Ísland sem endranær á hliðarlínunni 22. mars 2007 00:01 Nú á sunnudaginn eru rétt 50 ár liðin frá því að Rómarsáttmálinn var undirritaður, en með honum var Efnahagsbandalag Evrópu (EBE) sett á laggirnar, fyrirrennari Evrópusambands nútímans. Rómarsáttmálann undirrituðu á sínum tíma fulltrúar sex ríkja - Belgíu, Hollands, Lúxemborgar, Frakklands, Ítalíu og Vestur-Þýzkalands. Fríverzlunarsamtök Evrópu, EFTA, voru að frumkvæði Breta stofnuð í kjölfarið, sem tilraun til að koma á laustengdara efnahagssamstarfi Evrópuríkja en að var stefnt með Efnahagsbandalaginu. Það sýndi sig hins vegar fljótt, að EFTA myndi aldrei geta staðið EBE á sporði; strax snemma á sjöunda áratugnum gerðu Bretar sína fyrstu atlögu að því að ganga til liðs við EBE. Eins og Einar Benediktsson, fyrrverandi sendiherra, hefur rakið ítarlega í bók sinni um sögu þátttöku Íslands í Evrópusamvinnunni, íhuguðu Íslendingar alvarlega að sækjast eftir inngöngu í EBE skömmu eftir að það var stofnað. En niðurstaðan varð sú að fylgja grannþjóðunum á Norðurlöndunum og Bretlandi í EFTA. EFTA-aðild Íslands gekk þó ekki í gildi fyrr en árið 1970, þegar þess var skammt að bíða að fjögur af þáverandi níu aðildarríkjum semdu um inngöngu í Evrópubandalagið, eins og EBE hét þegar hér var komið sögu.Bretland, Írland og Danmörk gengu í Evrópubandalagið árið 1972 en Norðmenn, sem einnig höfðu samið um aðild, felldu inngönguna í þjóðaratkvæðagreiðslu. Norðmenn áttu síðan 22 árum síðar eftir að „bjarga" EFTA frá því að vera lagt niður sem fjölþjóðleg stofnun með því að hafna gerðum aðildarsamningi við Evrópusambandið öðru sinni (nafngiftin Evrópusambandið hafði veriði tekin upp með gildistöku Maastricht-sáttmálans árið 1993). Þar með hélst fundafært í EFTA með fjórum aðildarþjóðum - Íslandi, Noregi, Liechtenstein og Sviss - og þar af hinum þremur fyrsttöldu sem aðildarríkjum EFTA-stoðar Evrópska efnahagssvæðisins. Frá því þetta gerðist hefur ESB-stoð EES vaxið úr tólf í 27 aðildarþjóðir, með samtals hátt í 500 milljónir íbúa. Í EFTA-stoðinni eru hins vegar aðeins um 5 milljónir íbúa. Þetta sýnir glögglega hversu mikið jaðarfyrirbrigði EES-samstarfið er í Evrópu nútímans. Innan ESB er enda löngu farið að tala um Evrópu og ESB sem samheiti. Rétt eins og öll síðustu 50 ár fylgjast Íslendingar með af hliðarlínunni, þegar leiðtogar álfunnar koma saman í Berlín um helgina til að minnast þessa merkisafmælis evrópska samrunaferlisins. Það er hins vegar óhætt að slá því föstu að þeim verði ekki stætt á því í hálfa öld til viðbótar. Rétt eins og öll síðustu 50 ár fylgjast Íslendingar með af hliðarlínunni þegar leiðtogar álfunnar koma saman í Berlín um helgina til að minnast þessa merkis- afmælis evrópska samrunaferlisins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Auðunn Arnórsson Mest lesið Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson Skoðun „Þetta reddast“ og heilsan að húfi? Alexander Aron Guðjónsson,Ásta Logadóttir Skoðun Nauðsyn námsgagna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýar Árnadóttir Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir Skoðun Fást engin svör Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ég er ekki alki Þorgerður María Þorbjarnardóttir Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Nú á sunnudaginn eru rétt 50 ár liðin frá því að Rómarsáttmálinn var undirritaður, en með honum var Efnahagsbandalag Evrópu (EBE) sett á laggirnar, fyrirrennari Evrópusambands nútímans. Rómarsáttmálann undirrituðu á sínum tíma fulltrúar sex ríkja - Belgíu, Hollands, Lúxemborgar, Frakklands, Ítalíu og Vestur-Þýzkalands. Fríverzlunarsamtök Evrópu, EFTA, voru að frumkvæði Breta stofnuð í kjölfarið, sem tilraun til að koma á laustengdara efnahagssamstarfi Evrópuríkja en að var stefnt með Efnahagsbandalaginu. Það sýndi sig hins vegar fljótt, að EFTA myndi aldrei geta staðið EBE á sporði; strax snemma á sjöunda áratugnum gerðu Bretar sína fyrstu atlögu að því að ganga til liðs við EBE. Eins og Einar Benediktsson, fyrrverandi sendiherra, hefur rakið ítarlega í bók sinni um sögu þátttöku Íslands í Evrópusamvinnunni, íhuguðu Íslendingar alvarlega að sækjast eftir inngöngu í EBE skömmu eftir að það var stofnað. En niðurstaðan varð sú að fylgja grannþjóðunum á Norðurlöndunum og Bretlandi í EFTA. EFTA-aðild Íslands gekk þó ekki í gildi fyrr en árið 1970, þegar þess var skammt að bíða að fjögur af þáverandi níu aðildarríkjum semdu um inngöngu í Evrópubandalagið, eins og EBE hét þegar hér var komið sögu.Bretland, Írland og Danmörk gengu í Evrópubandalagið árið 1972 en Norðmenn, sem einnig höfðu samið um aðild, felldu inngönguna í þjóðaratkvæðagreiðslu. Norðmenn áttu síðan 22 árum síðar eftir að „bjarga" EFTA frá því að vera lagt niður sem fjölþjóðleg stofnun með því að hafna gerðum aðildarsamningi við Evrópusambandið öðru sinni (nafngiftin Evrópusambandið hafði veriði tekin upp með gildistöku Maastricht-sáttmálans árið 1993). Þar með hélst fundafært í EFTA með fjórum aðildarþjóðum - Íslandi, Noregi, Liechtenstein og Sviss - og þar af hinum þremur fyrsttöldu sem aðildarríkjum EFTA-stoðar Evrópska efnahagssvæðisins. Frá því þetta gerðist hefur ESB-stoð EES vaxið úr tólf í 27 aðildarþjóðir, með samtals hátt í 500 milljónir íbúa. Í EFTA-stoðinni eru hins vegar aðeins um 5 milljónir íbúa. Þetta sýnir glögglega hversu mikið jaðarfyrirbrigði EES-samstarfið er í Evrópu nútímans. Innan ESB er enda löngu farið að tala um Evrópu og ESB sem samheiti. Rétt eins og öll síðustu 50 ár fylgjast Íslendingar með af hliðarlínunni, þegar leiðtogar álfunnar koma saman í Berlín um helgina til að minnast þessa merkisafmælis evrópska samrunaferlisins. Það er hins vegar óhætt að slá því föstu að þeim verði ekki stætt á því í hálfa öld til viðbótar. Rétt eins og öll síðustu 50 ár fylgjast Íslendingar með af hliðarlínunni þegar leiðtogar álfunnar koma saman í Berlín um helgina til að minnast þessa merkis- afmælis evrópska samrunaferlisins.
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? Magnea Marinósdóttir Skoðun