðlækningumGuðmundur Þorgeirsson, yfirlæknir og prófessor í lyflækningumHelgi Sigurðsson, yfirlæknir og prófessor í krabbameinslækningumJóhann Heiðar Jóhannsson, yfirlæknir og klíniskur prófessor í meinafræðiJón Gunnlaugur Jónsson, yfirlæknir og prófessor í meinafræðiJón Jóhannes Jónsson, yfirlæknir og prófessor í lífefnafræðiKarl Andersen, prófessor í hjartalækningumKarl G. Kristinsson, yfirlæknir og prófessor í sýklafræðiMagnús Gottfreðsson, yfirlæknir og prófessor í smitsjúkdómalækningumMagnús Karl Magnússon, prófessor í lyfjafræði og deildarforseti læknadeildarPáll Torfi Önundarson, yfirlæknir og prófessor í blóðmeinafræðiRafn Benediktsson, yfirlæknir og prófessor í lyflækningumRagnar Bjarnason, yfirlæknir og prófessor í barnasjúkdómumSigurður Guðmundsson, prófessor í lyflækningumTómas Guðbjartsson, yfirlæknir og prófessor í skurðlækningum Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Tómas Guðbjartsson Mest lesið 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal Skoðun Hvað er þetta græna? Karlinn er að spræna Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Af hverju útiloka Ísrael frá Eurovision eins og Rússland? Stefán Jón Hafstein Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald Skoðun Hver vill verða öryrki? Grétar Pétur Geirsson Skoðun Skoðun Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal skrifar Skoðun Malað dag eftir dag eftir dag Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Af nashyrningum og færni - hvernig sköpum við verðmæti til framtíðar? Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta græna? Karlinn er að spræna Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta á krossgötum? Einar Magnússon,Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan hindrar kjarabætur Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun Af hverju útiloka Ísrael frá Eurovision eins og Rússland? Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Lífeyrir skal fylgja launum Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Fánar, tákn og blómabreiður: „Enginn bjó á Íslandi fyrr en einhver kom“ Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Hvernig er staða lesblindra á Íslandi? Guðmundur S. Johnsen skrifar Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald skrifar Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé skrifar Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason skrifar Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell skrifar Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Sjá meira
Landspítalinn er sjúkrahús allra landsmanna og um leið mikilvægasta kennslustofnun á sviði heilbrigðismála í landinu. Það kemur ekki til af góðu að Landspítalinn hefur verið mikið til umræðu síðustu vikurnar, þar sem ófremdarástand hefur ítrekað skapast. Nú síðast á lyflækningasviði, sem er stærsta svið spítalans og það svið sem annast flesta af veikustu sjúklingunum, þar á meðal á sviði hjarta-, krabbameins-, lungna-, smitsjúkdóma-, innkirtla-, ofnæmis-, endurhæfingar-, öldrunar-, meltingar-, nýrna- og, gigtarlækninga.Hrun á lyflæknissviði Ljóst er að eftir langvarandi niðurskurð er lyflækningasviðið svo illa statt að það getur ekki risið undir hlutverki sínu við núverandi kringumstæður. Álag á lækna er gríðarlegt og starfsánægja í lágmarki. Þrátt fyrir að starfskannanir innan sviðsins hafi ítrekað sýnt afar slæma útkomu hvað varðar starfsánægju og aðstöðu, bæði meðal almennra lækna og sérfræðilækna, hefur ekki verið gripið til nauðsynlegra aðgerða til að snúa þróuninni við.Atgervisflótti og skortur á nýliðun Atgervisflótti almennra lækna og sérfræðinga í lyflækningum er staðreynd og það sama á við um sérfræðilækna á fleiri sviðum Landspítala og sér ekki fyrir endann á þeirri þróun. Skortur á nýliðun kemur líka fram í því að þeir sem hafa lokið sérmenntun erlendis sækja í mun minni mæli aftur til Íslands. Umtalsvert betri kjör og betra starfsumhverfi eru í boði í nágrannalöndum okkar. Þar taka þarlendar stofnanir fagnandi við reyndum íslenskum sérfræðilæknum sem hafa menntað sig með ærnum tilkostnaði og fyrirhöfn við bestu háskólasjúkrahús í Evrópu og N-Ameríku. Á síðustu fjórum árum hafa sífellt færri ungir læknar valið að sérhæfa sig til framhaldsnáms á lyflækningasviði spítalans og í staðinn leitað á önnur mið. Árið 2009 voru 24 almennir læknar við störf á lyflækningasviði. Nú eru þeir tíu og fer fækkandi.Framhaldsmenntun í molum Framhaldsnám í lyflækningum á Landspítala hefur verið eftirsótt af ungum læknum í gegnum tíðina og ekki eru mörg ár síðan velja þurfti á milli áhugasamra umsækjenda. Í dag er staðan gjörbreytt og meiri hluti af stöðum deildarlækna ósetinn. Álagið á þá deildarlækna sem eftir eru og þá sérfræðilækna sem ganga þurfa í störf ungu læknanna er því gríðarlegt. Aðeins er spurning hvenær sérfræðilæknar fá einnig nóg af álaginu og aðstöðuleysinu og segja upp störfum sínum. Það er því augljóst að staðan á lyflækningasviði er grafalvarleg og ástandið gæti