Myrkur veru­leiki ópíóðafaraldurs í Reykja­vík sögu­svið nýrrar bókar

Fyrri glæpasaga Jóns Atla, Brotin, sem kom út á síðasta ári, fékk afar jákvæðar viðtökur gagnrýnenda og vakti athygli erlendis. Þá eru í bígerð sjónvarpsþættir byggðir á sögunni.

„Brotin vakti mikla forvitni, sérstaklega í  Þýskalandi þar sem stærstu forlögin slógust um að fá réttinn á bókinni. Ég gerði samning við Fischer Verlag sem vildi tryggja sér tvær bækur. Þannig að það var ágætis hvatning til að skrifa aðra bók. Ég vinn að mestu leyti sem handritshöfundur. Ég hafði verið að vinna við þróun áað ýmsum glæpaseríum erlendis og svo skrifaði ég útvarpsleikrit um Guðmundar- og Geirfinnsmálið. Ég byrjaði að þreifa mig áfram með að skrifa glæpasögu og fljótlega varð ekki aftur snúið,“ segir Jón Atli.

Óvenjulegt tvíeyki

Dóra og Rado eru óvenjulegar og eftirminnilegar söguhetjur. Rado er sonur serbneskra innflytjenda sem hefur alist upp við erfiðar aðstæður í Árbænum en unnið sig upp í löggunni með dugnaði og heiðarleika. Dóra glímir við heilaskaða eftir voðaskot og er bæði sérkennileg í háttum og óútreiknanleg. En saman eru þau feiknasterkt teymi, drifin áfram af þrjósku, innsæi og brennandi réttlætiskennd – þótt ekki fari þau alltaf hefðbundnar leiðir.

„Dóra og Rado eru bæði persónur sem eru og hafa lent utangarðs í ákveðnum skilningi. Ég legg mikið upp úr persónusköpun og það eru oftast persónurnar í mínum bókum sem drífa atburðarásina áfram.“ 

Í sögunni standa tökur á erlendum sjónvarpsþáttum sem hæst í kvikmyndaverinu í Gufunesi þegar illa farið lík finnst innan í leikmyndinni. Hinn látni reynist vera sambýlismaður Elliða, yfirmanns rannsóknardeildar lögreglunnar, sem setur málið umsvifalaust í hendurnar á þeim sem hann treystir best: Utangarðslöggunum Dóru og Rado. Brátt verður ljóst að málið tengist nýjum og banvænum fentanýltöflum sem bráðliggur á að uppræta. Dóra og Rado leggja því upp í skuggalegt ferðalag um undirheima Reykjavíkur þar sem ópíóðar hafa gerbreytt landslaginu. En sjálf hafa þau sína djöfla að draga: Dóra berst við verkjalyfjafíkn og Rado á bágt með að hrista fortíðina af sér. 

Hrollvekjandi veruleiki ópíóða

„Bæði Brotin og Eitur eiga það sameiginlegt að vera glæpasögur sem gerast í nútímanum og mér fannst þær þurfa að vera nálægt veruleikanum. Ég er duglegur í heimildavinnu og það má líkja því við rannsóknarblaðamennsku. Kannski fannst mér það lógískt eftir að hafa unnið sannsögulegt verk upp úr Guðmundar- og Geirfinnsmálinu sem er sannsögulegt. Í nýju bókinni nær það kannski hæstu hæðum þar sem ég er að skrifa sögu sem gerist í ópíóðafaraldrinum sem geysar hér á landi.

Veruleikinn er svo hrollvekjandi að það þarf svo sem ekki að reiða sig mikið á skáldskapinn til að miðla honum.“

Skyggnist inn í samfélagið gegnum glæpasögur

„Ég les mikið og hef alltaf gert. Það var mikið lesið á mínu heimili þegar ég var að alast upp og mér líður eiginlega best þegar ég er umkringdur bókum. Síðustu ár hef ég lesið mikið af glæpasögum og legg mig eftir því að lesa glæpasögur frá fjarlægum löndum. Brasilíu, Suður Kóreu og Japan t.d. Glæpasagan gefur manni oft góða innsýni í önnur samfélög og hvernig þau tikka. Bækur eru besta jólagjöfin. Ég bæði gef og bið um bækur í jólagjöf,“ segir Jón Atli.