Réttur neytenda til að vera upplýstir Svanborg Sigmarsdóttir skrifar 29. maí 2008 06:00 Ólíkt því sem skyldað er í öðrum Evrópuríkjum þarf ekki að merkja hér á landi sérstaklega erfðabreytt matvæli. Um hættur þess að neyta erfðabreyttra matvæla er deilt. Framleiðendur segja að sjálfsögðu að erfðabreytt matvæli, eins og korn, maís og soja, séu í engu hættulegri en matvæli sem eru ekki erfðabreytt. Andstæðingar segja hins vegar að við erfðabreytinguna komi í ljós óvænt neikvæð áhrif, eins og ofnæmisviðbrögð, auk annarra hættna. Hvort sem hætturnar eru til staðar eða ekki ætti það að vera skýlaus réttur neytenda að hafa val um það hvort hann neytir erfðabreyttra matvæla. Kostnaður neytenda af slíku vali er mun hærri hér á landi en í öðrum Evrópuríkjum þar sem merkingar eru skyldugar. Það eru eflaust fáir sem gera sér grein fyrir að fjölmargir Íslendingar neyta erfðabreyttra matvæla á hverjum degi, en slíkt er meðal annars að finna í algengu morgunkorni, vinsælum tómatsósum, gosdrykkjum, tilbúnu kökudeigi, kexi og svo mætti lengi telja. Í fjölmörg ár hafa talsmenn neytenda hvatt til þess að Evrópureglur um merkingar á erfðabreyttum matvælum taki gildi hér á landi en þær segja til um að merkja þurfi sérstaklega umbúðir ef vara inniheldur í það minnsta eitt prósent af erfðabreyttum hráefnum. Tilgangurinn með þessari löggjöf er ekki að koma slíkum matvælum af markaði hér á landi, heldur til að neytendur geti haft upplýst val um það hvað þeir kaupa. Sérstaklega hefur verið kallað eftir slíkum reglum um merkingar hér á landi þar sem hlutfallslega er meira flutt inn af matvælum frá Bandaríkjunum en í öðrum Evrópuríkjum, en hlutfall erfðabreytts korns, soja, kanóla og bómullar er mun hærra í bandarískri framleiðslu en evrópskri. Því eru mun meiri líkur á að neyta erfðabreyttra matvæla séu þau framleidd í Bandaríkjunum en í Evrópu. Fyrir rúmu ári boðaði þáverandi umhverfisráðherra, Jónína Bjartmarz, reglugerð um merkingu erfðabreyttra matvæla, sem átti að vera „fyrsta skrefið í að laga íslenska löggjöf að Evrópusambandsreglum". Tveimur árum fyrr boðaði Sigríður Anna Þórðardóttir, þáverandi umhverfisráðherra, að búast mætti við að „innan skamms gildi hér sömu reglur [um erfðabreytt matvæli og fóður] og í öðrum Evrópuríkjum". Rétt má vera að það sé ekki við íslensk stjórnvöld að sakast að evrópskar merkingareglur séu ekki hluti af EES-samningnum, en eins og kom fram í máli núverandi umhverfisráðherra, Þórunnar Sveinbjarnardóttur, í Fréttablaðinu á sunnudag hafa merkingar á erfðabreyttum matvælum ekki verið ræddar í núverandi ríkisstjórn, auk þess sem forræði málsins hefur verið fært frá umhverfisráðherra til landbúnaðarráðherra með tilfærslu matvælamála frá og með síðustu áramótum. Einar K. Guðfinnsson getur því haldið starfi Jónínu Bjartmarz áfram, með reglugerð um erfðabreytt matvæli, sem gerir þá kröfu að slík matvæli sem eru til sölu hér á landi séu sérstaklega merkt. Einungis þá er hægt að segja að íslenskir neytendur hafi upplýst val í þessum efnum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Svanborg Sigmarsdóttir Mest lesið Kæru smiðir, hárgreiðslufólk og píparar! Víðir Reynisson Skoðun Inngilding – nýyrði sem enginn skilur? Miriam Petra Ómarsdóttir Awad Skoðun Að sætta sig við brot á samkomulagi eða ekki Jón Ágúst Eyjólfsson Skoðun Vantar fleiri lyftara í heilbrigðiskerfið? Ragna Sigurðardóttir Skoðun Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Vilja miklu stærra bákn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Geðheilbrigðismál og landsbyggðin Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Hvenær á að skattleggja lífeyrissjóðsgreiðslur? Ögmundur Jónasson Skoðun Er píparinn þinn skattsvikari? Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Við erum heit, græn og orkumikil – gerum kröfur um sjálfbærni, nýsköpun og betri nýtingu auðlinda! Halla Hrund Logadóttir ,Fida Abu Libdeh Skoðun
Ólíkt því sem skyldað er í öðrum Evrópuríkjum þarf ekki að merkja hér á landi sérstaklega erfðabreytt matvæli. Um hættur þess að neyta erfðabreyttra matvæla er deilt. Framleiðendur segja að sjálfsögðu að erfðabreytt matvæli, eins og korn, maís og soja, séu í engu hættulegri en matvæli sem eru ekki erfðabreytt. Andstæðingar segja hins vegar að við erfðabreytinguna komi í ljós óvænt neikvæð áhrif, eins og ofnæmisviðbrögð, auk annarra hættna. Hvort sem hætturnar eru til staðar eða ekki ætti það að vera skýlaus réttur neytenda að hafa val um það hvort hann neytir erfðabreyttra matvæla. Kostnaður neytenda af slíku vali er mun hærri hér á landi en í öðrum Evrópuríkjum þar sem merkingar eru skyldugar. Það eru eflaust fáir sem gera sér grein fyrir að fjölmargir Íslendingar neyta erfðabreyttra matvæla á hverjum degi, en slíkt er meðal annars að finna í algengu morgunkorni, vinsælum tómatsósum, gosdrykkjum, tilbúnu kökudeigi, kexi og svo mætti lengi telja. Í fjölmörg ár hafa talsmenn neytenda hvatt til þess að Evrópureglur um merkingar á erfðabreyttum matvælum taki gildi hér á landi en þær segja til um að merkja þurfi sérstaklega umbúðir ef vara inniheldur í það minnsta eitt prósent af erfðabreyttum hráefnum. Tilgangurinn með þessari löggjöf er ekki að koma slíkum matvælum af markaði hér á landi, heldur til að neytendur geti haft upplýst val um það hvað þeir kaupa. Sérstaklega hefur verið kallað eftir slíkum reglum um merkingar hér á landi þar sem hlutfallslega er meira flutt inn af matvælum frá Bandaríkjunum en í öðrum Evrópuríkjum, en hlutfall erfðabreytts korns, soja, kanóla og bómullar er mun hærra í bandarískri framleiðslu en evrópskri. Því eru mun meiri líkur á að neyta erfðabreyttra matvæla séu þau framleidd í Bandaríkjunum en í Evrópu. Fyrir rúmu ári boðaði þáverandi umhverfisráðherra, Jónína Bjartmarz, reglugerð um merkingu erfðabreyttra matvæla, sem átti að vera „fyrsta skrefið í að laga íslenska löggjöf að Evrópusambandsreglum". Tveimur árum fyrr boðaði Sigríður Anna Þórðardóttir, þáverandi umhverfisráðherra, að búast mætti við að „innan skamms gildi hér sömu reglur [um erfðabreytt matvæli og fóður] og í öðrum Evrópuríkjum". Rétt má vera að það sé ekki við íslensk stjórnvöld að sakast að evrópskar merkingareglur séu ekki hluti af EES-samningnum, en eins og kom fram í máli núverandi umhverfisráðherra, Þórunnar Sveinbjarnardóttur, í Fréttablaðinu á sunnudag hafa merkingar á erfðabreyttum matvælum ekki verið ræddar í núverandi ríkisstjórn, auk þess sem forræði málsins hefur verið fært frá umhverfisráðherra til landbúnaðarráðherra með tilfærslu matvælamála frá og með síðustu áramótum. Einar K. Guðfinnsson getur því haldið starfi Jónínu Bjartmarz áfram, með reglugerð um erfðabreytt matvæli, sem gerir þá kröfu að slík matvæli sem eru til sölu hér á landi séu sérstaklega merkt. Einungis þá er hægt að segja að íslenskir neytendur hafi upplýst val í þessum efnum.
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun
Við erum heit, græn og orkumikil – gerum kröfur um sjálfbærni, nýsköpun og betri nýtingu auðlinda! Halla Hrund Logadóttir ,Fida Abu Libdeh Skoðun
Afhendum raunverulegum eigendum hlut sinn í Íslandsbanka til jafns Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun
Við erum heit, græn og orkumikil – gerum kröfur um sjálfbærni, nýsköpun og betri nýtingu auðlinda! Halla Hrund Logadóttir ,Fida Abu Libdeh Skoðun