haft keðjuverkandi áhrif á önnur svið sjúkrahússins sem sum eiga einnig undir högg að sækja.Vandinn fyrirséður Sú staða sem nú er komin upp er þó hvorki nýtilkomin né ófyrirséð. Á síðustu þremur til fjórum árum hefur jafnt og þétt sigið á ógæfuhliðina. Ekki hefur verið brugðist nægjanlega við tillögum almennra lækna um bætta starfsaðstöðu og kjör og ljóst er að upp er kominn trúnaðarbrestur milli þeirra og stjórnenda sem flækir úrlausn þessara brýnu vandamála. Ef ekki verður spornað strax við þróuninni sem lýst er hér, mun starfsemi spítalans skaðast á ófyrirsjáanlegan hátt. Það er þó margt fleira sem hrjáir Landspítalann en atgervisflótti almennra lækna á lyflækningasviði. Fækkun lækna í einstökum sérgreinum er orðin grafalvarleg, s.s. í krabbameins-, nýrna- og hjartaskurðlækningum ásamt læknisfræðilegri myndgreiningu. Þessu fylgir aukið álag á þá lækna sem eftir eru og er hvorki til þess fallið að auka starfsánægju þeirra né bæta orðspor spítalans gagnvart ungum sérfræðingum sem búsettir eru erlendis. Verkefnum Landspítala hefur fjölgað mikið og þau eru flóknari en áður, ekki síst vegna framfara í læknavísindum, vaxandi fjölda eldra fólks og niðurskurðar í heilbrigðisþjónustu á landsbyggðinni.Laun, tæki og húsnæði Laun lækna hafa dregist aftur úr öðrum stéttum, húsnæði Landspítala er úr sér gengið og aðstaða starfsfólks er víða ófullnægjandi. Einnig má nefna bágan tækjakost spítalans, en endurnýjun hans hefur setið á hakanum líkt og eðlilegt viðhald húsnæðisins. Án nútíma tækjabúnaðar er læknum ekki mögulegt að bjóða upp á bestu meðferð líkt og gert er á háskólasjúkrahúsum nágrannalanda okkar. Kaup á lækninga- og rannsóknartækjum ætti að vera hluti af daglegum rekstri spítalans. Það er í hæsta máta óeðlilegt að okkar mati að svo mikilvæg grunnstoð velferðar í okkar samfélagi þurfi að reiða sig að verulegu leyti á söfnunarfé einstaklinga, fyrirtækja eða þjóðkirkjunnar til að endurnýja nauðsynlegan tækjabúnað á háskólasjúkrahúsi landsins. Peningar eru þó víða til, eins og sést best á nýhöfnum framkvæmdum við Vaðlaheiðargöng og þeirri staðreynd að fyrirtæki í sjávarútvegi skila hagnaði, sem í sumum tilvikum skagar hátt í árlegar fjárveitingar ríkissjóðs til Landspítala. Að okkar mati ætti eðlilegur rekstur Landspítala að geta náðst með skynsamlegri forgangsröðun fjármagns í þjóðfélaginu. Tíminn er naumur og úrlausnir sem augjóst er að kosta umtalsverða fjármuni þurfa að liggja fyrir innan vikna fremur en mánaða.Grunnstoð heilbrigðisþjónustu í hættu Okkur er til efs að umrædd þróun á Landspítala sé almenningi í landinu að skapi, enda þurfa flestar íslenskar fjölskyldur á þjónustu sjúkrahússins að halda á hverju ári. Góð heilsa og öflug heilbrigðisþjónusta er það sem skiptir fólk hvað mestu máli. Það vita þeir best sem stríða við heilsubrest. Okkar hlutverk sem störfum á sjúkrahúsi allra landsmanna er að koma þeim sem til okkar leita til betri heilsu. Það höfum við gert fram til þessa með því að leggja metnað okkar í að bjóða þjónustu sem hefur staðist samanburð við það besta sem þekkist í nágrannalöndum okkar. Að óbreyttu er ljóst að ekki verður framhald á því, þar sem ein meginstoðin í gangverki Landspítala, lyflækningasviðið, glímir nú við erfiðleika sem gætu hæglega valdið óbætanlegu tjóni ef ekki verður tafarlaust brugðist við með viðeigandi aðgerðum.Ásgeir Haraldsson, yfirlæknir og prófessor í barnalækningumBjörn Guðbjörnsson, prófessor í gigtarrannsóknumBjörn Rúnar Lúðvíksson, yfirlæknir og prófessor í ónæmisfræðiEinar Stefán Björnsson, yfirlæknir og prófessor í meltingarlækningumEinar Stefánsson, yfirlæknir og prófessor í augnlækningumEngilbert Sigurðsson, yfirlæknir og prófessor í geðlækningumGuðmundur Þorgeirsson, yfirlæknir og prófessor í lyflækningumHelgi Sigurðsson, yfirlæknir og prófessor í krabbameinslækningumJóhann Heiðar Jóhannsson, yfirlæknir og klíniskur prófessor í meinafræðiJón Gunnlaugur Jónsson, yfirlæknir og prófessor í meinafræðiJón Jóhannes Jónsson, yfirlæknir og prófessor í lífefnafræðiKarl Andersen, prófessor í hjartalækningumKarl G. Kristinsson, yfirlæknir og prófessor í sýklafræðiMagnús Gottfreðsson, yfirlæknir og prófessor í smitsjúkdómalækningumMagnús Karl Magnússon, prófessor í lyfjafræði og deildarforseti læknadeildarPáll Torfi Önundarson, yfirlæknir og prófessor í blóðmeinafræðiRafn Benediktsson, yfirlæknir og prófessor í lyflækningumRagnar Bjarnason, yfirlæknir og prófessor í barnasjúkdómumSigurður Guðmundsson, prófessor í lyflækningumTómas Guðbjartsson, yfirlæknir og prófessor í skurðlækningum
Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
Skoðun Af nashyrningum og færni - hvernig sköpum við verðmæti til framtíðar? Guðrún Högnadóttir skrifar
Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Fánar, tákn og blómabreiður: „Enginn bjó á Íslandi fyrr en einhver kom“ Meyvant Þórólfsson skrifar
Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar
Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar